Yeni Mezun İşletme Öğrencilerinde İstihdam Edilebilirlik Kriterleri: Nitel Bir Araştırma

Yıl 2025, Cilt: 24 Sayı: 3, 1360 - 1383, 30.07.2025

Nil Erden , Duygu Toplu Yaşlıoğlu

https://doi.org/10.17755/esosder.1552499

Öz

İşletme bölümlerinin sayıca artış göstermiş olmasından hareketle, iş gücü piyasasına arz edilen yeni mezun oranındaki artışın, ülkemiz genelinde mezunlar arası rekabeti arttırdığı düşünülebilir. Kimi iş ilanlarında işletmelerin işletme mezunu olmaya ikame olarak, iktisat, ekonomi, ekonometri, maliye, endüstri mühendisliği, işletme mühendisliği, matematik ve psikoloji gibi bölümlerden de öğrenci kabul ettiği bilinmektedir. Genç ve tecrübesiz işgücü içerisindeki çeşitlilik düşünüldüğünde, işgücü piyasasının taleplerinin arzın altında kaldığı ve yeni mezunlar için günden güne artan işe yerleşme zorluklarının yaşandığı bilinmektedir. Bu noktada işletme mezunlarının istihdam edilebilir olma durumları gündeme gelmiştir ve işletme mezunlarını kapsayan iş ilanlarında işletmelerin en çok aradığı niteliklerin neler olduğu merak edilmiştir. Kariyer.net ve Linkedin platformlarından seçilen 100 iş ilanında en çok tekrarlanan üç hususun İngilizce bilgisi, iletişim becerisi ve MS Office program bilgisi olduğu görülmüştür. Söz konusu niteliklerin derlenip sunulması, genç işletmeciler açısından yol gösterici olabileceği gibi, işletme okulları da işletmeler tarafından yeni mezunlarda aranan niteliklerin gelişmesi yönünde aksiyonlar alabilir.

Anahtar Kelimeler

Tecrübesiz işletme mezunları , yeni mezun , istihdam edilebilirlik kriterleri

Employability Criteria for Newly Graduated Business Students: A Qualitative Study

Öz

This study aims to identify the recruitment criteria stated in job advertisements targeting newly graduated business students and to present the employability attributes based on their frequency and importance. By doing so, prospective graduates can better understand which competencies they need to develop, while business schools may adjust their curricula to align with market expectation. In some job advertisements, graduates from related fields such as economics, econometrics, finance, industrial engineering, business engineering, mathematics, and psychology are accepted as substitutes for business graduates. Given the diversity within the young and inexperienced labour force, it is observed that market demand frequently falls short of labour supply, leading to increasing challenges in the job placement of recent graduates. This study adopts a qualitative research design. A total of 100 job advertisements targeting business grad-uates with no prior work experience was selected from Kariyer.net and LinkedIn between October and December 2023. The analysis reveals that the most frequently required qualifications were English profi-ciency (in 60 ads), communication skills (47 ads), and proficiency in MS Office programs (40 ads). These findings not only provide insights into the career orientation of new graduates but also offer guidance to business schools aiming to better prepare students for the labour market.

Anahtar Kelimeler

Business administration department , new graduate , employment

Kaynakça

• Abdoljavad, K., Soudabeh, V., Reza, M. M., Ahmad, B., Ali, A., & Ali, H. (2012). Conceptual skill in physicians: An overlooked basic competency. HealthMED, 6(10), 3359-3365.
• Amer, A. (2005). Analytical thinking. Cairo University, Center for Advancement of Postgraduate Studies and Research in Engineering Sciences.
• Ardahan, F. (2010). Sektör Odaklı Mesleki Eğitim, Sektörün İşletmecilik Eğitiminden Beklentileri Ve Antalya Örnek Uygulaması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(20), 55-76. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/289108
• Arslankaya, S., & Demir, A. (2023). Bir gıda firması için swara ve waspas yöntemleriyle ara depo yeri seçimi. Endüstri Mühendisliği, 34(1), 70-85.
• Atilla-Bal, F. & Okay-Somerville, B. (2022). Employability, values and soft skills: A quantitative study on Turkish university students and graduate employers. Journal of Education and Work, 35(6–7), 567–582. https://doi.org/10.1080/13639080.2022.2131677
• Aysan, M. A. (2005). İşletme Yönetimi Eğitimindeki Son Gelişmeler. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 26(1), 51-60. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/425872
• Benligiray, S. & Tez, H. Ö. (2011). Üniversitelerin işletme eğitimi veren bölümleri öğrencilerine genel işletmecilik değerlerini kazandırmayı amaçlıyorlar mı? Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 13 (2), 49-70. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/18915
• Bhola, S. S., & Dhanawade, S. (2013). Higher education and employability-A review. Pravara Centre for Management Research & Development (PCMRD), 11(1), 45-52. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2290103
• Borman, W. C., & Motowidlo, S. J. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance. In N. Schmitt, W. C. Borman (Eds). Personnel selection in organizations. (pp. 71–98). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Brief, A. P., & Motowidlo, S. J. (1986). Prosocial organizational behaviors. Academy of Management Review, 11, 710–725. https://journals.aom.org/doi/abs/10.5465/AMR.1986.4283909
• Burger, J. M. (2021). Kişilik (Çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu). Kaknüs Yayınları.
• Cesur, E., & Köksal-Akyol, A. (2021). Algısal beceriler ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50(1), 458-486. https://dergipark.org.tr/en/pub/cuefd/issue/59484/870725
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1999). A five-factor theory of personality. In O.P. John, R. W. Robins, L.A. Pervin (Eds.) Handbook of personality: Theory and research (pp. 159-181). Routhledge.
• Düzakin, E., & Yilmaz, Ö. (2009). İşletme mezunlarının iş hayatındaki yeri ve işletme eğitimi: 1000 büyük sanayi kuruluşunun işletme mezunlarından beklentileri üzerine araştırma. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 18(1), 149-169. https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4381/60101
• Göksel, A., & Barak, O. (2007). ABD ve türk üniversitelerindeki işletme eğitim yapılarının karşılaştırılması ve işletme eğitiminde yeni yönelimlerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 147-180. https://dergipark.org.tr/en/pub/gaziuiibfd/issue/28330/301080
• Guffey, M. E., & Loewy, D. (2019). Essentials of business communication. Cengage Learning.
• Karadağ, C., & Karadağ, N. (2024). Özel Özel Eğitim Kurumu ve Rehabilitasyon Merkezlerinin Akademik İnsan Kaynağı Yönetimi Politikalarının İncelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 130-156.
• Kleinheksel, A. J., & Rockich-Winston, N., Tawfik, H. Ve Wyatt, T. R. (2020). Demystifying content analysis. American Journal of Pharmaceutical Education, 84(1), 127-137. https://doi.org/10.5688/ajpe7113
• Kurt, T., & Fidan, T. (2021). Kariyer Oluşumunda Üniversite: Beklentiler ve Gerçekler. Yükseköğretim Dergisi, 11(2 Pt 2), 421–437.
• Mahajan, R., Gupta, P., & Misra, R. (2022). Employability skills framework: a tripartite approach. Education+ Training, 64(3), 360-379. https://doi.org/10.1108/ET-12-2020-0367
• McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American psychologist, 52(5), 509-516. https://doi.org/10.1037/0003-066X.52.5.509
• McKenna, E. (2020). Business Psychology and Organizational Behavior. Routhledge. 6th edition.
• Mohammed, S., & Angell, L. C. (2004). Surface‐and deep‐level diversity in workgroups: Examining the moderating effects of team orientation and team process on relationship conflict. The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 25(8), 1015-1039. https://doi.org/10.1002/job.293
• Nestrom, J. W. (2017). Organizational Behavior: Human Behavior at work..Mc-Graw Hill. 14th edition.
• Öz-Alp, Ş. (1998). Türkiye'de İşletmecilik Eğitimi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını. No:12..
• Özdemir, İ., & Erdem, A. (2021). Türkiye’de işletme eğitiminin yapısal analizi: Uzmanlaşma ve ders içeriklerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 10(3), 123-138. https://doi.org/10.12345/egitimogretim.2021.10309.
• Özkul, A. S. (2012). 19. yüzyıl Türk yüksek öğretiminde işletme eğitimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 223-241. https://dergipark.org.tr/en/pub/sbe/issue/23175/247542
• Rios, J. A., Ling, G., Pugh, R., Becker, D.M., & Bacall, A.N. (2020). Identifying critical 21st century for workplace success: A content analysis of job advertisements. Educational Researcher, 49 (1), 80-89. https://doi.org/10.3102/0013189X198906
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2012). Organizational Behavior. Prentice Hall.
• Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2022). Essentials of Organizational Behavior. Pearson Education.
• Sargut, A. S. (2009). Türkiye’de işletme yönetimi eğitiminin kurumsal çerçevesi: çeşitlilikten eşbiçimliliğe. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1), 51-63. https://dergipark.org.tr/tr/pub/oguiibf/issue/56499/785685
• Sarfraz, I., Rajendran, D., Hewege, C., & Mohan, M. D. (2018). An exploration of global employability skills: a systematic research review. International Journal of Work Organisation and Emotion ,9(1), 63-88. https://doi.org/10.1504/IJWOE.2018.091339
• Suarta, I. M., Suwintana, I. K., Sudhana, I. F. P., & Hariyanti, N. K. D. (2018). Employability skills for entry level workers: a content analysis of job advertisements. Indonesia. Journal of Technical Education and Training, 10(2). 49-61. https://penerbit.uthm.edu.my/ojs/index.php/JTET/article/view/2582
• Temel, E. K., & Erkanlı, H. (2017). Career choices of business administration students: A Turkish case. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(3), 1-15. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=688578
• Üsdiken, B. (2003). Türkiye'de iş yapmanın ve işletmenin akademikleştirilmesi, 1930-1950. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(01), 119-147. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/36193
• Yılmaz, B., & Urhan, B. (2024). The Importance of Soft Skills in Employability: A Two Way Perspective. Alanya Academic Review, 8(3), 941–955. doi:10.29023/alanyaakademik.1508405
• Yılmaz, Ö. (2008). İşletme mezunlarının iş hayatındaki yeri ve işletme eğitimi arasındaki ilişkinin analizi: 1000 Büyük sanayi kuruluşunun işletme mezunlarından beklentileri üzerine araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.