İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Seviyelerinin Karşılaştırmalı Bir Analizi

Yıl 2025, Cilt: 24 Sayı: 2, 821 - 836

Merve Erdoğan

https://doi.org/10.17755/esosder.1565532

Öz

Dijitalleşmeyle birlikte yaşanan teknolojik gelişmeler insanların yaşamında köklü değişikliklere yol açmıştır. Küresel bir iletişim ağının oluşturulması toplumların sosyal, ekonomik ve kültürel yapılarının yeniden şekillenmesini sağlamıştır. Dijitalleşme süreciyle devam eden değişim ve dönüşüm sayesinde insanların bilgiye erişimi kolaylaşmıştır. Fakat doğru bilgiye ulaşmak ise zorlaşmıştır. Bu noktada insanların medya okuryazarlığı becerilerinin artırılması önem taşımaktadır. Ayrıca medya okuryazarlığının bir türü olan dijital okuryazarlık becerilerin öğrenilmesi ve geliştirilmesi insanların dijital dünyayı daha aktif ve bilinçli olarak kullanmaları için gereklidir. Özellikle çocukların ve gençlerin dijital ortamlarda karşılaştıkları bilgilere karşı eleştirel düşünme becerileri artırılmalıdır. Bu doğrultuda nicel veri analiz yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada olasılık dışı örnekleme türlerinden amaçlı örnekleme kullanılmış ve 384 öğrenciye ulaşılmıştır. Çevrimiçi anket uygulanarak ulaşılan veriler betimsel istatistik analiz tekniğiyle elde edilmiş ve istatistik programıyla işlenmiştir. Sonuç itibariyle öğrencilerin çoğu internetten bilgi edinmek amacıyla yaptıkları arama ve değerlendirmelerde kendilerine güvendiklerini belirtmişlerdir. Fakat öğrencilerin çoğunluğu çeşitli teknolojiler hakkında bilgi sahibi olmadıklarının da farkında olduklarını vurgulamışlardır. Çalışmada öğrencilerin cinsiyetlerine ve okuduklara bölümlere göre dijital okuryazarlık seviyelerinin istatistiksel olarak farklılık göstermediği sonucuna varılmıştır. 25 yaş ve üzerindeki öğrencilerin yaşları daha küçük öğrencilere göre dijital okuryazarlık seviyelerinin yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca dördüncü sınıfta okuyan öğrencilerinin birinci sınıfta okuyan öğrencilere göre dijital okuryazarlık seviyelerinin daha yüksek olduğu araştırmanın önemli bulgularındandır.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme süreci, Yeni medya, Medya okuryazarlığı, Dijital okuryazarlık, Üniversite öğrencileri.

Etik Beyan

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Etik Kurulundan 07/12/2023 tarih ve 15/25 sayılı karar çerçevesinde etik kurul onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bilimsel Araştırma Etik Kurulu

Proje Numarası

2023-YÖNP-0900

A Comparative Analysis of Digital Literacy Levels of Communication Faculty Students

Öz

Technological advancements in digitalization have significantly transformed people's lives. The creation of a global communication network has reshaped societies' social, economic, and cultural structures. The ongoing evolution of digitalization has made information more accessible. However, discerning accurate information has become challenging. To address this, enhancing people's media literacy skills is crucial. Additionally, acquiring and developing digital literacy skills, a subset of media literacy, is essential for individuals to engage with the digital world actively and thoughtfully. Children and young people, in particular, need to strengthen their critical thinking skills when encountering information in digital environments. In this research, employing the quantitative data analysis method, purposeful sampling, a non-probability sampling technique, was used to reach 384 students. An online survey was conducted, and the collected data was processed using descriptive statistical analysis techniques and statistical software. The results indicated that most students expressed confidence in their internet search and evaluation abilities. Nevertheless, a majority of the students acknowledged their lack of knowledge about various technologies. The research concluded that students' digital literacy levels did not statistically differ based on their gender or academic departments. Moreover, it was revealed that students aged 25 and older exhibited higher digital literacy levels compared to younger students. Additionally, one of the key findings of the research is that fourth-grade students demonstrated higher digital literacy levels than first-grade students.

Anahtar Kelimeler

Digitalization process, New Media, Media literacy, Digital literacy, University students

Proje Numarası

2023-YÖNP-0900

Kaynakça

• Aksoy, N. C., Karabay, E. ve Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894. https://doi.org/10.18094/josc.871290
• Argelagós, E. & Pifarré, M. (2017). Unravelling secondary students’ challenges in digital literacy: A gender perspective. Journal of Education and Training Studies, 5(1), 42-55. https://doi.org/10.11114/jets.v5i1.1517
• Aufderheide, P. (1993). Media literacy: A report of the National Leadership Conference on Media Literacy. Aspen Institute.
• Avşar, Z. (2013). Medya okuryazarlığı. İletişim ve Diplomasi, 2(5), 5-17.
• Balaban-Salı, J. (2012). Yeni medya okuryazarlığı. D. Yengin içinde, Yeni medya ve... (s. 291-310). Anahtar Kitaplar.
• Bayrakçı, S., ve Narmanlıoğlu, H. (2021). Türkiye’deki lisans öğrencilerinin ve mezunlarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology, 12(46), 46-67. https://doi.org/10.5824/ajite.2021.03.003.x
• Binark, M. ve Bek, M.G. (2007). Eleştirel medya okuryazarlığı: Kuramsal yaklaşımlar ve uygulamalar. Kalkedon Yayınları.
• Duran, E., ve Özen, N. E. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 31-46.
• Erdoğan, M. ve Topçu, Ç. (2022). Yeni medya okuryazarlığı üzerine bir araştırma: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (37), 252-272. https://doi.org/10.31123/akil.1077886
• Ersöz, B. ve Özmen, M. (2020). Dijitalleşme ve bilişim teknolojilerinin çalışanlar üzerindeki etkileri. AJIT-E: Academic Journal of Information Technology, 11(42), 170-179. https://doi.org/10.5824/ajite.2020.03.007.x
• Eshet-Alkalai, Y. & Chajut, E. (2009). Changes over time in digital literacy. Cyber Psychology & Behavior, 12(6), 713-715. https://doi.org/10.1089/cpb.2008.0264
• Hamutoglu, N. B., Gemikonakli, O., De Raffaele, C., & Gezgin, D. M. (2020). Comparative cross-cultural study in digital literacy. Eurasian Journal of Educational Research, 88, 121-147. https://doi.org/10.14689/ejer.2020.88.6
• Hasdemir, T. (2013). Çocukların geleneksel medya ve yeni medya ile ilişkileri üzerine bir çalışma. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı, 1, 445-472.
• Holum, A., & Gahala, J. (2001). Critical ıssue: Using technology to enhance literacy instruction. https://eric.ed.gov/?id=ED480229
• İnceoğlu, Y. (2006). Medyayı doğru okumak. N. Türkoğlu (Ed.) içinde, Medya okuryazarlığı (s. 4-7). Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Jan, S. (2018). Gender, school and class wise differences in level of digital literacy among secondary school students in Pakistan. Issues and Trends in Educational Technology, 6(2). https://www.learntechlib.org/p/185365/
• Karaduman, S. (2019). Yeni medya okuryazarlığı: Yeni beceriler/olanaklar/riskler. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 683-700. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.484193
• Karatay, H. ve Yıldız, İ. (2020). Etkileşimli öğrenme yöntemine uygun medya okuryazarlığı eğitimi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(3), 1112-1134. https://doi.org/10.21547/jss.734323
• Kellner, D. (1998). Multiple literacies and critical pedagogy in a multicultural society. Educational Theory, 48(1), 103-122. https://doi.org/10.1111/j.1741-5446.1998.00103.x
• Lin, T. B., Li, J. Y., Deng, F. & Lee, L. (2013). Understanding new media literacy: An explorative theoretical framework. Journal of Educational Technology & Society, 16(4), 160-170.
• Martin, A. (2005). DigEuLit – a European frame work for digital literacy: A progress report. Journal of e-Literacy, 2(2), 130-136.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers&Education, 59, 1065–1078.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121. https://doi.org/10.15612/BD.2010.258
• Özcan, A. (2017). Dijital medya okuryazarlığı: Sorunlar, uygulamalar ve beklentiler. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology, 8(28), 55-66. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2017.3.004.x
• Solmaz, B. ve Yılmaz, R.A. (2012). Medya okuryazarlığı araştırması ve Selçuk Üniversitesinde bir uygulama. Selçuk İletişim, 7(3), 55-61. https://doi.org/10.18094/si.70802
• Sur, E. (2022). Okuryazarlık kavramı ve Türkiye’deki okuryazarlık araştırmaları üzerine bir inceleme. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF) Dergisi, 4(2), 445-467.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed). Allynand Bacon.
• Thoman, E. (2003). Skills&Strategiesfor media education. https://www.medialit.org/reading_room/pdf/CMLskillsandstrat.pdf adresinden alındı. Erişim Tarihi: 20.09.2024.
• Tinmaz, H., Lee, Y. T., Fanea-Ivanovici, M., & Baber, H. (2022). A systematic review on digital literacy. Smart Learning Environments, 9(1), 21. https://doi.org/10.1186/s40561-022-00204-y
• Törenli, N. (2005). Yeni medya, yeni iletişim ortamı. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Türkoğlu, N. (2007). Medya okuryazarlığı. Kalemus Yayınları.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E., & Bahçivan, E. (2017). Turkish adaptation of digital literacy scale and investigating pre-service science teachers’ digital literacy. Journal of Education and Future, 12, 19-29.
• Vural, B., Akıncı, B. ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 20(5), 3348-3382. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/179294
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık. https://www.detayyayin.com.tr/urun/spss-uygulamali-bilimsel-arastirma-yontemleri
• Yücel, G. ve Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme- yapay zekâ ve muhasebe beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 17, 47-60.
• Zan, B., Çolaklar, H., Altay, A., & Taşkın, N. (2021). A study on digital literacy skills of faculty of letters students: Use of university library. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 16(1), 152-171.