LİSELERE GEÇİŞ SİSTEMİ (LGS) FEN BİLİMLERİ TESTİ “MADDE VE DOĞASI” İLE “FİZİKSEL OLAYLAR” KONU ALANI SINAV SORULARININ YENİLENMİŞ BLOOM TAKSONOMİSİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 91, 1160 - 1178, 25.07.2024

Recep Menekşe , Cihat Demir

https://doi.org/10.17755/esosder.1446947

Öz

Bu araştırma, Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Fen Bilimleri Testi “Madde ve Doğası” ile “Fiziksel Olaylar” konu alanı sınav sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine (YBT) göre analizini ortaya koyacak betimsel bir çalışmadır. Araştırmada doküman analizi kullanılmış, 2018 - 2022 yılları arasında gerçekleştirilen LGS sınavları incelenmiş ve YBT matrisi kullanılarak betimsel analiz yoluyla bulgulara ulaşılmıştır. Analizler sonucunda, 2018–2022 yılları merkezi sınavlarda YBT Bilişsel süreçlerle ilgili olarak, soruların %60’ının alt düzey alan basamağında %40’ının da üst düzey bilişsel alan basamaklarında toplandığı gözlenmiştir. LGS sorularının YBT Matrisine uygulanmasına ilişkin bulgular incelendiğinde, en fazla Anlama – Olgusal Bilgi [10 soru, %20] ve Uygulama – Kavramsal Bilgi [10 soru, %20] hücrelerinde öne çıkmaktadır. Yine, matris bulgularında, üst bilişsel bilgi basamağının diğer biliş düzeyleriyle ilişkisi üzerine soru sorulmadığı bulunmuştur. Sınav ölçme kriterleri ve eğitimcilerin YBT kullanımına ilişkin ve olağanüstü hal pedagolojisi üzerine çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

LGS, Fen Bilimleri, Yenilenmiş Bloom Taksonomisi

EXAMINATION OF HIGH SCHOOL ENTRANCE SYSTEM (LGS) SCIENCE TEST “MATTER AND ITS NATURE” AND “PHYSICAL PHENOMENA” SUBJECT AREA EXAM QUESTIONS IN TERMS OF REVISED BLOOM’S TAXONOMY

Öz

Bu araştırma, Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Fen Bilimleri Testi “Madde ve Doğası” ile “Fiziksel Olaylar” konu alanı sınav sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine (YBT) göre analizini ortaya koyacak betimsel bir çalışmadır. Araştırmada doküman analizi kullanılmış, 2018 - 2022 yılları arasında gerçekleştirilen LGS sınavları incelenmiş ve YBT matrisi kullanılarak betimsel analiz yoluyla bulgulara ulaşılmıştır. Analizler sonucunda, 2018–2022 yılları merkezi sınavlarda YBT Bilişsel süreçlerle ilgili olarak, soruların %60’ının alt düzey alan basamağında %40’ının da üst düzey bilişsel alan basamaklarında toplandığı gözlenmiştir. LGS sorularının YBT Matrisine uygulanmasına ilişkin bulgular incelendiğinde, en fazla Anlama – Olgusal Bilgi [10 soru, %20] ve Uygulama – Kavramsal Bilgi [10 soru, %20] hücrelerinde öne çıkmaktadır. Yine, matris bulgularında, üst bilişsel bilgi basamağının diğer biliş düzeyleriyle ilişkisi üzerine soru sorulmadığı bulunmuştur. Sınav ölçme kriterleri ve eğitimcilerin YBT kullanımına ilişkin ve olağanüstü hal pedagolojisi üzerine çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

LGS, Science, Revised Bloom

Kaynakça

• Aktan, O. (2020). İlkokul matematik öğretim program dersi kazanımlarının yenilenen Bloom Taksonomisine gore incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,48, 15-36. DOI: 10.9779/pauefd.523545.
• Aslan, M. & Atik, U. (2018). 2015 ve 2017 İlkokul Türkçe dersi öğretim program kazanımlarının revise edilmiş Bloom taksonomisine gore incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 528-547.
• Avcı, F., Aslangiray, H. & Özyalçın, B. (2021). 2018 Fen bilimleri öğretim program kazanımlarının konu alanları ve sınıf düzeyi açısından yenilenmiş Bloom taksonomisine gore analizi ve değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 643-660
• Ayvacı, H. Ş. & Türkdoğan, A., (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1),13-25.
• Baş, G. & Beyhan, Ö. (2012). Seviye belirleme sınavı (SBS) İngilizce sorularının bilişsel alan taksonomisine gore değerlendirilmesi. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 31 (2), 1-18.
• Bekdemir, M. & Selim, Y. (2008). Revize edilmiş Bloom taksonomisi ve cebir öğrenme alanı örneğinde uygulaması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 185-196
• Cangüven, H. D. & Avcı, G. (2022). 2013 ve 2018 Fen Bilimleri öğretim programlarının yenilenmiş Bloom Taksonomisine gore karşılaştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 306-318. https://doi.org/10.17556/erziefd.803732 Creswell, J.W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. California: Sage Publications Inc. Cullinane, A. & Liston, M. (2016). Review of the Leaving Certificate biology examination papers (1999–2008) using Bloom’s taxonomy – an investigation of the cognitive demands of the examination. Irish Educational Studies. 1 - 19. DOI: http://dx.doi.org/10.1080/03323315.2016.1192480 Çelik, R. (2022). Beceri temelli fen bilimleri sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine gore incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Çolak Seker, Z. & Demir, C. (2022). Investigation of the Evaluation Questions in 5th Grade Science Textbooks According to Revised Bloom's Taxonomy. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology – December 2022 Special Issue for IETC. 142 – 147.
• Çolak Şeker, Z. (2022). 5. 6. 7. ve 8. sınıf fen bilimleri ders kitabında yer alan değerlendirme sorularının yenilenmiş bloom taksonomisine gore incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Ekinci, O. &Bal, A. P. (2019). 2018 yılı Liseye Geçiş Sınavı (LGS) Matematik sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 9-18. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.462717
• Gökler, Z. S., Aypay, A. & Arı, A. (2012). İlköğretim İngilizce dersi hedefleri kazanımları SBS soruları ve yazılı sınav sorularının yeni Bloom taksonomisine gore değerlendirilmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 1 (2), 115-133.
• Gündoğdu, Z. (2022). 2018 Fen Bilimleri dersi öğretim programı 5-8. Sınıf kazanımlarınınYenilenmiş Bloom Taksonomisine gore incelenmesi ve program hakkında öğretmen görüşleri]. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Güneş, E. (2023). Liseye Geçiş Sınavı (LGS) fen bilimleri dersi sorularınınYenilenmiş Bloom Taksonomisine ve okunabilirlik düzeylerine gore incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Güven, Ç. (2014). 6, 7, 8. sınıflar fen ve teknoloji dersi öğretim programı'ndaki soruların yenilenmiş bloom taksonomisi'ne gore incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Houser, J. (2015). Nursing research: reading, using, and creating evidence. (3rd ed.). Burlington: Jones ve Bartlett Learning.
• Kácovský, P., Jedličková, T., Kuba, R., Snětinová, M., Surynková, P., Vrhel, M. &Urválková, E. S. (2022). Lower secondary intended curricula of science subjects and mathematics: a comparison of the Czech Republic, Estonia, Poland and Slovenia. Journal of Curriculum Studies, 54(3), 384-405. DOI: 10.1080/00220272.2021.1978557
• Karamustafaoğlu, S., Sevim, S., Karamustafaoğlu, O. & Çepni, S. (2003). Analysis of turkish high-school chemistry examination questions according to bloom’s taxonomy. Chemistry Education: Research and Practice, 4(1), 25-30.
• Kim, M. (2019). Developing an environmental knowledge and attitude instrument to measure students' environmental literacy in the Australian and Korean secondary school science contexts. Unpublished Master's thesis. Macquarie University. Australia.
• Kocakaya, S. & Gönen, S. (2010). Analysis of Turkishhigh-school physics-examination questions according to Bloom’s taxonomy. In Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching (Vol. 11, No. 1, pp. 1-14). The Education University of Hong Kong, Department of Science and Environmental Studies.
• Koman, İ. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin sınav soruları ve LGS fen bilimleri sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine dayalı olarak değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Krefting, L. (1991). Rigor in qualitative research: the assessment of trust worthiness. The American Journal of Occupational Therapy, 45 (3), 214-222.
• Lalogiroth, A. & Tatipang, D. P. (2020). An Analysis of English National Examand English Teachers’ perception Using Bloom’s Revised Taxonomy. Journal of English Culture, Language, Literature and Education, 8(1), 1-19.
• Mahroof, A. & Saeed, M. (2021). Evaluation of Question Papers by Board of Intermediate and Secondary Education Using Item Analysis and Blooms Taxonomy. Bulletin of Education and Research, 43(3), 81-94.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/adresinden 28 Mayıs 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Turan, S.). Ankara: Nobel Yayıncılık (Özgün çalışma, 2009).
• Miedijensky, S., Sasson, I. & Yehuda, I. (2021). Teachers’ Learning Communities for Developing High Order Thinking Skills—A Case Study of a School Pedagogical Change. Interchange, 1-22.
• Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Özcan, C. & Kaptan, F. (2019). 2018 yılı fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış Bloom taksonomisine gore incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi,3(2), 78-90.
• Özgün Günel, H. (2023). LGS ve TEOG fen bilimleri sınav sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisine gore incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). London: Sage Publications, Inc.
• Polat, M. & Bilen, E. (2022). TEOG ve LGS merkezi sınav fen sorularının bilişsel süreç boyutunun Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ile değerlendirmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 7 (1) , 45 – 72 . DOI: 10.37995/jotcsc.1041329.
• Pugh, S. L. & Gates, J. (2021). The Application of Bloom’s Taxonomy to Higher Education Examination Questions in Physics. New Directions in the Teaching of Natural Sciences, (16).
• Rapley, T. (2018). Doing conversation, discourse and document analysis(Vol. 7). Sage.
• Tel Aksakal, R. Z. (2023). Liselere Geçiş Sistemi (LGS) sınav sisteminde sorulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) dersi sorularının ve ilişkili olduğu kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisinde analizi (2017-2022 Yılları Örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bayburt Üniversitesi, Bayburt.
• Tikkanen, G. & Aksela, M. (2012). Analysis of Finnish chemistry matriculation examinations questions according to cognitive complexity. Nordic Studies in Science Education, 8(3), 258 – 268. DOI: https://doi.org/10.5617/nordina.532
• Tutkun, Ö. F. & Okay, S. (2012). Bloom'un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış. Sakarya University Journal of Education, 1(3), 14-22.
• Üzümcü, Z. B. & İpek, A. S. (2022). LGS matematik sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ve ortaokul matematik dersi öğretim programı kazanımlarına göre incelenmesi. Pearson Journal of Social Sciences &
• Humanities, 7(20), 124–133. doi: https://doi.org/10.46872/pj.575
• Wei, B. & Ou, Y. (2018). A comparative analysis of junior high school science curriculum standards in Mainland China, Taiwan, Hong Kong, andMacao: Based on revised Bloom’s taxonomy. International Journal of Science and Mathematics Education, 1-16. https://doi.org/10.1007/s10763-018-9935-6
• Yaman, S. & Koray, C. (2002). Fen Bilgisi öğretmenlerinin soru sorma becerilerinin Bloom Taksonomisine gore değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 317-324.
• Yılmaz, U. & Doğan, M. (2022). 2021-LGS Matematik Alt Testi Sorularının Öğrenme Alanları ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. EKEV Akademi Dergisi , 0 (90) , 459 – 476.