THE EVOLUTİON OF OTTOMAN ECONOMİC THOUGHT: A COMPARİSON OF TWO PERSPECTİVES

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 87, 1379 - 1391, 11.07.2023

Sinan Gider

Öz

OSMANLI’DA İKTİSADİ DÜŞÜNCENİN GELİŞMESİ/EVRİMİ: İKİ BAKIŞ AÇISININ KARŞILAŞTIRILMASI

Öz

The science of economics is divided into fields within itself. Economic history, which has an important place in these fields, has aspects that support those approaches that include economic thought and also form economic thought. Approaches of economic thought covering the field of economic history are also important in understanding the concept of economics. In this context, the understanding of the economic thought structure in the Ottoman Empire is examined through normative and positive approaches. It can be said that Ottoman economic thought was in a dilemma between traditional and modern approaches. While some scholars see the basis of the economic structure as normative and the progress in the core of the traditional structure, other scholars see progress on the basis of the positive modern structure. In this respect, the Ottoman theory of economic thought includes approaches that include the whole of social, economic, religious, and mystical values. It is seen that the basis of understanding Ottoman economic thought is possible by understanding the society's mentality. The economic life in the Ottoman Empire, which was not modern but showed developments in itself, took care not to disrupt its traditional structure. The Ottomans, who developed a unique social approach, tried to keep themselves closed to external influences. It is understood that there are developments that show the opposite of this situation. This research, in which comparative approaches are explained, aims to convey how traditional and modern thought went through in Ottoman society. In this study, the main lines of the intellectual world in the Ottoman Empire are explained on the axis of economic thought. Economic approaches are considered as a whole of normative and positive values and examined in this way. The research was examined and concluded on these values.

Anahtar Kelimeler

History of economics, History of economic thought, ottoman, normative and positive approaches

Kaynakça

• Barkan, Ömer L. (1951) Bibliyografya: İktisadi İnhitat Tarihimizin Ahlak ve Zihniyet Meseleleri, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt:12, Sayı 3-4.
• Barkan, Ömer L. (1980). Milli Kurtuluş Hareketlerinin İktisadi Esasları, Türkiye’de Toprak Meselesi, Toplu Eserler 1, Gözlem Yayınları.
• Berkes, N. (1984). Teokrasi ve Laiklik, Adam Yayıncılık, s. 50-51.
• Deniz, E. (2009). Sabri Fehmi Ülgener’in İktisadi-Felsefi Anlayışı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Der. Andre G. F. & Barry K. G. (2003). Dünya Sistemi, Beş Yüzyıllık Mı, Beş Bin Yıllık Mı, Çev. Esin Soğancılar, Yay. Haz. Alaeddin Şenel-Yavuz Alogan, İmge Kitabevi, Ankara.
• Dursun, D. (1989). Yönetim-Din İlişkileri Açısından Osmanlı Devleti’nde Siyaset ve Din, İşaret Yayınları, İstanbul.,
• Ermiş, F. (2013). A history of Ottoman economic thought: Developments before the nineteenth century. London: Routledge.
• Fındıkoğlu, Ziyaeddin F. (1946). Türkiye’de İktisat Tarihi Tedrisatı ve İktisat Fakültesi Teşkilatı, İstanbul.
• Genç, M. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• İnalcık, H. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300-1600, Cilt:1, Eren Yayıncılık.
• Kala, A. (2012). Debbağlıktan Dericiliğe İstanbul Merkezli Deri Sektörünün Doğuşu ve Gelişimi, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları 27, İstanbul.
• Mardin, Ş. (1986). Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 110, Berkes, 100 soruda Türkiye’nin İktisat Tarihi 2. Cilt.
• Mardin, Ş. (1991). Türkiye’de Din ve Siyaset Makaleler 3, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Nişancı, Ş. (2002). 15-16. Yüzyıllarda Osmanlı İktisat Zihniyeti, Okumuş Adam Yayınları, İstanbul.
• Orman, S. (1992). İlm-i Tedbir-i Menzil, Oikonomia ve İktisat, Aile Eğitimi, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Ankara.
• Özveren, E. (2002). Ottoman economic thought and econmc policy in transition: Rethinking the ninete- enth century. In M. Psalidopoulos, & M. Eugenia Mata (Eds.), Economic thought and policy in less develo- ped Europe: The nineteenth century (pp. 129-144). New York: Routlegde.
• Sayar, Ahmet G. (1986). Osmanlı İktisat Düşüncesinin Çağdaşlaşması, İstanbul.
• Şahin, H. (2014). “Klasik” Dönem Osmanlı Ekonomisinde İktisadi Kontrol Araçları, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, cilt:5, sayı:10.
• Şeker, Fatih M. (2013). Osmanlı İslam Tasavvuru, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Tabakoğlu, A. (2005). İktisadî İnhitat Tarihimizin Ahlâk ve Zihniyet Meseleleri, İktisat Tarihi-Toplu Makaleler-I, Kitabevi Yayınları, İstanbul, ss. 453-454.
• Tabakoğlu, A. (2012). Türkiye İktisat Tarihi, Dergâh Yayınları, 11. Baskı, İstanbul.
• Tak, A. & Sabri F. Ü. (2017). İktisadi Hayat, Tasavvuf, Geleneksel Dünya ve İslam’ın Yeni Teolojisi, FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı 10.
• Turhan, R. (2014). Türkiye’de Cumhuriyetin Erken Döneminde Max Weber Etkisi ve Bu Etkiyi Anlamak, Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, sayı:29,2, s. 274.
• Turner, B. S. (1991). Oryantalizm, Kapitalizm ve İslam, Çev. Ahmet Demirhan, İnsan Yayınları, İstanbul.
• Ülgener, S. (1981). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, 2. B. İstanbul.
• Yılmaz, C. (1994). Siyasetnamelere Göre XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda İktisadi Düşünce, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Wallerstein, I. (2004). Modern Dünya-Sistemi, Kapitalist Tarım ve 16. Yüzyıl’da Avrupa Dünya-Ekonomisinin Kökenleri, Cilt: 1, Çev: Latif Boyacı, Bakış Yayınları, İstanbul.
• Weber, M. (1985). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, çev. Zeynep Aruoba, Hil Yayınları, İstanbul.