COVID-19 ETKİSİYLE Z KUŞAĞININ MESAİ KAVRAMINA BAKIŞ AÇISINA DAYALI BİR KARAR DESTEK SİSTEMİ

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 86, 743 - 757, 04.04.2023

Ali Köstepen

https://doi.org/10.17755/esosder.1231549

Öz

Günümüz dünyasında uzun yıllardır görülmemiş bir olay ile karşılaşılarak, Covid-19 olarak adlandırılan virüs insan hayatına girerek ciddi bir şekilde etkisi altına almıştır. Küreselleşmenin birçok alanda pozitif etkisi görülürken, Covid-19 ile küreselleşme dünya genelinde negatif olarak bir etki vermiştir. 2019 yılının sonlarından günümüze kadar dünya hayatının birçok alanını etkilemiştir. Bu alanlardan en önemlisi de iş hayatıdır. Sokağa çıkma yasakları, karantina, iş yerlerinin kapatılması gibi tedbirlerin hayata geçirildiği bu dönem, iş hayatına yeni başlayan Z kuşağının iş hayatına bakış açısını etkilemiştir. Son yıllarda uzaktan çalışma modellerinin konuşulduğu, özellikle Z kuşağı açısından farklı çalışma modellerinin ortaya konulmaya başlandığı bir süreçte Covid-19 ile zorunlu olarak uzaktan çalışma ve hibrid modeller ortaya konulmuştur. Bu süreç hem işveren hem tüketici hem de çalışanları etkileyecek önemli bir süreçtir. Bu bağlamda tüm paydaşların uyum ve koordine dahilinde mesai kavramlarının tasarlanması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Covid-19 etkisiyle Z kuşağının mesai kavramına bakış açısını değerlendirmek ve buna bağlı olarak Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) kullanarak bir karar destek sistemi oluşturmaktır. Bunun için öncelikle 20 kişilik bir ekip oluşturulmuş ve bu şekilde Z kuşağı bireylerine yapılmak üzere anketler hazırlanmıştır. Z kuşağından 432 yeni mezun ve üniversite son sınıf öğrencisi üzerinde de bu anket çalışması yapılmış ve elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Z kuşağı, AHP

A DECISION SUPPORT SYSTEM BASED ON THE PERSPECTIVE OF GENERATION Z TO THE CONCEPT OF SHIFT WITH THE EFFECT OF COVID-19

Öz

In today's world, an event that has not been seen for many years, the virus called Covid-19 has entered human life and seriously affected it. While globalization has had a positive effect in many areas, globalization with Covid-19 has had a negative effect around the world. It has affected many areas of world life since the end of 2019. The most important of these areas is business life. This period, in which measures such as curfews, quarantine, and closure of workplaces were implemented, affected the business life perspective of generation Z, who just started their business life. In a process where remote working models have been discussed in recent years, and different working models have been introduced, especially for the generation Z, remote working and hybrid models have been put forward with Covid-19. This process is an important process that will affect both employers, consumers, and employees. In this context, it is necessary to design overtime concepts within the harmony and coordination of all stakeholders. The aim of this study is to evaluate the perspective of the generation Z on the concept of overtime with the effect of Covid-19 and accordingly to create a decision support system using the Analytical Hierarchy Process (AHP). For this, a team of 20 people was first formed, and surveys were prepared to be made to the generation Z individuals. This survey was also conducted on 432 new graduates and senior university students from the generation Z and the results were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Generation Z, AHP, Covid-19, Z kuşağı, AHP

Kaynakça

• Addor, M. L. (2011). Generation Z: What is the future of stakeholder engagement. Institute for Emerging Issues–NC State University, 1-7.
• Akar, F. (2015). Yetenek Yönetimi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Bascha, Z. (2011). The open source generation.
• Başar, M. (2017). İş hayatında Y kuşağından Z kuşağına geçiş. Erişim Tarihi: 01.10.2022. http://nextgenclub.net/next-ceo-yaziyor/is-hayatinda-y-kusagindan-z-kusagina-gecis.
• Bencsik, Andrea; Machova, Renata. (2016). Knowledge sharing problems from the viewpoint of intergeneration management. ICMLG2016-4th International Conference on Management, Leadership and Governance, 42.
• Berkup Baysal S. Working with Generations X And Y In Generation Z Period: Management of Different Generations In Business Life. Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol 5 No 19. 2014.
• Bertolini, M., Braglia, M., & Carmignani, G. (2006). Application of the AHP methodology in making a proposal for a public work contract. International Journal of Project Management, 24(5), 422-430.
• Bolser, K., & Rachel, G. (2015). Millennials: Multi-generational leaders staying connected. Journal of Practical Consulting, 5(2), 1-9.
• Büyükuslu, F. (2017). Z Kuşağının İş yaşamından Beklentileri Konusunda Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi.
• Centel, Tankut ve Sarper Süzek (2002) İş Hukuku, İstanbul: Beta.
• Coombs, J. (2013). Generation Z: Why HR must be prepared for its arrival. SHRM Newsletter, 58.
• Çatalkaya, C, (2014). Kariyer 2.0, Birinci Basım, İstanbul: Optimist Yayınları.
• Darko, A., Chan, A. P. C., Ameyaw, E. E., Owusu, E. K., Pärn, E., & Edwards, D. J. (2019). Review of application of analytic hierarchy process (AHP) in construction. International journal of construction management, 19(5), 436-452.
• Erdeş, H. (2021). Eşit bölümleme (EP) problemi yaklaşımı ile proje bazlı çalışma kapsamında görev ve bireylerin gruplandırılması (Master's thesis, Konya Teknik Üniversitesi).
• Gonca, G. Ü. R., & WOLFF, A. (2021). COVID-19 Pandemi Döneminde Z Kuşağı ve Holakrasi Yönetimi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10(2), 287-295.
• Gültekin, Z. (2021). COVID-19 Pandemisi Sürecinde Bankaların İnsan Kaynakları Stratejilerinin İçerik Analizi ile Belirlenmesi. Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 15-30.
• Gündüz, Ş. Yöneticilerin Z Kuşağından Beklentileri ve Z Kuşağının İş Yaşamı Beklentileri. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(2), 649-682.
• Gürbüz, S. (2015). Kuşak farklılıkları: Mit mi gerçek mi?. İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 39-57. Iorgulescu, M. C. (2016). Generation Z and its perception of work. Cross-Cultural Management Journal, 18(1).
• Kavak, A. B. (2020). Z kuşağı çalışanların çalışma değerlerinin belirlenmesine yönelik Ankara ilinde bir alan araştırması. Yüksek Lisans Tezi.
• Kavi, E. ve Koçak, O. (2010). Bilgi Toplumunda Evden Çalışmanın Etik Boyutu. Sosyal Siyaset Konferansları, 59, 69-88.
• Keleş, H. N. Y Kuşağı Çalışanlarının Motivasyon Profillerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 3, Sayı 2, ss.129-139. 2011.
• Kızıldağ, D. (2019). Z kuşağı hangi beklentilerle iş yaşamına giriyor? Seçme ve yerleştirme sürecine ilişkin bir değerlendirme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(0), 32-46.
• Mihelich, M. (2013). Another generation rises. Workforce Management, 92(5), 34-38.
• Mitchell, A. D. (2008, Ağustos). Generation Z: Striking the balance: Healthy doctors for a healthy community. Australian Journal of General Practice, 37(8), 665-667.
• Ozkan, M., & Solmaz, B. (2015). Mobile addiction of generation z and its effects on their social lifes:(An application among university students in the 18-23 age group). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 205, 92-98.
• Özcan, M. (2012). AHP ve TOPSIS yöntemlerinin personel seçimi sürecindeki etkililiğinin karşılaştırılması: bir üretim işletmesinde uygulama. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürkoğlu, Y. (2013). Tüm Yönleriyle Esnek Çalışma Modelleri. Beykoz Akademi Dergisi, 1(1), 109-129.
• Saaty, T. L. (1990). An exposition of the AHP in reply to the paper “remarks on the analytic hierarchy process”. Management science, 36(3), 259-268.
• Saaty, T. L. (2003). Decision-making with the AHP: Why is the principal eigenvector necessary. European Journal of Operational Research, 145(1), 85-91.
• Schawbel, D. (2014). Gen Z employees: The 5 attributes you need to know. Entrepreneur Europe.
• Serinikli, N. (2021). COVİD 19 SALGIN SÜRECİNDE ÖRGÜTSEL DEĞİŞİM: Uzaktan/Evden Çalışma Modeli. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 277-288.
• Sidorcuka, I., & Chesnovicka, A. (2017, September). Methods of attraction and retention of generation Z staff. In CBU International Conference Proceedings (Vol. 5, pp. 807-814).
• Singh, A. P., & Dangmei, J. (2016). Understanding the generation Z: the future workforce. South-Asian Journal of Multidisciplinary Studies, 3(3), 1-5.
• Slavin, A. (2015). Marketers: Forget about Millennials. Gen Z Has Arrived.
• Şimşek, G. (2019). Z Kuşağının Kişilik Özellikleri ve Kariyer Değerlerinin İncelenmesi (Beykent Üniversitesi Öğrencileri Örneği).
• Tekin, E. (2020). COVID-19 Kaygısının Motivasyon Üzerindeki Etkisi: Z Kuşağı Üzerine Bir Araştırma. Electronic Turkish Studies,15(4).
• Unvan, M., & Özturan, Ö. (2020). Z Kuşağı Çalışma Alanları: Değişen Ofis Kavramının Tasarımda Mekan Kurgusuna Etkisi. Mimarlık ve Yaşam, 554.
• Utaş, T., Çinko, L., & Işıl, G. (2017). Hibrit iş özellikleri kuramı çerçevesinde iş motivasyonu ve üretim. Social Sciences Research Journal,6(1), 1-21.
• Ünlü, F. (2020, Mayıs 17). Beş Kuşağın Gözünden Pandemi. Sabah.
• Yüksel, İ., & Adnan, A. K. I. N. (2006). Analitik hiyerarşi proses yöntemiyle işletmelerde strateji belirleme. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 254-268.
• Wood, S. (2013). Generation Z as consumers: trends and innovation. Institute for Emerging Issues: NC State University, 119(9), 7767-7779.
• Woźniak, J. (2016). Social media as an e-recruitment tool for different generations: Methodological considerations and pilot study. Human Resource Management/Zarzadzanie Zasobami Ludzkimi., 113(6), 103-124.