KALİTE KÜLTÜRÜ ALANINDA TÜRKİYE’DE 1990 – 2022 DÖNEMİNDE YAYINLANAN ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 87, 849 - 870, 11.07.2023

Betül Gümüş

https://doi.org/10.17755/esosder.1245972

Öz

Kalitenin örgütsel faaliyetlerde içselleştirilmesine yönelik çalışmalarda “kalite kültürü”nün önemi gün geçtikçe artmaktadır. Bu çalışmanın temel amaçları; kalite kültürü konusunun akademik literatür alanyazınında ele alınış biçimini ve sıklığını saptamak, yapılan çalışmaların özelliklerini belirlemek ve bunlara ek olarak kalite kültürü konusunun ele alındığı ulusal ölçekteki çalışmaları derleyerek alanyazına katkı sağlamaktır. Bu amaçlar doğrultusunda Dergipark, Google Scholar ve YÖK Ulusal Tez Merkezinde “kalite kültürü” başlıklı çalışmalar üzerinden tarama yapılmış ve Türkiye’deki akademik araştırma dergilerinde, yüksek lisans ve doktora tezlerinde 1990-2022 (Ekim) yılları arasında yayınlanan “kalite kültürü” başlıklı bilimsel çalışmalar yayınların kaynak türleri, yayın yılı, yayın sıklığı, yazar bilgileri, yayın yapılan üniversiteler ve enstitüler ile yayınların anabilim dallarına göre dağılımları vb. özellikleri niceliksel analizi yöntemi olan bibliyometrik analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda ilgili dönemde kurumlara kalite kültürü bilincini yerleştirmeye odaklanan ve kalite kültürü geliştirme süreçleri hakkında bilgi veren yayınlanmış 14 yüksek lisans tezi, 3 doktora tezi, 9 makale, 3 konferans yayını olmak üzere toplam 29 bilimsel çalışmaya ulaşılmış; konuyla ilgili çalışmaların en fazla yüksek lisans tezi seviyesinde yapıldığı, yayınların yıllara göre dağılımının dengesiz olduğu ve bu çalışmaların hem işletme ve sosyal bilimler alanında hem de eğitim alanındaki çalışmalara kıyasla çok yetersiz kaldığı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın, kalite kültürü konusunda farkındalık oluşturacağı ve ilgili ulusal alanyazına genel bir bakış sunarak gelecek araştırmalar için bir yol haritası niteliği taşıyacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kalite kültürü, bibliyometrik analiz, tez inceleme, makale inceleme, akademik yayın inceleme, Bibliometric analysis, Thesis Review, Article Review, Academic Publication Review

BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF THE STUDIES PUBLISHED IN THE FIELD OF QUALİTY CULTURE IN TÜRKİYE IN THE PERİOD 1990 – 2022

Öz

The importance of the “quality culture” has been increasing more and more in the efforts aiming internalizing quality in organizational activities. The main purposes of this study are to reveal the way and frequency of the quality culture issue in the academic literature, to identify the characteristics of the studies carried out, and in addition, to contribute to the literature by compiling national-scale studies on the subject. For these purposes, the studies titled "quality culture" were searched in Dergipark, Google Scholar and YÖK National Thesis Center and scientific studies titled "quality culture" published in academic research journals, master's and doctoral theses in Türkiye between 1990-2022 (October). Source types of publications, publication year, publication frequency, author information, universities and institutes, and breakdown of publications by departments, etc. properties were examined using the bibliometric analysis method. A total of 29 scientific studies, including 14 master's theses, 3 doctoral theses, 9 articles and 3 conference publications were reached and studied. It has been revealed that studies on quality culture are mostly carried out at the master's thesis level, the distribution of publications by years is uneven, and these studies are very inadequate compared to studies in both the field of business and social sciences and education. It is expected that this study will raise the awareness about the quality culture and provide an overview of the relevant national literature and serve as a roadmap for future research.

Anahtar Kelimeler

quality culture, Bibliometric analysis, Thesis Review, Article Review, Academic Publication Review

Kaynakça

• Akarsu, M. (2019). Türkiye’de açıköğretim fakültelerinde kalite kültürü: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi (AUZEF) örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, 1-130.
• Alper, E.N. (2011). Yükseköğretim kurumlarında kalite kültürünün oluşturulması ve devamlılığının sağlanması: Uludağ Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1-158.
• Babadoğan, M.C. Akar, T. (2018). Opinions of academic administrators regarding constructing a quality culture at education faculties. Journal of Education and Future, 13,1-11.
• Bakay, M.E. (2012). Öğretmen algılarına göre okullarda kalite kültürü (İzmir ili örneği). Doktora Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Denizli, 1-131.
• Başkurt: (2003). Toplam kalite kültürü olan kurumlarda örgütsel iletişim (Mercedes- Benz Türk AŞve Garanti Bankası uygulama örneği. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1-238.
• Bütüner, O. (2020). Kalite kültürü ve bilgi paylaşımı ortamının yenilikçi iş davranışı üzerine etkisi üzerine bir araştırma. 3 rd International Economics, Business and Social Sciences Congress,22-25.
• Dash: ve Kalamdhad, A.S. (2022). Systematic bibliographic research on eutrophication-based ecological modelling of aquatic ecosystems through the lens of science mapping. Ecological Modelling, Volume 472.
• Dergipark, 2004 Sonrası, (2022). https://dergipark.org.tr/tr/ search?q=&section=articles&aggs% 5Bpubyear%5D%5B0%5D=2004 adresinden 28.09.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Dergipark, Eğitim, Bilimsel Disiplinler, (2022). 28.09.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/search?q =&section =articles&aggs%5Bpubyear%5D%5B0%5D =2004&aggs%5Bsubjects.id%5D%5B0%5D=312 adresinden ulaşılmıştır.
• Dergipark, İşletme (2022). 28.09.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/search?q=&section=articles&aggs %5 Bpubyear%5D% 5B0%5D =2004&aggs%5Bsubjects.id%5D%5B0%5D=365 adresinden ulaşılmıştır.
• Dergipark, Sosyal Bilimler, Disiplinler Arası, (2022). 28.09.2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/search?q=&section =articles&aggs%5Bpubyear %5D%5B0%5D=2004&aggs%5Bsubjects.id%5D%5B0%5D=353 adresinden erişilmiştir.
• Dinç, E., Şeker, E. (2016). Expectation of the quality culture in external auditing: A research about the external audit firms in Turkey. International Journal of Trade, Economics and Finance, 7 (1), 7-12.
• Dinh Do, T., Thi Linh Le, G., Khanh Luu, L., Thi Thanh Cao, X., Tran Huong My, T. (2022). Recommendations for Enhancing Quality Culture at Public Universities Post Covid-19 Pandemic in Ho Chi Minh City of Vietnam. International Transaction Journal of Engineering, Management, & Applied Sciences & Technologies.13(10). Doi: 10.14456/ITJEMAST.2022.239
• EUA Rapor - EUA Embedding quality culture in higher education, A Selection Of Papers From The 1st European Forum For Quality Assurance, Eua Case Studies. 2007.
• Ehlers, U.D., (2009). Understanding quality culture. Quality Assurance in Education, 17 (4),343-363.
• Ehlers U.D ve Schneckenberg D. (2010). Changing cultures in higher education moving ahead to future learning. Springer Science + Business Media.
• Erdem: , Kavrukkoca, G., Özdaoğlu A. (2004). Kalite kültüründe “kalite fonksiyon göçerimi”nin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi II. Kalite Sempozyumu. 01.03.2022 tarihinde https://www.academia.edu/5865381/Kalite_K%C3%BClt%C3%BCr%C3%BCnde_Kalite_Fonksiyon_G%C3%B6%C3%A7erimi_nin_Rol%C3%BC adresinde erişildi.
• Gümüş, B. (2019). İşletmelerde kalite kültürü ve örgüt kültürü ilişkisi: Eskişehir’de faaliyet gösteren sanayi işletmeleri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Gümüş, B. Bekki A. Ulukan C. (2019). Yükseköğretimde kalite kültürü. Konferans Yayını. Anadolu University International Open & Distance Learning Conference.1-7.
• Dellana: A. ve Hauser,R.D. (1999). Toward defining the quality culture. Engineering Management Journal. EMJ 11(2), 11-15.
• Güngör, T. Ve Odabaş, D. (1998). Toplam kaliteye geçişte kalite kültürünü geliştirme prosesi. Kamu İş Dergisi,161-172.
• Jancikova, A. ve Brychta, K. (2009). TQM and organizational culture as significant factors in ensuring competitive advantage: A theoretical perspective, Economics & Sociology, 2(2, 1), 80-95.
• Koyuncuoğlu, Ö. (2020). Yükseköğretimde kalite kültürü. IDEA STUDIES Journal International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies. 6 (18), 348-355.
• Küçükali: (2009). Endüstri işletmelerinde kurum kültürünün kalite kültürüne dönüşümü. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Ekonometri Anabilim Dalı, Trabzon.
• Malhi R.J., (2013). Creating and Sustaining: A Quality Culture, Defense Management, 3,1-4.
• Mahmood W.Y.W., Mohammed A.H., (2008). A Conceptual Framework For The Development Of Quality Culture in The Construction Industry. In: Dainty, A (Ed) Procs 24th Annual ARCOM Conference Cardiff, UK. Association of Researchers in Construction Management,247-256.
• Nayir, B. (2018). Toplam kalite kültürünün oluşturulmasında insan kaynakları uygulamalarının önemi ve toplam kalite kültürünün insan kaynakları uygulamaları üzerindeki izdüşümleri. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi Anabilim Dalı, Kocaeli.
• Njiro, E. (2016). Understanding Quality Culture in Assuring Learning at Higher Education Institutions. Journal of Educational Policy and Entrepreneurial Research (JEPER). ISSN: 2408-770X (Print), ISSN: 2408-6231 (Online). Vol. 3, No.2, 79-92.
• Nygren-Landgärdsa, C., Mårtenssonc, L.B., Pyykköd, R., Bjørnestadeand, J.O., Schoultz, R. (2022). Quality culture at Nordic Universities. European Journal of Higher Education. Doi: 10.1080/21568235.2022.2116066.
• Oxford Sözlüğü, (2022). 28.10.2022 tarihinde https://libguides.bodleian.ox.ac.uk/ bibliometrics#:~:text=What%20is%20Bibliometrics%3F,OED) adresinden erişilmiştir.
• Ökten: S. (2008). Güçlendirmenin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde kalite kültürünün ara değişken olarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Örücü, E. (1998). Turizm sektöründe kalite kültürü ve güney ege sahilleri örneği. İktisat İşletme ve Finans Dergisi. 13 (149),56-63.
• Özgener, Ş. (2001). Building a Total Quality Culture. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. Yıl 2001, 2 (1), 01.03.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/ pub/ ifede/ issue/4611/62957 adresinde özet bilgisine erişilmiştir.
• Pakdil, F. (2004). Kalite kültürünü etkileyen faktörler üzerine bir derleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6 (3),167-183.
• Pietruszka-Ortyl, A. (2019). The impact of organizational culture for company's innovation strategy. Marketing and Management of Innovations. 3, 178-192.
• Pietruszka-Ortyl, A. (2021). Prolegomena for the study of the organizational quality culture. Scıentıfıc Papers of Sılesıan Unıversıty of Technology. Organızatıon and Management Series. 151,577- 591.
• Pira, A. (2007). Bir alt kültür olarak kurum kültürü açısından kalite kültürü ve değişim. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler. 2, 165-183.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics? Journal of Documentation,25(4), 348-349,20.10.2022 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/ 236031787_Statistical_Bibliography_or_Bibliometrics adresinden erişilmiştir.
• Rully A. ve Yusuf, L. (2020). Conceptual framework of development of quality culture in Indonesian construction company. Joint Journal of Novel Carbon Resource Sciences & Green Asia Strategy, 7 (1), 144-149.
• Sanal: (1999). Kalite kültürü. 1 (1),54-55.
• Sinclair, J. ve Collins, D. (1994). Towards a quality culture? International Journal of Quality & Reliability Management. 11 (5),19-29.
• Skrzypek, 2012 Akt. Stephens ve Roszak, Quality culture – a contemporary challenge in the approach to management systems in organizations. Journal of Achievements in Materials and Manufacturing Engineering. 105 (2), 78-85.
• Srinivasan A. ve Kurey B. (2014). Harward Business Review. 27.01.2022 tarihinde https://hbr.org/2014/04/creating-a-culture-of-quality adresinde erişildi.
• Şeker, Y. (2015). Bağımsız denetimde kalite kültürü anlayışı ve kalite kontrol standardının uygulama etkinliğinin belirlenmesi: Bağımsız denetim şirketlerine yönelik ampirik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Trabzon.
• Tekin M., Öztürk, D. ve Bahar, İ. (2021). Tersine lojistiğin bibliyometrik analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13 (3), 87-100.
• YÖK Ulusal Tez Merkezi (2022). 24.07.2022 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ IstatistikiBilgiler?islem=3 adresinden ulaşılmıştır.
• YÖK Ulusal Tez Merkezi, İstatistikler, (2022). 28.09.2022 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/IstatistikiBilgiler?islem=2 adresinden ulaşılmıştır.
• Vilcea, M.A. (2014). Quality culture in universities and influences on formal and non-formal education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 163, 148-152.
• Wu: J. (2015). The impact of quality culture on quality management practices and performance in Chinese manufacturing firms. International Journal of Quality & Reliability Management.32 (8), 799-814.
• Wu: J., Zhang D. ve Schroeder R.G. (2011). Customization of Quality Practices: The Impact Of Quality Culture. International Journal of Quality & Reliability Management.28 (3), 263-279.
• Tuna, Ö. (2002). İşletmelerde toplam kalite kültürü değerlerinin gelişmesinde örgüt kültürü etkilerinin incelenmesi ve Ford Otosan İnönü fabrikası'nda bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Uğurlu, Z. (1996). Kalite kültürünü kazandırmak üzere düzenlenen eğitim etkinliklerine ilişkin bir değerlendirme Arçelik bulaşık makinesi işletmesi örnek olayı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.