VALUES WITHIN DEDE KORKUT DEDE QORQUT STORIES

Yıl 2013, Cilt: 12 Sayı: 46, 294 - 321, 01.02.2013

Handan Deveci , Dilek Belet Hatice Türe

Öz

Due to the value crisis experienced in modern societies of our time, value education activities targeting systematic value education at schools become more and more important. Literary Works such as epics, poems, and stories are priceless sources for value education. Being about public heroes with legendary qualities, Dede Qorqut Stories are also one of those major sources. The primary aim of this research is to attempt to determine the place of values in Dede Qorqut Stories. Thus, the research question is "Which values are used within Dede Qorqut Stories?" This is a qualitatively designed study. In this research, 12 Dede Qorqut Stories have been examined through content analysis as part of document analysis technique, and the reliability of the data has been secured. The values found in Dede Qorqut Stories are not only family unity, love, honesty, respect, esthetics, and bravery, but also honorableness, solidarity, patriotism, generosity, mercy, and other social and religious values. Considering that the values identified in Dede Qorqut Stories are part of several courses instructed at primary schools not only in Turkey, but also throughout the whole World, it won't be wrong to conclude that these values have a long history and bear universal significance. Based on the research findings, one can suggest that Dede Qorqut Stories can be fruitful to be used at primary school instructional activities designed under value education within related courses. Key Words: Literary Work, Dede Qorqut Stories, Value, Value Education

Anahtar Kelimeler

Literary Work, Dede Qorqut Stories, Value, Value Education

DEDE KORKUT HİKYELERİNDE YER ALAN DEĞERLER

Öz

Günümüz toplumlarında yaşanan değer bunalımı nedeniyle okulda gerçekleştirilecek planlı değer eğitimi etkinlikleri gittikçe önem kazanmaktadır. Destan, şiir, hikâye gibi edebi ürünler değer eğitimi için önemli kaynaklardır. Pek çok halk kahramanının mücadelelerinin anlatıldığı Dede Korkut Hikâyeleri de bu önemli kaynaklardan biridir. Bu araştırmanın temel amacı, Dede Korkut Hikâyelerinde değerlere yer verilme durumunu belirlemektir. Bu amaçla araştırmanın problemini "Dede Korkut Hikâyelerinde hangi değerlere yer verilmektedir?" sorusu oluşturmaktadır. Nitel araştırma yaklaşımının benimsendiği araştırmada doküman incelemesi tekniği kapsamında 12 Dede Korkut Hikâyesi içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Araştırmada Dede Korkut Hikâyelerinde aile birliği, sevgi, dürüstlük, saygı, estetik, cesaret değerlerinin yanı sıra onurlu olma, dayanışma, vatanseverlik, cömertlik, merhamet, toplumsal ve dini değerlerin yer aldığı bulguları elde edilmiştir. Bu bulgulara dayalı olarak Dede Korkut Hikâyelerinde yer alan değerlerin bugün Türkiye'de ilköğretim programlarında çeşitli derslerde ve birçok ülkenin eğitim programlarında yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda, bu değerlerin geçmişten günümüze ulaştığı sonucuna ulaşılabilir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, ilköğretim programları içinde değer eğitiminin gerçekleştirildiği derslerde değer eğitimi etkinliklerinde Dede Korkut Hikâyelerinden yararlanılabileceği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Edebi Ürün, Dede Korkut Hikâyeleri, Değer, Değer Eğitimi

Anahtar Kelimeler

Edebi Ürün, Dede Korkut Hikâyeleri, Değer, Değer Eğitimi

Kaynakça

• Arı, B. ve Karateke, E. (2010). Dede Korkut Hikâyelerinde kadın ve çocuk eğitimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 275-284.
• Baloğlu, M. ve Balgalmış, E. (2005). Đlköğretim ve ortaöğretim yöneticilerinin özdeğerlerinin betimlenmesi: Tokat ili örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (10), 19-31. Balyemez, S. (2011). Dede Korkut Hikâyelerinin metin dil bilimsel yapısı. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baydar, P. (2009). Đlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Collins English Dictionary (Third edition). Glasgow: Harper Collins, 1991.
• Demircioğlu, Đ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (15), 69-88. 23 Kasım 2011, http://www.dem.org.tr/ded/15/ded15mak3.pdf
• Doğanay, A. (2007). Değerler eğitimi. C. Öztürk, (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (256-284). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ergin, M. (2003). Dede Korkut kitabı. M. E. Şahin ve H. Kadıköylü, (Yay. Haz.), 10.11.2011, www.hisargazetesi.com
• Gül, R. (2008). Dede Korkut Hikâyelerinde söz kalıpları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 100-105.
• Güzel, A. (2008). Dede Korkut Hikâyeleri bağlamında dua. Turkish Studies. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3 (2), 4384
• Karaşah, Z. Ş. (2006). Dede Korkut Hikâyelerinde sıfat-fiiller ve zarf-fiiller. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Kudret, C. (2004). Bugünkü Türkçemizle Dede Korkut Hikâyeleri. Ankara: Varlık Yayınları. MEB. (2005). Đlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4. ve 5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB. (2004). Đlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Özbay, M. Karakuş Tayşi, E. (2011). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe öğretimi ve değer aktarımı açısından önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1 (1), 21-31. 23 Kasım 2011, http://www.pegemdergi.net/index.php/EO/article/viewFile/74/3 adresinden alınmıştır.
• Özkartal, M. (2009). Đlköğretim sanat etkinlikleri dersinde Dede Korkut Destanı’nın milli değerlerin kazanılmasına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sanchez, T. R. (1998). Using stories about heroes to teach values. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 424190).
• Sarıtaş, S. (2008). Dede Korkut Hikâyeleri ve Aşık Garip Hikâyesi’nde yer alan maddi kültür ürünleri. Turkish Studies. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3 (1), 89-95.
• Şahin, V. (2009). Dede Korkut hikâyelerinde iyilik kültürü. I. Ulusal Đyilik Sempozyumu, Elazığ. 23 Kasım 2011, http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/veysel_sahin_dede_korkut.pdf
• Şengül, A. (2008). Cumhuriyet tiyatrosunda Dede Korkut. Turkish Studies. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3 (2), 6176
• Torun, Y. (2011). Dede Korkut Hikâyelerinde barınma ile ilgili sözler ve bu sözlerin birliktelik kullanımları üzerine. Turkish Studies. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6 (3), 1251-1263.
• Tunçdöken, F. (2009). Dede Korkut Hikâyeleri ile Beowulf Destanı’nda yer alan toplumsal hayata ait motiflerin saptanması ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Yalçın, S. K. ve Şengül, M. (2004). Dede Korkut Hikâyeleri’nin çocuk eğitimi açısından öne sürdüğü değerler ve ortaya çıkarmak istediği tip üzerine bir değerlendirme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (12), 209-223. 23 Kasım 2011, http://web.firat.edu.tr/sosyalbil/dergi/arsiv/cilt14/sayi2/203-224.pdf
• Yazıcı, K. (2009). Değerler Eğitimi’ne genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 4995 26 Kasım 2011, http://www.tubar.com.tr/TUBAR%20DOSYA/pdf /2006BAHAR/19.31.kubilayyazici.s.499522.pdf