EDUCATİON AND REHABİLİTATİON İN TURKİSH PENİTENTİARY İNSTİTUTİONS (ACTİVİTİES AND LEGAL BASES)

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 87, 1200 - 1223, 11.07.2023

Cevdet Tekin

https://doi.org/10.17755/esosder.1272895

Öz

The aim of this research is to determine the education and rehabilitation activities carried out in penal institutions (PI) together with their legal bases and to develop suggestions on this subject. It has been observed that no previous studies have been done on the subject. This situation makes our research important. In the study, qualitative research method was preferred. The data were collected via document analysis technique and were analyzed by descriptive analysis method. İn the research, the education and rehabilitation legislation of the Ministry of Justice (MJ) was taken as the primary sources. However, secondary sources have also been used. It has been determined that as of 01.03.2023, there are 399 PI in Türkiye and 349.893 convicts and detainees (C-D) are housed there. It was determined that 976 teachers applied various education and rehabilitation programs to this population. It has been seen that these programs consist of programs such as “basic education, secondary education, higher education, postgraduate education, vocational education, religious education, physical education, library and psycho-social work. It has been determined that the education and rehabilitation legislation is generally sufficient for the education and socialization of C-Ds, but it contains significant problems within it. It has been determined that the education and rehabilitation activities carried out with the education supervision legislation are insufficient. Accordingly, the education and rehabilitation legislation should be improved, and educational activities should be made sufficient with the education supervision legislation.

Anahtar Kelimeler

Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Ceza İnfaz Kurumları, Eğitim ve İyileştirme Faaliyetleri

TÜRKİYE CEZA İNFAZ KURUMLARINDA EĞİTİM VE İYİLEŞTİRME (FAALİYETLER VE YASAL DAYANAKLARI)

Öz

Bu araştırmanın amacı, ceza infaz kurumlarında (CİK) yürütülen eğitim ve iyileştirme faaliyetlerini yasal dayanaklarıyla birlikte belirlemek ve bu konuda öneriler geliştirmektir. Konuyla ilişkin daha önce hiçbir çalışmanın yapılmadığı görülmüştür. Bu durum araştırmamızı önemli kılmaktadır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş; veriler, dokümantasyon tekniğiyle toplanmış ve betimsel analizle çözümlenmiştir. Araştırmada birincil kaynak olarak Adalet Bakanlığı (AB) eğitim ve iyileştirme mevzuatı esas alınmıştır. Ancak İkincil kaynaklardan da yararlanılmıştır. Türkiye’de 01.03.2023 tarihi itibariyle 399 CİK’in bulunduğu ve buralarda 349.893 hükümlü ve tutuklunun (H-T) barındırıldığı belirlenmiştir. Bu kitleye 976 öğretmen tarafından çeşitli eğitim ve iyileştirme programlarının uygulandığı tespit edilmiştir. Bu programların “temel eğitim, ortaöğretim, yükseköğretim, lisansüstü eğitim, meslekî eğitim, din eğitimi, beden eğitimi, kütüphane ve psiko-sosyal hizmet” gibi programlardan oluştuğu görülmüştür. H-T’lerin eğitilmesi ve sosyalleştirilmesi için eğitim ve iyileştirme mevzuatının genel olarak yeterli olduğu, ancak bünyesinde önemli sorunlar barındırdığı belirlenmiştir. Eğitim denetimi mevzuatı ile yürütülen eğitim ve iyileştirme faaliyetlerinin ise yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Buna göre eğitim ve iyileştirme mevzuatı iyileştirilmeli, eğitim denetimi mevzuatı ile eğitim faaliyetleri ise yeterli hale getirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Ceza İnfaz Kurumları, Eğitim ve İyileştirme Faaliyetleri

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2012). Türkiye’de öğretmenlerin toplumsal değişmedeki etkileri (1839-1950). Pegem & Akademi.
• Allen, H.  Simonsen, C. (1981). Correction in America: An introduction. MacMillan Publication.
• ASİGM. (2021). Adalet istatistikleri 2021. T.C. Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/9092022143819adalet_ist-2021.pdf
• Aygül, H. H. , Şensoy, A. F. & Çelik, G. (2019). Örgün yükseköğretim kurumlarındaki mahpus öğrenciler: Akdeniz Üniversitesi örneği. Yükseköğretim Dergisi, 9(1) , 103-124. DOI: 10.2399/yod.18.038
• Balaban, Ö. & Özen, S. (2015). Ceza infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülerin eğitim faaliyetlerine ilişkin algıları: T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu örneği. Çalışma İlişkileri Dergisi, 6(1), 37-52.
• Bilgiç, Ş. (2012). Hapsedilme, iyileştirilme ve yeniden suç işleme. Vadi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. baskı). Pegem Akademi Yayınları.
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2012, Mart). Kurumlarda ders ve ek ders ücretleri genelgesi. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/1982019120253139-1.pdf
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2023b, Şubat). Protokoller. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Home/BilgiDetay/21
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2023c, Mart). Personel durumu. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/personel-durumu
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2023d, Mart). İstatistikler. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Home/BilgiDetay/22
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2023e, Şubat). Genel bilgi. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/cik-genel-bilgi
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2023f, Şubat). Yönetim şeması. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/yonetim-semasi09062022021710
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2007a, Temmuz). Genç ve yetişkin hükümlü ve tutukluların eğitim ve iyileştirilme işlemleri ve diğer hükümler genelgesi. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/198201911532446_1.pdf
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2007b, Mart). Türkiye ceza infaz kurumları kronolojisi. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/turkiye-ceza-infaz-kurumlari-kronolojisi-1850-2005.
• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. (2023a, Ocak). Bilgi bankası. T.C. Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü. https://cte.adalet.gov.tr/#
• Çoğaltay, N. (2012). Türkiye genelinde ceza infaz kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş doyumlarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 41(196), 273-289.
• Fıske, J. (1996). İletişim çalışmalarına giriş. (S. İrvan, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. Mc Grow Hill Companies.
• Göker, S. D. & Gündüz, Y. (2017). Dünya ölçeğinde öğretmenlerin saygınlık statüsü ve özlük hakları. Milli Eğitim Dergisi, 46 (213) , 177-196.
• İçli, T.  Öğün, A. (1999). Türkiye’de cezaevlerindeki rehabilitasyon faaliyetleriyle ilgili sosyolojik bir analiz, Ankara Açık Cezaevi Yayınları.
• Kalaycıoğlu, E. (1998). Sivil toplum ve neopatrimonyal siyaset. İçinde E. F. Keyman, & A. Y. Sarıbay (Eds.), Küreselleşme-sivil toplum ve İslâm (ss. 111-135). Vadi Yayınları.
• Karafazlı, H. & Tuna, C. (2020). Türkiye’de cezaevlerinde uygulanan eğitim politikaları. Eğitim Yönetimi ve Politikalar Dergisi, 1(2), 42-53.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları.
• Kaya, Y. & İnan, K. (2020). Suça ve suçluya toplumsal damga: Niğde ili örneği. Milli Kültür Araştırmaları Dergisi, 4, 45-61.
• Mandıracı, B. (2015). Türkiye’de ceza infaz politikaları ve kurumlarına ilişkin yapısal sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı. https://www.tesev.org.tr/wp-content/uploads/rapor_Ceza_Infaz_Kurum_Ve_Politikalarina_Iliskin_Yapisal_Sorunlar_Ve_Cozum_Onerileri.pdf
• Özkan, U.B. (2022). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Pegem & Akademi.
• Resmî Gazete (1967). Ceza İnfaz Kurumları ve Tevkifhanelerin Yönetimine ve Cezaların İnfaza Dair Tüzük. (Tüzük No: 6/8517).
• Resmî Gazete (1983). Adalet Bakanlığı Ders ve Ek Ders Ücretleri Kararnamesi (Karar Sayısı: 83/6991).
• Resmî Gazete (1997). Adalet Bakanlığı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri Kontrolörleri Yönetmeliği (Sayı: 23157).
• Resmî Gazete (2004a). Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezleri Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği (Sayı: 25452)
• Resmî Gazete (2004b). Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun (Sayı: 5275, No. 5275).
• Resmî Gazete (2005). Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarının İdare ve İhale Yönetmeliği (Sayı: 26036)
• Resmî Gazete (2007). Adalet Bakanlığı Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı (Karar sayısı: 2007/12226).
• Resmî Gazete (2007b). Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği (Sayı: 26413).
• Resmî Gazete (2018). 3 No.lu. Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Karar Sayısı: 30474).
• Resmî Gazete (2020a). Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik (Karar Sayısı: 2324).
• Resmî Gazete (2020b). Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik (Sayı: 31349).
• Resmî Gazete (2021). Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (Karar Sayısı: 4773).
• Resmî Gazete (2021a). Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (Sayı: 31598)
• Resmî Gazete (2022). Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Sayı: 31760).
• Saldırım, M. (2005). Cezaevleri eğitim kurumları haline nasıl getirebilir? İçinde E. G. Naskali & H. O. Altun (Eds.), Hapishane kitabı (1.baskı, ss. 184-217). Kitabevi Yayınları.
• Talas, M. (2011). Sivil toplum kuruluşları ve Türkiye perspektifi. Türklük Bilim Araştırmaları, (29), 387-401.
• Taymaz, H. (1982). Eğitim Sisteminde teftiş: Kavramlar, ilkeler ve yöntemler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• TBMM (1923, Mart 1). 4. Yasama yılını açış konuşmaları. https://www5.tbmm.gov.tr/tarihce/ataturk_konusma/1d4yy.htm
• TBMM (1965, Mayıs 18). Ceza ve infaz kanunu tasarısı ve Adalet Komisyonu raporu. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d01/c042/mm__01042132ss0982.pdf
• Tekin, C. & Sağlam, İ. (2021). Ceza infaz kurumu öğretmenlerinin sorunları üzerine nitel bir araştırma: Bursa ili örneği. Balıkesir İlahiyat Dergisi, (14), 403-457.
• Tekin, C. (2022). Ceza infaz kurumlarında din eğitimi: Çocuk kapalı ceza infaz kurumları ve çocuk eğitimevleri üzerine bir araştırma (724100) [Doktora tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Turgut, H. (1986). Cezaevi idaresi. Adalet Bakanlığı Eğitim Daire Başkanlığı Yarı Açık Cezaevi Matbaası.
• Tutar, H. (2007). Erzurum’da devlet ve özel hastanelerde çalışan sağlık personelinin işlem adaleti, iş tatmini ve duygusal bağlılık durumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (3), 97-120.
• Türkiye Radyo ve Televizyonu Genel Müdürlüğü (TRTGM). (2021, Eylül). Türkiye eğitimde OECD ortalamalarını yakaladı. T.C. Cumhurbaşkanlığı, Türkiye Radyo ve Televizyonu Genel Müdürlüğü. https://www.trthaber.com/haber/egitim/turkiye-egitimde-oecd-ortalamalarini-yakaladi-606651.html
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin/Sosyal Bilimler.