EKONOMİK ÖZGÜRLÜK FAKTÖRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN ÇOKLU UYUM ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 82, 674 - 694, 02.04.2022

Furkan Fahri Altıntaş

https://doi.org/10.17755/esosder.872457

Öz

Ülkelerin ekonomik özgürlüğü oluşturan faktörlerin ve bileşenlerin birbirlerini tamamlama performanslarının çok olması, ülkelerin ekonomik özgürlük performanslarının artmasına neden olabilmektedir. Bu kapsamda araştırmanın amacı, ekonomik özgürlük faktörleri arasındaki ilişkisel yapıyı Çoklu Uyum Analizi ile tespit etmektir. Araştırmanın veri setini 2020 yılı için 138 ülkenin Heritage Kurumu Ekonomik Özgürlük Endeksi’nde belirtilen faktörlerine ait değerler oluşturmaktadır. Bulgulara göre, hukukun üstünlüğü, serbest piyasa ve bürokrasi etkinliği faktörlerinin uzayda birbirlerine yakın ve uyumlu, buna karşın sınırlı devlet faktörünün ise diğer faktörlere uzak ve daha az uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla sırasıyla hukukun üstünlüğü, serbest piyasa ve bürokrasi etkinliği faktörlerinin ilişkisel yapıya katkısı fazla iken, serbest piyasa faktörünün ise ilişkisel yapıya olan katkısının çok az olduğu gözlenmiştir. Buna bağlı olarak ülkelerin genel anlamda ekonomik özgürlük performanslarını artırmaları için sınırlı devlet faktörünün diğer faktörler ile olan ilişkisel yoğunluğunu artıracak faaliyetlerde bulunması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Özgürlük, Heritage Kurumu Ekonomik Özgürlük Endeksi, Çoklu Uyum Analizi, İlişki

EVALUATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC FREEDOM FACTORS BY MULTIPLE CORRESPONDENCE ANALYSIS

Öz

Kaynakça

• Abar, H., VE Karaaslan, A. (2013). Konut talep edenlerin özellikleriyle talep edilen konutun özellikleri arasındaki ilişkinin çoklu uyum analizi yöntemi ile incelenmesi: Atatürk üniversitesi personeli örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 323-339.
• Akar, G., A ve Özcan, M. (2020). Ekonomik özgürlük ve turizm İlişkisi: Panel veri analizi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 958-973.
• Akbakay, Z. (2020). Long-Run relatıonship between economic freedom and income inequality: Evidence from G-7 countries. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 371-392.
• Akıncı, M., Erkal, G., ve Yılmaz, Ö. (2015). Ekonomik özgürlükler ve yosuzluk ilişkisi: Türkiye için bir zaman serisi analizi. EMEK ve TOPLUM, 4(8), 144-165. Alpar, R. (2017). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Audigier, V., Husson, F., ve Josse, J. (2017). Multiple imputation for categorical variables with multiple correspondence analysis. Stat Comput(27), 501–518.
• Ayele, D., Zewotir, T., ve Mwambi, H. (2014). Multiple correspondence analysis as a tool for analysis of large health surveys in African settings. African Health Sciences, 14(4), 1036-1044.
• Baculinao, R. S., ve Ceballos, R. (2020). Correspondence analysis between the location and the leading causes of death in the United States. International Journal of Ecological Economics and Statistics, 41(1), 47-54.
• Beach, W. W., ve T, K. (2008). Methodology: Measuring the 10 Economic Freedoms, 2008 Index of Economic Freedom. Washington: The Heritage Foundation. Berggren, N. (2003). The benefits of economic freedom. The Independent Review, 8(2), 193-211.
• Beşkaya, A., ve Manan, Ö. (2009). Ekonomik özgürlükler ve demokrasi ile ekonomik performans arasındaki ilişkinin zaman serileri ile analizi: Türkiye örneği. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 47-76.
• Bjørnskov, C. (2016). Economic freedom and economic crises. European Journal of Political Economy(45), 11-23.
• Cangür, Ş., Sığırlı, D., Ediz, B., Ercan, İ., ve Kan, İ. (2005). Türkiye’deki özürlü grupların yapısının çoklu uyum analizi ile incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 31(3), 153-157.
• Corbi, R. B. (2007). The components of economic freedom, ıncome and growth and emprical analysis. EST.ECON., 37(3), 515-545.
• Costa, P. S., Santos, N. C., Cunha, P., Cotter, J., ve Sousa, N. (2013). The use of multiple correspondence analysis to explore associations between categories of qualitative variables in healthy ageing. Journal of Aging Research, 2013, 1-12.
• Das, S., Avelar, R., Dixon, K., ve Sun, X. (2018). Investigation on the wrong way driving crash patterns using multiple correspondence analysis. Accident Analysis and Prevention(111), 43–55.
• Demirkale, Ö., ve Özarı, Ç. (2020). OECD ülkelerinin makroekonomik göstergelerine göre K-ortalamalar yöntemi ile analizi: Ekonomik özgürlük endeksi ile karşılaştırılması. Social Sciences Research Journal, 9(2), 49-58.
• Di Franco, G. (2016). Multiple correspondence analysis: one only or several techniques? Qual Quant, 50, 1299–1315.
• Doucouliago, C., ve Ulubaşoğlu, M. A. (2006). Economic freedom and economic growth:Does specificatio n make a difference? European Journal of Political Economy, 22(1), 60-81.
• Dungey, M., Tchatoka, F. D., ve Yanotti, M. B. (2018). Using multiple correspondence analysis for finance: A tool for assessing financial inclusion. International Review of Financial Analysis(59),. 212–222.
• Faria, H., ve Montesinos, H. (2009). Does economic freedom cause prosperity? Public Choice, 141(1), 103-127.
• Greenacre, M., ve Blasius, J. (2006). Multiple correspondence analysis and related methods. London: Taylor & Francais Group.
• Gürsakal, S. (2019). Sosyal Bilimlerde SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Gwartney, J. D., Block, W., ve Lawson, R. A. (1992). Measuring Economic Freedom. (S. T. Easton, & M. A. Walker, Dü) Vancouver: Fraser Institute.
• Gwartney, J., ve Lawson, R. (2003). The concept and measurement of economic freedom. European Journal of Political Economy, 19, s. 405–430.
• Hjellbrekke, J. (2018). Multiple Correspondence Analysis for the Socila Sciences. London: Taylor & Francis Ltd.
• Huyut, M., & Keskin, S. (2017). Matematik başarısına etki eden faktörlerin: bireysel faktörlerin çoklu uyum analizi ile belirlenmesi. Türkiye Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(2),. 60-72.
• Ilgaz, B., ve Güzel, Ö. (2019). Turist rehberliği bölümü öğrencilerinin kariyer devamlılığı: Çoklu uyum analizi çalışması. Turizm Akademik Dergisİ, 6(2), 61-74. Kasper, W. (2007). Ekonomik Özgürlük ve Gelişme. (B. Akın, Çev.) Ankara: Liberte Yayınları.
• Kaya, A. İ., ve Çalışkan, Z. (2016). Ekonomik özgürlüklerin sağlık ve eğitime etkisi: panel veri analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 81-102.
• Kreft, S. F., ve Sobel, R. (2005). Public policy, entrepreneurship, and economic freedom. Cato Journal, 25(3), 595-616.
• Lana, R. M., Riback, T. I., Lima, T. F., Silva Nunes, M., Cruz, O. G., Oliveira, F. G., Moresco, G.G., Honoria ve Codeco, C.T. (2017). Socioeconomic and demographic characterization of an endemic malaria region in Brazil by multiple correspondence analysis. Malaria Journal, 16(397), 1-16.
• Le Roux, B., ve Rouanet, H. (2010). Multiple Correspondes Anlysis. Los Angales: Sage Publication.
• Lin, L., Ravitz, G., Shyu, M.-L., ve Chen, S.-C. (2008). Correlation-based video semantic concept detection using multiple correspondence analysis. Tenth IEEE International Symposium on Multimedia (s. 316-321). Berkeley: IEEE Computer Society.
• McMullen, J. S., Bagby, D., ve Palich, L. E. (2008). Economic freedom and the motivation to engage in entrepreneurial action. Entrepreneurship Theory and Practice, 32(5), 875-895.
• Miles, M. A., Holmes, K. R., O’Grady, M. A., Ana, I. E., Scheafer, B. D., e Kim, A. B. (2006). 2006 Index of Economic Freedom, Explaining the Factors of the Index of Economic Freedom. 5. Washington: The Heritage Foundation and Dow Jones & Company.
• Miller, T., ve Kim, A. B. (2013). Chapter 2: Defining Economic Freedom, 2013 Index of Economic Freedom. (K. Miller, K. R. Holmes, & E. J. Feulner, Dü) Washington: The Heritage Foundation.
• Miller, T., Kim , A. B.,e Holmes, K. R. (2014). Highlights of the 2014 Index of Economic Freedom Promoting Economic Opportunity and Prosperity. Washington: The Heritage Foundation The Wall Sreet Journal.
• Miller, T., Kim, A. B., ve Roberts, J. M. (2020). 2020 Index of Ecconomic Freedom. Washington: The Heritage Foundation.
• Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., veTyrrell, P. (2019). Highlights of the 2019 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation .
• Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., ve Tyrrell, P. (2020). Highlights of the 2020 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation.
• Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., Riley, B., ve Whiting, T. (2017). Highlights of the 2017 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation.
• Miller, T., Kim, A. B., Roberts, J. M., Tyrrell, P., ve Whiting, T. K. (2018). Highlights of the2018 index of economic freedom institute for economic freedom. Washington: The Heritage Foundation.
• Özgür, E. G., Bekiroğlu, N., ve Baydemir, C. (2017). Sağlık bilimlerinde çoklu uyum analizi ve uygulaması. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 9-18. Özkoçak, V. (2019). Genç yetişkin,yetişkin ve yaşlı anadolu erkeklerinde burun tiplerinin çoklu uyum analizi ile incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 638 - 652.
• Pouyanfar, S., Tao, Y., Tian, H., Chen, S.-C., ve Shyu, M.-L. (2019). Multimodal deep learning based on multiple correspondence analysis for disaster management. Big Data for Effective Disaster, Special Issue, 1893–1911.
• Silik, C. E., Ilgaz, B., ve Dündar, Y. (2020). COVID-19 sonrası turist davranışlarının kuşak farklılıkları açısından çoklu uyum analizi (MCA) ile değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(24), 341-372.
• Stansel, D. (2012). An economic freedom index for U.S. metropolitan areas. Journal of Regional Analysis and Policy, 43(1), 1-29.
• Stroup, M. (2007). Economic freedom, democracy and the quality of life. World Development, 35(1), 52-56.
• Takane, Y., ve Hwang, H. (2006). Regularized multiple correspondence analysis. M. Greenacre, & J. Blasius içinde, Multiple correspondence analysis (s. 259-279). London: Taylor & Francais Group.
• W.N.W.Azman, S., Baharumshah, A. Z., ve Law, S. H. (2010). Foreign direct investment, economic freedom and economic growth:International evidence. Economic Modelling, 27(5), 1079-1089.