Diğerkâmlık Ölçeği'nin Psikometrik Özellikleri

Yıl 2015, Cilt: 14 Sayı: 52, 0 - , 30.01.2015

Kurtman Ersanlı , Nurdan Doğru Çabuker

https://doi.org/10.17755/esosder.70589

Cited By: 9

Öz

Özet

Varlıklar aleminin en üst basamağında yer alan hiç şüphesiz ki insandır. İnsanı insan yapan özellikleri “varolmak için varetmek” ilkesinden kaynaklanmaktadır. Bu ilkenin özü, sevmek, saygı duymak, ötekileştirmemek, paylaşmak, bu konuda sorumluluklarının farkına varıp gereğini hoşgörü zemininde yerine getirmektir. Tüm bunlar dikkate alındığında işin özü, isteyerek vermek, yani diğerkâmlıktır. Alan yazına katkıda bulunacağı düşünülerek bireyin diğerkâmlık düzeyini belirleyecek geçerli ve güvenilir likert tipi bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ilgili literatür taranmış ve kuramsal bir alt yapı oluşturulmuştur. Oluşturulan ölçek, Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde öğrenim gören (Açımlayıcı faktör analizi için N=369, doğrulayıcı faktör Analizi için N=271) öğrencilerden oluşan örneklemde uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliği, Temel Bileşenler Analizi ile test edilmiş, Varimax döndürme tekniği kullanılmıştır. Yapı geçerliliği için, faktör özdeğeri 1, faktör yükü en az .40 olarak alınmıştır. Ölçeğin p<0.01 önem düzeyinde madde toplam puan korelasyonlarının .689 ile .753 arasında değiştiği görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizi bulguları da elde edilen uyum indekslerinin iki boyutlu yapıyı doğruladığını göstermektedir. Diğerkâmlık Ölçeği’nde, elde edilen iki faktör (özveri ve bencillik) toplam varyansın %43’ini açıklamaktadır. Güvenirlik analizi sonuçları özveri ve bencillik faktörleri için sırasıyla .87, .77’dir. Tüm ölçeğin Cronbach α değeri ise .76 bulunmuştur. Diğerkâmlık Ölçeği’nin psikometrik özellikleri, bireylerin diğerkâmlık düzeylerini belirlemede kullanılmak için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu desteklemiştir.

Anahtar Kelimeler: Diğerkâmlık, prososyal davranış, özgecilik, özveri, bencillik

Anahtar Kelimeler

Diğerkâmlık, prososyal davranış, özgecilik, özveri, bencillik

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Akbaba, S. (1994). Grupla Psikolojik Danışmanın Sosyal Psikolojik Bir Kavram Olan Özgecilik Üzerinde Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniveristesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akbaba, S. (2001). Özgecilik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Atatürk Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 85-95.
• Bierhoff, H. W., & Rohmann, E. (2004). Altruistic Personality in the Context of the Empaty- Altruism Hypothesis. European Journal of Personality, 18, 351-365.
• Bilgin, N. (1988). Sosyal Psikolojiye Giriş. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Bryne , B. (2010). Structural Equation Modeling with Amos (2. b.). New York: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (13. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirci, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çokluk , Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları (2. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Dibau, T. (2012). Thinking About Altruism. Studies of Changing Societies: Comparative and Interdisciplinary Focus, 2(4).
• Duru, E. (2002). Öğretmen Adaylarında Empati- Yardım Etme Eğilimi İlişkisi ve Yardım Etme Eğiliminin Bazı Psikososyal Değişkenler Açısından İncelenmesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Ersanlı, K. (2012). Düşündüklerim Paylaştıklarım. Samsun: DH Yayın.
• Freedman, J. L., Sears, D. O., & Carlsmith, J. M. (1989). Sosyal Psikoloji. (A. Dönmez, Çev.) İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Gintis, H., Bowles, S., Boyd, R., & Fehr, E. (2003). Explaning Altruistic Behaviours In Humans. Evolution and Human Behaviour (24), 153-172.
• Hoffman, M. L. (1975). Developmental Synthesis of Affect and Cognition and Its Implications for Altruistic Motivation. Developmental Psychology, 11(5), 607-622.
• Piliavin, J. A., & Charng, H.-W. (1990). Altruism: A Review of Recent Theory and Research. Annual Review Sociology (16), 27-65.
• Seyrek, Ö., & Ersanlı, K. (2013). Duyarlık Ölçeğinin Geliştirilmesi. World Congress of Psychological Counselling and Guidance, (s. 459-460). İstanbul.
• Staub, E. (1978). Positive Social Behaviour and Mortality. New York: Academic Press.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik . Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yavuzer, H., İ. Gazioğlu, E., Yıldız, A., Demir, İ., Meşeci, F., Kılıçaslan, A., & Sertelin, Ç. (2006). The Teacher Altruism Scale: Development, Validity and Reliability. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(3), 964-972.
• Yazgan İnanç, B., & Yerlikaya, E. E. (2011). Kişilik Kuramları (5. b.). Ankara: Pegem Akademi.