Sınıf Yönetiminde Öğretmenlerin Karşılaştıkları Sorunların Kaynağına İlişkin Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 24 Sayı: 1, 408 - 428, 29.01.2025

Hasan Ökmen , Halil Karadaş

https://doi.org/10.17755/esosder.1551945

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf yönetiminde öğretmenlerin yaşadıkları zorlukların nedenlerinin incelenmesi ve çözüm önerilerinin alınması hakkında öğretmen görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Çalışmada, nitel bir araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni benimsenmiştir. Veri toplamak için uzman görüşlerinden yararlanılarak oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formunu kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda sınıf yönetiminde problem yaşadıklarını belirten farklı ekonomik ve sosyal çevrelerde yaşayan öğretmenlerin görüşleri alınmıştır. Araştırma örneklemini 2023-2024 eğitim öğretim yılı güz dönemi Mardin’in Ömerli ilçesinde görev yapmakta olan 27 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Görüşmelerde ses kaydı alınarak daha sonra yazıya geçirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sınıf yönetiminde yaşanan zorluklarda öğretmen yetiştirme eğitimindeki sorunlar önemli bir yer tutmaktadır. Sınıf içi disiplin sorunlarına çözüm üretmede deneyimli öğretmenlerin daha etkili stratejiler belirlediği ortaya tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan öğretmenler sınıf yönetiminde yaşanan zorlukların nedenlerinden başlıcaları olarak, sınıf mevcutlarının kalabalık olması, çevresel faktörlerin öğrencileri olumsuz etkilemesi, öğretmenlerin bilgi düzeylerini yetersiz kalması olarak belirtmektedir. Ayrıca eğitim sistemine ilişkin uygulamaların sürekli değişmesi, öğretmenlerin gereğinden fazla iş yüklenmesinden kaynaklı öğretmenlerin öğretim etkinliklerine yeterince odaklanamadıkları bu durumların sınıf yönetimini becerini olumsuz etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sınıf yönetimi, sınıf yönetimi becerisi, istenmeyen davranışlar, sınıf öğretmeni.

An Analysis on the Source of Problems Faced by Teachers in Classroom Management

Öz

Kaynakça

• Ağın, E. (2020). Sınıf Yönetiminde Disipline İlişkin Öğretmen ve Okul Yöneticisi Görüşleri. Kastamonu Education Journal, 28(6), 2525-2534. http://doi.org/10.24106/kefdergi.723573
• Akdeniz, İ., ve Uzun, M. (2022). Öğretmenlerin uzaktan eğitim sürecinde sınıf yönetiminde karşılaştıkları problemlere ilişkin görüşleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 45-75. https://dergipark.org.tr/en/pub/ksued/issue/70839/1015075
• Aküzüm, C., ve Nazlı, K. (2017). Öğretmenlerin sınıf yönetiminde karşılaştıkları disiplin sorunları, nedenleri ve bu sorunlarla baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 1 (2), 88-102. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/391463
• Algozzine, K., Christian, C., Marr, M. B., McClanahan, T., ve White, R. (2008). Demography of problem behavior in elementary schools. Exceptionality, 16(2), 93-104. https://doi.org/10.1080/09362830801981369
• Aloe, A. M., Amo, L. C., & Shanahan, M. E. (2014). Classroom management self-efficacy and burnout: A multi variate meta-analysis. Educational psychology review, 26, 101-126. https://doi.org/10.1007/s10648-013-9244-0
• Anar, K., Anar, N., Tanrıkulu, R., ve Çelik, Y. B. (2024). Öğretmenlerin sınıf yönetiminde istenmeyen davranışlar karşısında izledikleri stratejilerin belirlenmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(5), 1089-1108. http://www.uleder.com/index.php/uleder/article/view/523
• Ayanoğlu, Ç. ve Akbaşlı, S. (2023). Türk eğitim sisteminin sorunları: bir meta-sentez çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 371-425. https://doi.org/10.29299/kefad.938154
• Aydın, A. (2023). Sınıf yönetimi (22. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık
• Babaoğlan, E. ve Korkut, K. (2010). Öğretmenlerin öz yeterlik inançları ile sınıf yönetimi beceri algıları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-20. https://dergipark.org.tr/en/pub/inuefd/issue/8703/108671#article_cite
• Balay, R. (2021). 2000’li yıllarda sınıf yönetimi (10.Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Balyer, A. (2018). Sınıf yönetimi. İstanbul: Efe Akademi Yayınları
• Bayraktar, V. H., ve Çelik, O. (2021). Öğretmenlerin öz yeterlilikleri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İZÜ Eğitim Dergisi, 3(6), 98-127. https://doi.org/10.46423/izujed.841318
• Bergut, M. ve Atmaca, T. (2024). Göçmen öğrencilerin yoğun olduğu okullarda okul ve sınıf yönetiminde karşılaşılan durumlar. Trakya Eğitim Dergisi, 14(1), 121-147. https://doi.org/10.24315/tred.1332347
• Bozan, S., ve Ekinci, A. (2020). Öğretmenlerin mesleklerinin ilk yıllarında sınıf yönetiminde yaşadıkları sorunlara ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 137-153. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3480
• Bullard, J. (2014). Creating environment for learning: birth to age eight. Second edition. United States of America: Pearson Education.
• Buluç, B., Sulak, S. E., ve Serin, M. K. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin problem çözme becerilerine ilişkin algıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 551-567. https://dergipark.org.tr/en/pub/gefad/issue/6738/90575
• Büyüköztürk, Ş. (2023). Sosyal bilimler için veri el kitabı. İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. (30.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J.W. (2023). Nitel araştırma yöntemleri- Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (7.baskı) (Çev.: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi
• Çelik, V. (2012). Sınıf yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Çiftçi, K. ve Erçetin, Ş. Ş. (2021). Öğretim elemanlarının sınıf yönetiminde karşılaştıkları problemler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(25), 674-700. https://dergipark.org.tr/en/pub/igdirsosbilder/issue/66833/1045371
• Dağ, İ., ve Göktürk, T. (2014). Sınıf yönetiminde liderlik ve liderliğin sınıf yönetimine katkıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 27, 171-184.
• Dickson, M., Riddlebarger, J., Stringer, P., Tennant, L., & Kennetz, K. (2014). Challenges faced by Emirati novice teachers. Near and Middle Eastern Journal of Research in Education, http://dx.doi.org/10.5339/nmejre.2014.4.
• Dönmez, B. (2017). Saygın öğretmen yetiştirme ve istihdamı üzerine düşünceler. Eğitime Bakış, 13(41), 22-41.
• Ekici, F. Y., Günhan, G. ve Anılan, Ş. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 48-58. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/334481
• Ertürk, R. (2022). Öğretmenlerin sınıf yönetimine yönelik algıları: Nitel bir analiz. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1),52-75. https://doi.org/10.51460/baebd.937335
• Fantilli, R. D. (2009). A study of novice teachers: challenges and supports in the first years (Yayınlanmış doktora tezi). The Ontario Institute for Studies in Education of the University of Toronto.
• Gergin, E. (2010). Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin ilk yıllarda karşılaştığı zorluklar ve bu zorluklarla başa çıkma yolları (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey)).
• Gökyer, N. ve Doğan, B. (2016). İstenmeyen öğrenci davranışları ve nedenlerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 93-105. https://doi.org/10.18069/fusbed.82121
• Gömleksiz, M.N., Kan, A.Ü., Biçer, S ve Yetkiner A. (2010). Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin yaşadıkları zorluklarla öğretmen adaylarının yaşayabilecekleri zorluklara ilişkin algılarının karşılaştırılması. E-Journal of New World Science Economy, 5(3), 12-23. https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsaqual/issue/20071/213597
• İnandı, Y. ve Yıldız, S. (2014). Lise okul yöneticilerinin okullarda şiddeti önleme yeterlikleri: Mersin ili örneği. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 137-147. https://dergipark.org.tr/en/pub/trkefd/issue/21480/230210
• İş, E., ve Balcı, S. (2024). Kalabalık Sınıflardaki Öğretim Sürecinin İncelenmesi: Yükseköğretim Örneği. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 7(2), 160-170. https://doi.org/10.32329/uad.1411934
• İşbilir, B., Bayrak, M., Kayaoğlu, F., Şakar, E., Bülbül, D., & Acar, B. (2023). Öğretmenlerin sınıf içinde karşılaştıkları disiplin sorunları. Journal of European Education, 13(1), 19-41.
• Jensen, B., Sandoval-Hernández, A., Knoll, S., ve Gonzalez, E. J. (2012). The experience of new teachers: Results from TALIS 2008. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264120952-en.
• Karadaş, H. (2024). Sınıfta zaman yönetimi. H. Işık & R. Uçar (Ed.), Uygulamalı Sınıf Yönetimi içinde (ss. 93-107). Pegem Akademi Yayıncılık
• Karip E. (2017). Sınıf Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Keengwe, J., & Adjei-Boateng, E. (2012). Induction and mentöring of beginning secondary school teachers: A case study. International Journal of Education, 4(2), 250-260.
• Kırbaş, Ş., ve Atay, A. (2017). Öğretmenlerin sınıf yönetiminde yaşadığı sorunlar ve çözüm önerileri. Electronic Turkish Studies, 12(28).
• Kozikoğlu, İ., ve Senemoğlu, N. (2018). Mesleğe yeni başlayan öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler: Nitel bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 341-371. https://dergipark.org.tr/en/pub/enad/issue/40655/490127
• Küçüksungurludan, K., Özdemir, F., Kaya, G., ve Berkil, S. (2024). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyinin sınıf yönetimine etkisi. Ulusal Özgün Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 51-65. https://ulusalegitimdergisi.com/index.php/pub/article/view/18
• Lundeen, C. A. (2004). Teacher development: The struggle of beginning teachers in creating moral (caring) classroom environments. Early Childhood Development and Care, 174(6), 549-564. https://doi.org/10.1080/0300443042000187068
• Miller S. (2003). Analysis of phenomenological data generated with children as research participants. Nurse Research, 10(4), 68-82. http://doi.org/10.7748/nr2003.07.10.4.68.c5908
• Öncel (2022). Öğretmenlerin sınıf yönetimi konusunda yaşadığı sorunlar ve çözüm yöntemlerinde öğretmenlik deneyiminin rolü. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskıdan çeviri). (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir). Pegem Akademi.
• Sağır, M., ve Kökocak, S. (2023). Öğretmenlerin sınıf yönetimi kaygı düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 7(2), 114-131. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijolt/issue/79366/1366874
• Sarı, M. H., ve Altun, Y. (2015). Göreve yeni başlayan öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 213-226.
• Sürücü, A., ve Ünal, A. (2018). Öğrenci motivasyonunu arttıran ve azaltan öğretmen davranışlarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 8(14), 253-295. https://doi.org/10.26466/opus.404122
• Shank, M. K., & Santiague, L. (2021). Classroom management needs of novice teachers. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 26-34. https://doi.org/10.1080/00098655.2021.2010636
• Şahin, S. ve Arslan, M. (2014). Öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre istenmeyen öğrenci davranışlarına karşı kullanılan öğretmen stratejilerinin öğrenciler üzerindeki etkileri. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (2),1401. https://research.ebsco.com/c/mwvn5v/viewer/pdf/ucs7e7ufgn
• Şahin, A., Özkan, R. A., ve Turan, B. N. (2022). Öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlara ilişkin yapılmış bilimsel çalışmaların incelenmesi. Educational Academic Research, (45), 83-91. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2531361
• Şişman, M ve Turan, S. (2023). Sınıf yönetimi. (18. Bakı). Pegem Akademi yayınevi, Ankara.
• Taş, A. (2016). Sınıf Yönetimini Etkileyen Etkenler. H. Kıran ve K. Çelik, (Ed.). Etkili Sınıf Yönetimi. (12. baskı) (s. 33-55) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tatar, N. ve Arslan, F. (2020). Fen bilgisi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ve nedenleri. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 1(2), 1-21. https://dergipark.org.tr/en/pub/ebad/issue/59114/832473
• Tekindal, S. (2023). Nicel, nitel, karma yöntem araştırma desenleri ve istatistik. (2.baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Toker-Gökçe, A. (2013). Öğretmenlerin adaylık dönemlerinde yaşadıkları mesleki sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 137-156. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47941/606524
• Tunç, B., Yıldız, S., ve Doğan, A. (2015). Meslek liselerinde disiplin sorunları, nedenleri ve çözümü: bir durum analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 384-403. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2-5000161330
• Turan, M. ve Fansa, M. (2021). Göçmen çocukların Türkçe öğreniminde yaşadıkları problemler. Milli Eğitim, 50(1), 11-26. https://doi.org/10.37669/milliegitim.958878
• Turan, S. ve Şişman, M. (2020). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yaraş, Z., ve Turan, M. (2021). Sınıf yönetimi engeli olarak istenmeyen davranışlar: kalitatif bir değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 573-600. https://dergipark.org.tr/en/pub/maeuefd/issue/61832/755102
• Yurtal, F. ve Yaşar, M. (2008). Sınıf yönetimini etkileyen faktörler. Y. Aktaş Arnas ve F. Sadık, (Ed.). Okul öncesi eğitimde sınıf yönetimi (1. baskı) (s. 62-86) Ankara: Kök Yayıncılık.