EVALUATION OF EFFECTIVE REPENTANCE IN THE PUNISHMENT OF TAX EVASION CRIMES IN TERMS OF TURKISH TAX CRIMINAL LAW PRINCIPLES

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 86, 714 - 742, 04.04.2023

Mehmet Burak Buluttekin M. Polat İçten

https://doi.org/10.17755/esosder.1250172

Öz

Effective repentance in the punishment of tax evasion crimes is regulated by Article 4 and 6 of The Law on Amendments of Treasury-Owned Immovable Property Valuation and the Value Added Tax Law and The Law on Amendments of Certain Other Laws and Decrees (Law No. 7394, dated 08.04.2022) with the provisions added to Article 359 and Provisional Article 34 of Tax Procedure Law (Law No. 213, dated 04.01.1961). Accordingly, if they meet the conditions determined in the Law, it will be possible to reduce the freedom-binding penalties to be imposed on tax evasion crimes. Effective repentance provisions in tax evasion offenses are applicable at the stages of investigation, prosecution and execution, but also allow the reduction of half or one third of the freedom-binding punishments to be imposed according to their conditions. It is stated in the doctrine that effective repentance regulation may cause some problems. These discussions are made the violation of the regulation conditions on some constitutional principles, the acts of arranging or using a misleading document related to its content are considered together within the scope of a successive crime, the time and procedure of the payment related to the taxation envisaged to be made in order to benefit from the effective repentance provisions during the investigation, prosecution and execution stages, opinion requirement, and how to apply effective repentance provisions at the stage of ordinary legal remedies. From this point of view, in this article, it is aimed to evaluate the effective repentance regulation in terms of tax criminal law principles, according to the principles of constitutional, criminal and tax law. Along with the legal regulation, the Court of Cassation also envisaged the implementation of effective repentance provisions in the punishment of tax evasion crimes during the prosecution stage, and these decisions were also included in the scope of the article.

Anahtar Kelimeler

Turkish tax criminal law, tax criminal law principles, effective repentance, tax evasion crimes, punishment of tax evasion crimes.

VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARININ CEZALANDIRILMASINDA ETKİN PİŞMANLIK KURUMUNUN VERGİ CEZA HUKUKU İLKELERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Vergi kaçakçılığı suçlarının cezalandırılmasında etkin pişmanlık kurumu, 7394 sayılı Kanun m. 4 ve 6 ile VUK m. 359 ve VUK geçici m. 34’e eklenen hükümlerle düzenlenmiştir. Buna göre Kanunda belirlenen şartları taşımaları halinde, vergi kaçakçılığı suçlarında verilecek hürriyeti bağlayıcı cezaların indirilmesi mümkün olacaktır. Vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık hükümleri; soruşturma, kovuşturma ve infaz aşamalarında uygulanabilir olmakla birlikte şartlarına göre verilecek hürriyeti bağlayıcı cezaların yarısı veya üçte birinin indirilmesine imkan vermektedir. Doktrinde etkin pişmanlık düzenlemesinin birtakım sorunlar doğurabileceği belirtilmektedir. Bu tartışmalar, düzenleme şartlarının anayasal bazı ilkeler üzerinde aykırılık oluşturması, muhteviyatıyla ilgili yanıltıcı belgeyi düzenleme veya kullanma fiillerinin zincirleme suç kapsamında birlikte ele alınması, soruşturma, kovuşturma ve infaz aşamalarındaki etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanabilmek için yapılması öngörülen vergilendirmeyle ilgili ödemenin zamanı ve usulü, mütalaa şartı ve olağan kanun yolları aşamasında etkin pişmanlık hükümlerinin nasıl uygulanacağına ilişkin olarak yapılmaktadır. Buradan hareketle bu çalışmada etkin pişmanlık düzenlemesinin, vergi ceza hukuku ilkeleri bakımından anayasa, ceza ve vergi hukuku ilkeleri esaslarına göre değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Kanuni düzenlemeyle birlikte kovuşturma aşamasında Yargıtay da vergi kaçakçılığı suçlarının cezalandırılmasında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasını öngörmüştür, bu kararlar da çalışmamın kapsamına alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi ceza hukuku, vergi ceza hukuku ilkeleri, etkin pişmanlık, vergi kaçakçılığı suçları, vergi kaçakçılığı suçlarının cezalandırılması

Kaynakça

• Akbulut, Berrin (2018). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Adalet Publishing House, 5th Edition, Ankara.
• Akdağ, Hale (2013). Gönüllü Vazgeçme. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi. Vol. 3, No. 2, 91-126.
• Akyılmaz, Bahtiyar / Sezginer, Murat / Kaya, Cemil (2020). Türk İdari Yargılama Hukuku. Savaş Publishing House, 4th Edition, Ankara.
• Altay, Özcan (2021). Vergi Hukukunda Uzlaşmanın Vergide Eşitlik İlkesi Bağlamında Uygunluğu. Anayasa Yargısı. Vol. 38, No. 1, 285-316.
• Anayurt, Ömer (2018). Anayasa Hukuku Genel Kısım. Seçkin Publications, Ankara, September.
• Artuk, M. Emin / Gökcen, Ahmet / Yenidünya, A. Caner (2015). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Adalet Publishing House, 9th Edition, Ankara.
• Aslanpınar, Burak. Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Etkin Pişmanlık: Bedelli ve Şartlı Ceza İndirimi, https://www.aslanpinar.com/yayinlarimiz/makaleler-ve-kose-yazilari/vergi-kacakciligi-suclari nda-etkin-pismanlik-bedelli-ve-sartli-ceza-indirimi?gdprAccept (Accessed 27.10.2022).
• Başaran Yavaşlar, Funda (2008). Türk Vergi Hukuku’nda Uzlaşma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Vol. 25, No. 2, 309-337.
• Batı, Murat / İnci, Z. Özen (2022). 7394 Sayılı Kanunla Vergi Kaçakçılığı Suçunda (VUK M. 359) Yapılan Değişikliklere Dair Değerlendirmeler. Vergi Sorunları Dergisi. No. 406, July, 30-48.
• Batı, Murat (2021). Vergi Hukuku (Genel Hükümler). Seçkin Publications, Ankara.
• Batı, Murat (2022). Vergi Suçlarında Zincirleme Suç, 24.04.2022, https://t24.com.tr/yazarlar/murat-bati/vergi-suclarinda-zincirleme-suc-uygulamasi,35054, (Accessed 27.10.2022).
• Bayraklı, Hasan Hüseyin (2016). Vergi Kaçakçılık Suçunda Gönüllü Vazgeçme. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, No. 27, 1-15.
• Bayraktar, Köksal (1968). Faal Nedamet. İÜHFM. Vol. 33, No. 3-4, 120-154.
• Bilici, Nurettin (2020). Vergi Hukuku (Vergi Usul Hukuku, Vergi Yargılama ve Tahsil Hukuku). Savaş Publishing House, 50th Edition, Ankara.
• Bozdağ, Ahmet (2020). İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçmeden Yararlanmak İçin Gösterilmesi Gereken Gayret. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Vol. 10, No. 2, 79-101.
• Buluttekin, Mehmet Burak (2018). Vergi Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Uzlaşma. Hukukta Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları (Edited by: Muratoğlu, Tahir / Buluttekin, Mehmet Burak). Seçkin Publishing, 127-134, Ankara.
• Candan, Turgut. Kaçakçılık Suçunda Ceza İndirimi/Soruşturma Ve Kovuşturma Evrelerinde Etkin Pişmanlık, https://turgutcandan.com/2022/03/29/kacakcilik-sucunda-cezaindiri mi-sorusturma-ve-kovusturma-evrelerinde-etkin-pismanlik/ (Accessed 27.10.2022).
• Candan, Turgut (2019). Vergisel Kabahatler ve Suçlar. Yetkin Publications, 12th Edition, Ankara. Centel, Nur / Zafer, Hamide / Çakmut, Özlem (2020). Türk Ceza Hukukuna Giriş. Beta Press, 11th Edition, Istanbul.
• Centel, Nur / Zafer, Hamide (2021). Ceza Muhakemesi Hukuku. Beta Publishing, 20th Edition, Istanbul.
• Çulha, Rifat / Demirağ, Fahrettin / Nuhoğlu, Ayşe / Oktar, Salih / Tezcan, Durmuş / Yenisey, Feridun (2019). Ceza Muhakemesi Hukuku Başvuru Kitabı. Bilge Publishing House, 4th Edition, Ankara.
• Demirbaş, Timur (2021). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Publishing, 16th Edition, Ankara. Doğrusöz, Bumin. Etkin Pişmanlığın Koşullu Da AYM’de, https://www.bumindogrusoz. com/article/etkn-psmanligin-kosulu-da-aymde (Accessed 27.10.2022).
• Doğrusöz, Bumin. Vergi Suçlarında Etkin Pişmanlığın Geriye Dönük Uygulaması, https://www.bumindogrusoz.com/article/verg-suclarinda-etkn-psmanligin-gerye-donuk-uygula masi (Accessed 27.10.2022).
• Doğrusöz, Bumin. Vergi Suçlarında Etkin Pişmanlık ve Hukuk, https://www.bumindogrusoz. com/article/verg-suclarinda-etkn-psmanlik-ve-hukuk (Accessed 27.10.2022).
• Doğrusöz, Bumin. Vergi Suçlarında zincirleme Suç ve Olası Sorunları, https://www.bumin dogrusoz.com/article/verg-suclarinda-zncrleme-suc-ve-olasi-sorunlari (Accessed 27.10.2022).
• Dönmezer, Sulhi / Erman, Sahir (2021). Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Cilt II, Der Publications, 15th Edition, Istanbul.
• Ekici Şahin, Meral / Yemenici, Kürşat (2018). 6763 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler Işığında Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Vol. 13, No. 1, 445-507.
• Erdem, Tahir (2010). Vergisel Kabahatler. Beta Publishing, Istanbul.
• Eren, Abdurrahman (2021). Anayasa Hukuku Dersleri. Seçkin Publishing, 3rd Edition, Ankara, September.
• Eroğlu, Onur / Eftekin, Ömer Özgür (2015). Vergi Planlaması Çerçevesinde Uzlaşma Kurumu. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. Vol. 11, No. 2, 233-250.
• Geçer, Ahmet Emrah (2022). Vergi Ceza Hukukunda Non Bis İn İdem İlkesine İlişkin Güncel Gelişmeler: 2019/4 E. 2021/78 K. Sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı ve 7394 Sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanununun 359. Maddesinde Yapılan Değişiklikler. IMHFD. Vol. 7, No. 13, 273-324.
• Gödekli, Mehmet (2017). Türk Ceza Öğretisi ve Uygulamasında Etkin Pişmanlık. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. Vol. 8, No. 29, 277-360.
• Gökalp, Özge Tuçe (2013). Ceza Usul Hukukunda Uzlaşma. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi. Vol. 5, No. 1, 21-30.
• Gökcen, Ahmet / Alşahin, Mehmet Emin / Çakır, Kerim (2017). Ceza Muhakemesi Hukuku 1. Adalet Publishing House, Ankara.
• Gözler, Kemal (2020). Türk Anayasa Hukuku Dersleri. Ekin Publishing House, 25th Edition, Bursa, June.
• Günday, Metin (2022). İdari Yargılama Hukuku. Turhan Kitabevi, 2. Baskı, Ankara.
• Hakeri, Hakan (2019). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Adalet Publishing House, 22nd Edition, Ankara.
• İçer, Zafer (2017). Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunda Etkin Pişmanlık (TCK m. 110). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. Vol: 23, No. 3, 773-792.
• İçten, Muhammet Polat (2022). Vergi Kabahatlerini Azaltan veya Ortadan Kaldıran Haller. Seçkin Publications, Ankara.
• Kaboğlu, İbrahim Ö. (2012). Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar). Legal Publishing, 8th Edition, Istanbul, October.
• Kalabalık, Halil (2015). İdari Yargılama Usulü Hukuku. Sayram Publications, 8th Edition, Konya.
• Kaneti, Selim / Ekmekçi, Esra / Güneş, Gülsen / Kaşıkçı, Mahmut (2022). Vergi Hukuku. Filiz Bookstore, 2nd Edition, Istanbul.
• Kaneti, Selim (1986/1987). Vergi Hukuku. İstanbul Üniversitesi Yayını No. 3434, Hukuk Fakültesi No. 698, Özdem Kardeşler Printing House, Istanbul.
• Kaplan, Gürsel (2022). İdari Yargılama Hukuku. Ekin Publishing House, 8th Edition, Bursa.
• Karakoç, Yusuf (2019). Vergi Ceza Hukuku. Yetkin Publications, 2nd Edition, Ankara.
• Karakoç, Yusuf (2017). Vergi Yargılaması Hukuku. Yetkin Publications, 4th Edition, Ankara.
• Kırbaş, Sadık (2015). Vergi Hukuku Temel Kavramları, İlkeler ve Kurumlar. Siyasal Bookstore, 20th Edition, Ankara.
• Kızılot, Şükrü / Taş, Metin (2013). Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi. Gazi Publishing House, 5th Edition, Ankara.
• Koca, Mahmut / Üzülmez, İlhan (2016). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Publishing, 9th Edition, Ankara.
• Mutluer, M. Kamil / Dayanç Kuzeyli, N. Nilay (2019). Vergi Hukuku Genel ve Özel Hükümler. Yetkin Publications, Ankara.
• Mutluer, M. Kamil (2011). Vergi Hukuku Genel ve Özel Hükümler. Turhan Bookstore, 3rd Edition, Ankara.
• Ozansoy, Ahmet (2022). Vergi Usul Kanunu’nda Kaçakçılık Suçları İçin Getirilen Etkin Pişmanlık Müessesesinin Hukuki Olarak Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası. Year: 42, No. 493, 37-42.
• Öncel, Mualla / Kumrulu, Ahmet / Çağan, Nami/ Göker, Cenker (2022). Vergi Hukuku. 31th Edition, Turhan Bookstore, Ankara.
• Öner, Erdoğan (2019). Vergi Hukuku. Seçkin Publications, 11th Edition, Ankara.
• Özbek, Veli Özer / Doğan, Koray / Bacaksız, Pınar / Tepe, İlker (2018). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Publishing, 9th Edition, Ankara.
• Özbudun, Ergun (2018). Türk Anayasa Hukuku. Yetkin Publications, 18th Edition, Ankara.
• Özgenç, İzzet (2014). Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. Seçkin Publishing, 10th Edition, Ankara.
• Özgenç, İzzet. Vergi Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık, 8.4.2022 tarihli ve 7394 sayılı Kanunla Getirilen Hükümlerin Değerlendirmesi, https://izzetozgenc.com/data/contents/vergi-kacakciligi-sucunda-etkin-pismanlik.pdf (Accessed 27.10.2022).
• Saban, Nihal (2021). Vergi Hukuku. Beta Publishing, 11th Edition, Istanbul.
• Şahin, Cumhur (1998). Ceza Muhakemesinde Uzlaşma. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Vol. 6, No. 1-2, 221-297.
• Şen, Ersan / Serdar, Cem. 7394 sayılı Kanunla Yapılan Vergi Usul Kanunu Değişiklikleri, https://sen.av.tr/tr/makale/7394-sayili-kanunla-yapilan-vergi-usul-kanunu-degisiklikleri (Accessed 27.10.2022).
• Şenol, Cem (2017). 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununa Göre İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme (TCK m. 41). Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi. No. 10, 507-552 . Şenyüz Doğan / Yüce, Mehmet / Gerçek, Adnan (2016). Vergi Hukuku (Genel Hükümler). Ekin Publishing House, 7th Edition, Bursa.
• Şenyüz, Doğan (2020). Vergi Ceza Hukuku (Vergi Kabahatleri ve Suçları). Ekin Publishing House, 11th Edition, Bursa.
• Şişman, Gülden / Sarsıkoğlu, Şenel (2022). Vergi Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık. SÜHFD. Vol. 30, No. 3, 1591-1625.
• Taşdelen Aziz (2010). Vergi Usul Kanunu Yönünden Vergi Kabahatleri. Turhan Publishing House, Ankara.
• Taşkan, Yusuf Ziya (2021). Vergi Hukuku. Adalet Publishing House, 4th Edition, Ankara.
• Tekin, Ahmet / Can Avşar, Gülnihal (2019). Türk Vergi Hukukunda Uzlaşma Müessesesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Vol. 6, No. 5, 506-518.
• Teziç, Erdoğan (2017). Anayasa Hukuku. Beta Publishing, 21st Edition, Istanbul, September.
• Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük, www.sozluk.gov.tr (Accessed 29.10.2022).
• Ulusoy, Ali D. (2022). İdari Yargılama Hukuku. Yetkin Yayınları, 3rd Edition, Ankara.
• Yenisey, Feridun (2013). Ceza Muhakemesi Süjelerinin İradelerinin Ceza Muhakemesinin Yürüyüşüne Etkisi Sorunu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. Vol. 19, No. 2, 453-470.
• Yılmaz Furtuna, Elif / Laloğlu, Arzu (2022). 7394 Sayılı Kanun Bağlamında Vergi Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık Müessesesi Üzerine Bir Değerlendirme. Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Vol. 5, No. 2, 347-372.
• Yılmaz, Ejder (1996). Hukuk Sözlüğü. Yetkin Publications, Ankara.
• Yılmaz, Enes (2016). Suçun Özel Bir Görünüş Şekli Olarak Gönüllü Vazgeçme. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Vol. 65, No. 4, 2553-2603.
• Yurtcan, Erdener (2005). CMK Şerhi. Beta Publishing, 4th Edition, Istanbul.
• Yüce, Mehmet (2019). Vergi Yargılama Hukuku. Ekin Publishing House, 5th Edition, Bursa.
• Zafer, Hamide (2019). Ceza Hukuku Genel Hükümler. Beta Press, 7th Edition, Istanbul