COVİD-19 SALGINI SÜRECİNDE BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN SAĞLIK İŞLETMELERİNİN FİNANSAL GÖSTERGELER İLE TOPSİS YÖNTEMİYLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 88, 1445 - 1459, 20.10.2023

Aydın Şenol

https://doi.org/10.17755/esosder.1247807

Öz

Bu araştırmanın amacı, dünyada ve ülkemizde etkileri olan COVID-19 pandemisinin (BİST) Borsa İstanbul’da işlem gören sağlık işletmelerinin önemli finansal göstergelerinde nasıl bir değişikliğe neden olduğunu TOPSİS yöntemi kullanılarak analiz edilmesidir. Bu çalışma ile pandemi sürecinin sağlık işletmelerine finansal etkileri ortaya koyularak hala yıkıcı etkisi devam eden COVID-19’un daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır. Küresel boyutta sosyal, sağlık ve ekonomik etkileri olan COVID-19 pandemi sürecinin finansal sonuçlarının iyi analiz edilmesi, alınacak önlemlere ışık tutması ve stratejik yönetim açısından rekabet şartlarının daha iyi yönetilebilmesi için elde edilen tespitler çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Bu amaçla, TOPSİS yöntemine ilişkin bilgiler verilmiş, bu alanda yapılan çalışmalara yönelik literatür taraması yapılmış, sağlık alanında Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler üzerinde analiz çalışması gerçekleştirilmiştir. Pandemi öncesi ve pandemi sonrası olarak sınıflandırılan veriler analiz edilerek, 2022-9 döneminde ANGEN, MPARK, RTALP, LKMNH, SEYKM ilk beşte en yüksek finansal performans gösteren şirketler olduğu tespit edilmiştir. ANGEN şirketi pandemi sonrası finansal performansı en yüksek şirket olarak öne çıkmıştır. Sağlık sektörü şirketleri, COVID-19 pandemi sonrası dönemlerde diğer sektörlere göre yüksek performans gösterdikleri açık bir şekilde ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Finansal performans, Oran analizi, Topsis yöntemi.

THE COVID-19 PANDEMIC PERIOD EVALUATION OF HEALTH ENTERPRISES TRADED IN STOCK EXCHANGE ISTANBUL WITH FINANCIAL INDICATORS AND TOPSIS METHOD

Öz

The aim of this study is to analyze how the COVID-19 pandemic (BIST), which has effects in the world and in our country, has caused a change in the important financial indicators of health enterprises traded in Borsa Istanbul using the TOPSIS method. This study aims to provide a better understanding of COVID-19, which still continues to have a devastating effect, by revealing the financial effects of the pandemic process on healthcare enterprises. Analyzing the financial results of the COVID-19 pandemic process, which has social, health and economic effects on a global scale, sheds light on the measures to be taken and better management of competitive conditions in terms of strategic management constitutes the importance of the study. For this purpose, information on the TOPSIS method was given, a literature review was made on the studies conducted in this field, and an analysis study was carried out on companies traded in Borsa Istanbul in the field of health. By analyzing the data classified as pre-pandemic and post-pandemic, it is seen that ANGEN, MPARK, RTALP, LKMNH, SEYKM are the companies with the highest financial performance in the top five in the 2022-9 period. ANGEN was identified as the company with the highest financial performance after the pandemic. It can be clearly stated that health sector companies have shown high performance compared to other sectors in the periods before and after the COVID-19 pandemic.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Financial performance, Ratio analysis, Topsis method.

Kaynakça

• Akdoğan, N., & Tenker, N. (2007). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Gazi Kitabevi: Ankara
• Akgün, A & Ahmadzada, A. (2022). COVID-19 salgını döneminde Borsa İstanbul’da işlem gören ilaç firmalarının finansal performanslarının analizi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 5(2), 97 – 114. DOI: 10.32951/mufider.1092168
• Çalış, Y. E., Atılgan Sarıdoğan, A. & Küçükgergerli, N. (2021). COVID-19 pandemisinin Türkiye’de ilaç sanayi mali yapısına etkilerinin analizi: Eczacıbaşı İlaç A.Ş. Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ağustos 2021 (Özel Sayı), 273-294. DOI: 10.25095/mufad.949953
• Dumanoğlu, S. (2015). İMKB'de işlem gören çimento şirketlerinin mali performansının topsıs yöntemi ile değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (2), 323-339. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/muiibd/issue/487/4479
• Hwang, C.-L. and Yoon, K. (1981) Methods for Multiple Attribute Decision Making. In: Multiple Attribute Decision Making. Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems, Springer, Berlin, Heidelberg, 58-191.
• Karaoğlan, S. (2016). BİST Kimya Petrol Plastik Endeksi’ndeki (XKMYA) İşletmelerinin finansal performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile ölçümü. (Yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Lazol, İ. (2004). Maliyet Muhasebesi, Ekin Kitapevi: Bursa.
• Manavgat, G., Daştan, İ. & Abbasi, A. (2021). COVID-19 pandemisinin Türkiye’de hanehalkı yoksulluğu, sağlık harcamaları ve sağlıkta finansal koruma üzerindeki olası etkileri. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 5 (1), 27-44. DOI: 10.52148/ehta.903702
• Özolgun, H. (2017). Comparative financial table analysis. Joeep: Journal Of Emerging Economies And Policy, 2(1), 55-62
• Tekin, B. (2020). COVID-19 pandemisi döneminde ülkelerin covıd-19, sağlık ve finansal göstergeler bağlamında sınıflandırılması: Hiyerarşik Kümeleme Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (2), 336-349. DOI: 10.29106/fesa.738322
• TSB. (2020). COVID-19 Bilgilendirme platformu sözlüğü, pandemi Erişim adresi : https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66494/pandemi.html (Erişim Tarihi: 10 Haziran 2023).
• Uçakkuş, P. & Arslan Çilhoroz, İ. (2022). COVID-19 salgını sırasında hastanelerin finansal performansı. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Dergisi, 8 (2), 257-271. Retrieved from. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaysad/issue/72382/1080832
• WHO. (2020). Q&A on coronaviruses (COVID-19). https://www.who.int/emergencies/ diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/q-a-coronaviruses (Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2023).
• Zeren, D., & Boynukısa, M. (2020). COVID-19 sürecinde beşerî ilaç sektörünün sektör yöneticilerinin perspektifinden değerlendirilmesi ve pandemi sonrasına yönelik projeksiyonlar. Journal Of Management Theory And Practices Research, 1(1), 26-44