Öz
Hoca İshak, Yusuf Şükrî, Abdurrahman Nâcim, Abdüllatîf Lutfî Efendi, 19. asırda çeşitli ilim dallarına ait eserleriyle meşhur Harputlu âlimlerden birkaçıdır. Anılan asır ve şehirde yetişmiş ilim adamlarından biri de daha ziyade “Kasîde-i Bür’e şârihi” olarak tanınmış Ömer Naîmî Efendi’dir. Arap dili ve edebiyatı, mantık, münazara adabı gibi konularda Arapça basılmış yahut el yazması hâlinde birtakım eserleri bulunan Ömer Naîmî Efendi’nin (1216-1299/1801-1882) Manzûme-i Naîmiyye adıyla yayınlanmış Türkçe bir kitapçığı da vardır. Tahminen 60’lı yaşlarında gözleri görmez olan şair, bu manzum eserini H. 1283 (M. 1866) senesinde oğlu Abdülhamid ve dostlarına hitaben, İslâmi ve ahlâki konularda bilgi ve öğüt vermek üzere yazdırma yoluyla meydana getirmiştir.
654 beyitten ibaret olan ve tamamlandığı yıl içinde bastırılan bu manzume, aruzun “mefâîlün mefâîlün feûlün” kalıbıyla, kaside şeklinde yazılmıştır. Şair, nasihatnamesinde çocuk terbiyesi, gençlik çağında ibadete teşvik, güzel ahlâk, İslâm ve imanın şartları, dince yerine getirilmesi gereken vazifeler, temizlik, insanı ilim, melekler, ölüm, öldükten sonra diriliş, hac, oruç gibi konularda Müslümanlıktan çıkarıp inkâra götüren sözler, büyük ve küçük günahlar, nihayet faiz hakkında bilgi vermiş; tavsiyelerde bulunmuştur.
Bu yazıda Ömer Naîmî Efendi’nin hayat hikâyesini müteakip eserleri tanıtıldıktan sonra anılan manzum nasihatnamesi, Latin harflerine aktarılarak ve günümüz Tükçesiyle nesre çevrilerek okuyucuların mütalâasına arz edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bağdatlı İsmail Paşa (1951). Hediyyetü’l-ârifîn esmâ’ü’l-müellifîn ve âsârü’l- musannifîn, nşr. Muallim Kilisli Rifat Bilge- İbnülemin Mahmud Kemal İnal, İstanbul, C. 1.
- Bursalı Mehmed Tâhir (1333/1915). Osmanlı Müellifleri, İstanbul: Matbaa-i Âmire, C. 1.
- ÇAKIR, Mustafa Sefa (2020). “Osmanlı’nın Son Dönem Âlimlerinden Ömer Naîmî Efendi ve Manzûme-i Na‘îmiyye Adlı Nasihatnamesi”, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (OMAD), C. 7, Sayı 18, Temmuz, s. 265-291.
- DİKMEN, Melek, Kâmile Çetin (2015). “Oğla Hitaben Yazılmış Bir Nasihatname: Harputlu Ömer Naim ve Manzume-i Na’îmiyyesi”, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Uluslararası Harput’a Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu, Elazığ 14-16 Mayıs 2015, s. 423-437.
- Dinî Kavramlar Sözlüğü, haz. İsmail Karagöz, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2010.
- Harput Ulemâsı, Konya Bölge Yazma Eserler Ktp. nr. 1423.
- Hocazâde Ahmed Hilmi (1912). “Tezkâr-ı Ebrâr”, Cerîde-i Sûfiyye, 18 Şevvâl 1330, nr. 24-7, s. 5-7.
- IŞIK, Mustafa (2015). “Harput-Kayseri Hattında Ömer Naimî Efendi”, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Uluslararası Harput’a Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu, Elazığ 14-16 Mayıs 2015, s. 117-124.
- İNAL, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (2000). Son Asır Türk Şâirleri, AKM Başkanlığı Yayınları, Ankara C. 2.
- İsmâîl bin Muhammed el-Aclûnî, Keşfü’l-hafâ ve müzîlü’l-ilbâs ‘amme’ştehere mine’l-ehâdîs ‘alâ elsineti’n-nâs, I-II, Beyrut, 1418/1997.
- KAPLAN, Mahmut (2008). Hayriyye-i Nâbî, haz. AKM Yayını, Ankara.
- KARATAŞ, Ahmet (2019). “Harputlu Efendigil Âilesinin Yakalandıkları Katarakt Hastalığıyla İlgili Manzumeleri”, Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi (FÜHAD), Cilt 6, Sayı 12, Eylül, s. 65-101.
- KUZEY, Muharrem (2016). “Osmanlı’da Elfâz-ı Küfür Literatürü ve Önemli Eserler”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 14, Sayı 27, s. 203-231.
- SUNGUROĞLU, İshak (1959). Harput Yollarında, C. 2, Elazığ Kültür ve Tanıtma Vakfı Yay.
- YAPICI, Süleyman (2015). Harput Âlim- Müellif ve Mutasavvıfları, Elazığ Belediyesi, Elazığ 2015.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ağustos 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 3 Sayı: 2 |
