Yeni Medya Çağında Sosyal Medya ve Dezenformasyon İlişkisi

Yıl 2025, Cilt: 24 Sayı: 2, 1045 - 1053

Dilek Turan Eroğlu

Öz

Geleneksel medyadan yeni medyaya geçişle birlikte son yıllarda kasıtlı ya da kasıtsız paylaşılan yanlış bilgiler yüzünden dezenformasyona yönelik tartışmalar artmıştır ve dezenformasyonla mücadele konusu gündemi oldukça fazla meşgul eder hale gelmiştir. Yeni medya ile insan bütünleşmesi, birlikte değer yaratma kavramının telaffuz edilmesine yol açarak medyayı tüketilen bir nesne olmaktan çıkarıp, herkes tarafından üretilebilen, paylaşılan, dönüştürülen, sürekli yenilenen bir organizmaya dönüştürmüştür. Sosyal medya araçlarını kullanarak insanlar, düşüncelerini, fikirlerini, deneyimlerini dünya çapında paylaşma imkânı buldular ancak aynı zamanda her an doğruluğu net olmayan binlerce mesaja maruz kalmaya başladılar. Dezenformasyonun yarattığı manipülasyon ve kara propagandadan dolayı kötü bir etkinin kurbanı olmaktan kaçamaz hale geldiler. Bu çalışmanın amacı yeni medya çağında sosyal medya araçları yoluyla yayılan yanlış bilginin sebep ve sonuçları üzerine literatürü tarayarak çağın önemli problemi olan dezenformasyon nedeniyle yaratılan manipülasyon ve algının yer aldığı bilimsel alanyazına katkı sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda “dezenformasyon” ve “sosyal medyada dezenformasyon” terimleri taranarak derleme bir çalışma sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dezenformasyon, Sosyal Medya Araçları, Yeni Medya

Etik Beyan

Etik beyana gerek yoktur.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum yoktur

Teşekkür

Teşekkür edilmesi gereken kurum ya da kişi yoktur.

The Relationship Between Social Media and Disinformation in the New Media Age

Öz

With the transition from traditional media to new media, discussions on disinformation have increased in recent years due to intentionally or unintentionally shared false information and the issue of combating disinformation have become major items on the agenda. The integration of people with new media has led to the articulation of the concept of creating value together, transforming media from being an object to be an consumed organism that can be produced, shared, transformed and constantly renewed by everyone. By using social media tools, people have found the opportunity to share their thoughts, ideas and experiences worldwide at any moment, but at the same time, they have started to be exposed to thousands of messages whose accuracy is not clear. They have become unable to escape being victims of a bad effect due to the manipulation and black propaganda created by disinformation. The aim of this study is to contribute to the scientific literature on the manipulation and perception created by disinformation, which is an important problem of the age, by scanning the literature on the causes and consequences of false information spread through social media tools in the new media age. For this purpose, a compilation study has been presented by scanning the terms “disinformation” and “disinformation on social media”.

Anahtar Kelimeler

Disinformation, Social Media Tools, New Media

Kaynakça

• Avrupa Sayıştayı. (2020). EU action plan against disinformation. Avrupa Sayıştayı. Erişim adresi: https://www.eca.europa.eu/
• Balkan, E., & Ülgen, S. (2023). Yanlış bilgilendirme, dezenformasyon ve malinformasyon üzerine bir rehber. EDAM.
• Bektaş, A. (2002). Siyasal propaganda: Tarihsel evrimi ve demokratik toplumdaki uygulamaları. Bağlam Yayınları.
• Björnsson, G. (2016). Outsourcing the deep self: Deep self discordance does not explain away intuitions in manipulation arguments. Philosophical Psychology, 29(5), 637-653.
• Bostancı, M. (2015). Sosyal medya ve siyaset. Palet Yayınları.
• Castells, M. (2005). Enformasyon çağı: Ekonomi toplum ve kültür Cilt–1 Ağ toplumunun yükselişi (E. Kılıç, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Elitaş, T. (2022). Dijital manipülasyon 'deepfake' teknolojisi ve olmayanın inandırıcılığı. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(49), 113-128.
• Fallis, D. (2014). A functional analysis of disinformation. Paper presented at the conference, Berlin, 4-7 March, 621-627.
• Garfield, B. (2011). How social media’s short news cycle can precipitate bad journalism. Mashable. June 2011.
• Hamm, L. (2020). The few faces of disinformation. EU DisinfoLab. Erişim adresi: https://www.disinfo.eu/publications/the-few-faces-ofdisinformation/
• Jang, S. M., et al. (2018). A computational approach for examining the roots and spreading patterns of fake news: Evolution tree analysis. Computers in Human Behavior, 84, 103-113.
• Khan, M. (2020). Fake news identification on social media. International Journal of Engineering Research & Technology (IJERT). Erişim adresi: http://www.ijert.org Kux, D. (1985). Soviet active measures and disinformation: Overview and assessment. The US Army War College Quarterly: Parameters, 15(1), 19-28.
• Lietsala, K., & Sirkkunen, E. (2008). Social media: Introduction to the tools and processes of participatory economy. Tampere University Press.
• Lister, M., Dovey, J., Giddings, S., Grant, I., & Kelly, K. (2003). New media: A critical introduction. Routledge.
• Mayfield, A. (2008). What is social media? Crossing eBook. Erişim adresi: http://www.icrossing.co.uk/fileadmin/uploads/eBooks/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf
• Nemr, C., & Gangware, W. (2019). Weapons of mass distraction: Foreign state-sponsored disinformation in the digital age. Park Advisors. Erişim adresi: https://www.state.gov/wpcontent/uploads/2019/05/Weapons-of-Mass-DistractionForeign-StateSponsored-Disinformation-in-the-Digital-Age.pdf
• Özcan, M. (2018). Öznenin ölümü: Post-truth çağında güvenlik ve Türkiye. İnsamer, 1-12.
• Persily, N., & Tucker, J. A. (2020). Social media and democracy. Cambridge University Press.
• Thompson, J. B. (1995). The media and modernity: A social theory of the media. Stanford University Press.
• Tufekci, Z. (2015). Algorithms in our midst: Information, power, and choice when software is everywhere. In D. Cosley, A. Forte, L. Ciolfi, & D. McDonald (Eds.), Proceedings of the 18th ACM Conference on Computer Supported Cooperative Work & Social Computing (pp. 1918-1928). ACM.
• Vosoughi, S., Roy, D., & Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science, 359, 1146–1151.
• Wardle, C., & Derakhshan, H. (2017). Information disorder: Toward an interdisciplinary framework for research and policymaking. Council of Europe Report DGI 09.
• Yağmurlu, A. (2011). Yönetiminde halkla ilişkiler ve sosyal medya. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi.
• Yanık, A. (2016). Yeni medya nedir? Ne değildir?. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 898-910.
• Zhou, X., & Zafarani, R. (2018). Fake news: A survey of research, detection methods, and opportunities. arXiv:1812.00315.