ETKİLEŞİMLİ KİTAP OKUMA PROGRAMI VE SURİYELİ ÇOCUKLAR: GAZİANTEP İLİ NİZİP İLÇESİNDE PİLOT BİR ÇALIŞMA

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 84, 1529 - 1545, 08.10.2022

Asude Akça , Ebru Hasibe Tanju Aslışen

https://doi.org/10.17755/esosder.1101340

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to examine the effect of the dialogic book reading program on the receptive language development of 48-66 month old Syrian children included in this program. Experimental research method was used in the study, and the study group consists of 48-66 months old Syrian children living in Gaziantep province Nizip district and receiving pre-school education. There were 32 Syrian children aged 48-66 months, who were randomly selected and continuing their education in 2 independent kindergartens in Nizip district of Gaziantep province. In the study, the socio-demographic information of Syrian children about themselves and their families was collected through the "Personal Information Form" prepared by the researcher; “Peabody Picture Vocabulary Test” was used in the pre-test post-test process to evaluate their receptive language development. As a result of the research, it was concluded that the dialogic book reading program applied to the Syrian children included in the experimental group supported their receptive language development, and there was no significant difference between the pretest and posttest scores of the Peabody Picture Vocabulary Test in terms of age and gender.

Anahtar Kelimeler

Pre-school education, Dialogic reading program, Receptive language, Syrian children

ETKİLEŞİMLİ KİTAP OKUMA PROGRAMI VE SURİYELİ ÇOCUKLAR: GAZİANTEP İLİ NİZİP İLÇESİNDE PİLOT BİR ÇALIŞMA

Öz

Bu çalışmanın amacı, etkileşimli kitap okuma programının, bu programa dâhil edilen 48-66 aylık Suriyeli çocukların alıcı dil gelişimleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın evrenini Gaziantep ili Nizip ilçesi sınırları içerisinde yaşayan ve okul öncesi eğitimi alan 48-66 aylık Suriyeli çocuklar oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemindeyse Gaziantep ili Nizip ilçesindeki 2 bağımsız anaokulunda eğitime devam eden ve tesadüfi olarak belirlenen 48-66 aylık 32 Suriyeli çocuk yer almıştır. Araştırmada, Suriyeli çocukların kendileri ve aileleriyle ilgili sosyo-demografik bilgileri, araştırmacının hazırlamış olduğu “Kişisel Bilgi Formu” aracılığıyla toplanmış; alıcı dil gelişimlerini değerlendirmek amacıyla ön test son test sürecinde “Peabody Resim Kelime Testi” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda deney grubuna dahil edilen Suriyeli çocuklara uygulanan etkileşimli kitap okuma programının alıcı dil gelişimlerini desteklediği, yaş ve cinsiyet açısından Peabody Resim Kelime Testinin ön test son test puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, Etkileşimli kitap okuma programı, Alıcı dil, Suriyeli çocuklar

Kaynakça

• Acar Şengül, E. (2019). Erken dil müdahalesinde etkileşimli kitap okuma uygulanmasının gelişimsel dil gecikmesi görülen çocuklar üzerindeki etkililiğinin incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Acıbal, G. (2020), Oyun temelli sosyal beceri eğitiminin 60-72 aylık çocukların dil gelişimine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Akdenizli, C. (2016). Yaratıcı dramanın, zihinsel yetersizliği olan bireylerin toplumsal yaşam becerileri ve alıcı dil gelişimi üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Akoğlu, G., Ergül, C. ve Duman, Y. (2014). Etkileşimli kitap okuma: Korunmaya muhtaç çocukların alıcı ve ifade edici dil becerilerine etkileri. İlköğretim Online, 13 (2), 622-63.
• Aram, D. & Biron, S.(2004). Joint storybook reading and joint writing interventions among low SES preschoolers: differential contributions to early literacy. Early Childhood Research Quarterly, 19(4), 588-610. doi: 10.1016/j.ecresq.2004.10.003
• Aslan, H. S. (2019). 48-66 aylık çocuklarda dil gelişimi ve sosyal beceri ile ilişkili değişkenlerin araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Borrell, R. (2010). A Review of second language learning factors for refugee populations, (Doctoral Dissertation). University of Minnesota, USA.
• Bölükbaş, F.(2016). Suriyeli mültecilerin dil ihtiyaçlarının analizi: İstanbul örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 21-31.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi El Kitabı. Ankara:Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Chow, Bonnie Wing-Yin, McBride-Chang, Catherine, Cheung, Him, &Chow, Celia Sze-Lok (2008). Dialogic reading and morphology training in Chinese children:Effects on language and literacy. Developmental Psychology, 44(1), 233-244. doi:10.1037/0012-1649.44.1.233
• Çekici, F. (2019). Psikolojik testler ilkeler, uygulama ve tanıtım Y. Yavuzer ve Z. Karataş. (Eds.). Gelişimsel değerlendirme. (ss. 219-264). Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya, F. Ç., Öksüz, H. İ. ve Öztürk, M. (2018). Etkileşimli kitap okuma ve kelime haznesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 705-715. doi:10.17719/jisr.2018.2825
• Demirezen, M. (2003). Yabancı Dil ve Anadil Öğreniminde Kritik Dönemler. TÖMER Dil Dergisi, 118, 5-15.
• Deniz, A. (2018). Resimli öykü kitaplarının ve kitap okuma etkinliklerinin niteliğinin beş yaş çocuklarının dil gelişimiyle ilişkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dorman, S. (2014). Educational needs assessment for urban Syrian refugees in Turkey. Yuva Association Report. https://www.alnap.org/system/files/content/resource/files/main/29-yuvaneeds-assessment-report-final.pdf adresinden alınmıştır.
• Efe, M. ve Temel, Z. F. (2018). Okul öncesi dönem 48-66 ay çocuklarına etkileşimli kitap okuma programının yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 257-283. doi: 10.24130/eccd-jecs.196720182257
• Erdemir, N. (2001). 12-30 aylar arasındaki Türk çocuklarının dil yapılarının anlamsal yönden incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Erdoğan, S., Şimşek Bekir, H. ve Erdoğan Aras, S. (2005). Alt sosyoekonomik bölgelerde anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubundaki çocukların dil gelişim düzeylerine bazı faktörlerin etkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü Dergisi, 14(1), 231-246.
• Erşahin Şafak, N. (2016). Okul öncesi dönem çocukların mizaç özellikleri, alıcı dil ve dikkat becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Halat, A. A. (2017). 5-6 yaş grubu çocuklara paylaşma, iş birliği ve sorumluluk değerlerinin kazandırılmasında etkileşimli kitap okuma tekniğinin etkililiğinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Holt, Y. & Asagbra, E. (2021). Implementing dialogic reading ıntervention through community-based participatory research: A tutorial. Language Speech and Hearing Services in Schools, 52(1), 4-15. Doi: 10.1044/2020_LSHSS-19-00100
• Huennekens, M. E. & Xu, Y. (2015) Using dialogic reading to enhance emergent literacy skills of young dual language learners. Early Child Development and Care, 186(2), 324-340. doi: https://doi.org/10.1080/03004430.2015.1031125
• İpek, N. ve Bilgin, A. (2007). İlköğretim çağı çocuklarında kelime dağarcığının gelişimi. İlköğretim Online, 6(3), 344-365.
• Kavak, Y. ve Ergen, H. (2007). Türkiye’de ilköğretime katılım ve okula gidemeyen çocuklar. Milli Eğitim Dergisi, 173, 8-26.
• Kayılı, G., Koçyiğit, S. ve Erbay, F. (2009). Montessori yönteminin beş-altı yaş çocuklarının alıcı dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 26, 347-355.
• Koçak, N., Ergin, B. ve Yalçın, H. (2014). 60-72 Aylık Çocukların Türkçe Dil Kullanımı Düzeyleri Ve Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16(11), 100-106. Kotaman, H. (2008). Impacts of dialogical storybook reading on young children’s reading attitudes and vocabulary development. Reading Improvement, 45(2), 55-61.
• Lever, R. & Senechal, M. (2011). Discussing stories: on how a dialogic reading intervention improves kindergartners’ oral narrative construction. Journal of experimental child psychology, 108(1), 1-24. doi: 10.1016/j.jecp.2010.07.002.
• Mercan Uzun, E. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 72-83.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449. doi: 10.26466/opus.443945
• ORSAM ve TESEV. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri raporu, Ankara: ORSAM Yayınları.
• Öner, N. (2008). Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler Bir Başvuru Kaynağı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Önkol Şengül, F. L. (2007). Türkçe ve ikinci dilde okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocukların Türkçe dil kullanım becerilerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk, A. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ana dil etkinlikleri. Ankara: Nobel Yayınları
• Şen, S., Yıldız Çiçekler, C. ve Yılmaz, R. (2010). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden ve etmeyen 5-6 yaş çocukların üstdil becerilerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 37-54.
• Şimşek, Z. C. ve Işıkoğlu Erdoğan, N. (2015). Effects of the traditional reading techniques on children’s language development. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 197(2015), 754-758.
• Tepeli, Y. ve Karadeniz, H. K. (2013). Otizmli ve normal gelişim gösteren çocukların alıcı dil becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 73-89.
• Tulu, Y. (2009). Ana dili Türkçe olan ve ana dili Türkçe olmayan (iki dilli) 4-7 yaş çocukların dil düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi dergisi, 2(2), 29-63.
• Unıcef (2019). Türkiye–Unicef ülke iş birliği programı 2016-2020. 2019 Yıllık Raporu Erişim tarihi: 27.09.2020.https://www.unicef.org/turkey/media/10451/file/UNICEF%202019%20Y%C4%B1ll%C4%B1k%20Faaliyet%20Raporu.pdf adresinden alınmıştır.
• Yanık Özger, B. ve Akansel, A. (2019). Okul öncesi Suriyeli çocuklar ve aileleri üzerine bir etnografik durum çalışması: Bu sınıfta bizde varız! Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 942-966. doi:10.14689/issn.2148-624.1.7c.3s.3m
• Yıldırım Doğru, S., Alabay, E. ve Kayılı, G. (2010). Normal gelişim gösteren ve öğrenme güçlüğü olan çocukların sözcük dağarcığı ile dili anlama düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 828-840.
• Yıldırım, A. ve Yıldırım, F. S. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanmayan çocuklarının dil gelişiminin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 144-152.
• Yıldız Bıçakçı, M., Er, S. ve Aral, N. (2018). Etkileşimli öykü kitabı okuma sürecinin çocukların dil gelişimi üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 200-208.