EDİRNE MERKEZ İLÇEDE ÇEVRE ve ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI HAVA KALİTESİ İZLEME İSTASYONUNDA ÖLÇÜLEN PARTİKÜLER MADDE 10 (PM10) BİLEŞİMİNİN ARAŞTIRILMASI - INVESTIGATION of THE PARTICULATE MATTER 10 (PM10) and COMPOSITION of PM10 MEASURED in AIR MONITORING STATION of THE MINISTRY of ENVIRONMENT and URBAN PLANNING in EDIRNE CENTRAL DISTRICT

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 3, 331 - 342, 18.10.2019

İbrahim Gül Faruk Yorulmaz

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.530685

Öz

Hava
kirliliği gerek ülkemizde, gerekse dünyada önemli bir halksağlığı riski ve sorunu
olarak gündemdeki yerini korumaktadır. Her yıl meydana gelen 4,3 milyon ölüm ev
içi hava kirliliğine ve 3,7 milyon ölüm dış ortam hava kirliliğine
atfedilmektedir. Bu bağlamda, hava kirliliğinin önlenmesi ve azaltılması ile
milyonlarca insanın sağlığı, hatta hayatı kurtarılabilir. Bu çalışmada
amacımız; Edirne il merkezinde PM₁₀ ve bileşimindeki element
düzeylerinin, bu parametreler kaynaklı olası hava kirliliği ve kaynaklarının
ortaya konmasıdır. Ayrıca çalışmamızda Edirne ilmerkezinde PM₁₀ ve
bileşimindeki elementler kaynaklı muhtemel sağlık sorunları tespit edilerek,
çözüm önerileri geliştirilip ilgili kurumlarla paylaşılacaktır. Edirne T.C.
Çevreve Şehircilik Bakanlığı Hava Kalitesi İzleme İstasyonunda PM₁₀
değerleri saatlik olarak ölçülmekte ve ölçüm sırasında PM₁₀ ’lar bir
filter kağıdı üzerinde saatlik olarak toplanmaktadır. Araştırmanın evrenini bu
istasyonda 1 Ekim 2016-30 Eylül 2017 tarihinde ölçülen PM₁₀
değerleriyle aynı zaman aralığında toplanan PM₁₀ filtre kağıtları
oluşturmaktadır. Çalışmamızda saatlik PM₁₀ değerlerinden; ortalama,
aşan saat sayısı, aşan gün sayısı, günlük ortalamayı aşan gün sayısı gibi
değerler elde edilmiştir. PM₁₀ filtre kağıtları ise TÜTAGEM’ de 24
element (Be, B, Na, Mg, Al, K, Ca, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr,
Mo, Cd, Sb, Ba, Tl, Pb) için analize tabi tutulmuştur. Çalışmamızda Edirne
Merkez ilçede PM₁₀ yıllık ortalaması 44,08±19,8 µg/m³
bulunmuştur. Bu değer DSÖ yıllık PM₁₀ sınır değeri olan 20 µg/m³’ten
ve AB yıllık PM₁₀ sınırdeğeriolan 40 µg/m³’ten üstünde olup,
ülkemizde 2017 yılı için belirlenen PM₁₀ yıllık sınır değeri olan 48
µg/m³’ün altında kalmıştır.  Ölçüm
yapılan 8347 saatin 2247 saati (ölçüm yapılan toplam saatin % 29.9’u) DSÖ ve AB
sınır değerleri üzerinde bulunmuştur. Ölçüm yapılan 348 günün 259 günde (ölçüm
yapılan toplam günün % 74.4’ü) PM₁₀ değeri DSÖ ve AB sınır
değerlerini enaz bir kezaşmıştır. Bu verilere göre; Edirne halkı ölçüm yapılan
her üç satin birinde PM₁₀ kirliliğine maruz kalmaktadır. PM₁₀ değerleri
ortalama, aşan saat sayısı, aşan gün sayısı, günlük ortalamayı aşan gün
bakımından kış döneminde yaz dönemine göre anlamlı olarak artmaktadır (p<0.05).
Analiz yapılan 24 elementin hepsi PM₁₀ bileşiminde bulunmuştur.
Örneklem günlerinde PM₁₀ ve bileşimindeki elementlerin tümünde kış
dönemi ortalamalarının yaz dönemi ortalamalarına oranı >1 çıkmıştır (p<0.05).
Sonuç olarak Edirne Merkez ilçede PM₁₀ kaynaklı hava kirliliği
vardır. Ülkemiz PM₁₀ sınır değeri DSÖ ve AB sınır değerlerine
çekildiğinde, PM₁₀ kaynaklı kirliliğin düzeyi katlanarak
artmaktadır. PM₁₀ ve bileşimindeki elementler kaynaklı hava
kirliliği kış döneminde yaz dönemine gore anlamlı olarak artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Edirne, hava kirliliği, sağlık, PM10

INVESTIGATION of THE PARTICULATE MATTER 10 (PM10) and COMPOSITION of PM10 MEASURED in AIR MONITORING STATION of THE MINISTRY of ENVIRONMENT and URBAN PLANNING in EDIRNE CENTRAL DISTRICT

Öz

Air pollution is a major public health risk and
problem in our country and world. The annual 4,3 million deaths are attributed
to household air pollution and 3,7 million deaths to outdoor air pollution.In
this context, by means of prevention and reduction of air pollution, millions
of people's health and lives can be saved. Our aim in this study is to present
the levels of PM₁₀ and the levels of the elements in its
composition; possible air pollution due to these parameters and their sources
in Edirne. Also the possible health problems caused by PM₁₀ and the
elements in its composition will be determined and solution proposals will be
developed and shared with relevant institutions. PM₁₀ values are
measured on an hourly basis and PM₁₀ s are collected on a filter
paper hourly during measurement in Edirne by Ministry of Environment and
Urbanization Air Quality Monitoring Station. The research census is composed by
PM₁₀ filter papers collected at the same time interval as PM₁₀
values measured from October 1, 2016 to September 30, 2017 in this station. Of
our PM₁₀ values per hour; the average number of hours exceeded, the
number of days exceeding, the number of days exceeding the daily average, etc.
were obtained. The PM₁₀ filter papers are analyzed for 24 elements
(Be, B, Na, Mg, Al, K, Ca, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Mo, Cd,
Sb, Ba, Tl, Pb) in TÜTAGEM. In our study, the annual average of PM₁₀ was
measured as 44,08 ± 19,8 μg / m³ in Edirne. This value is above 20
μg / m³ which is the annual PM₁₀ limit value of WHO and above 40 μg
/ m³ which is PM₁₀ limit value of EU. But this value is below PM₁₀
annual limit value of 48 μg / m³ determined for 2017 in our country. PM₁₀
levels measured for 2247 hours of the 8347 hours (29.9% of the total hours
measured) exceeded WHO and EU limit values. The PM₁₀ values exceeded
the WHO and EU limit values at least once in 259 days of 348 days of
measurement (74.4% of the total day of measurement).According to this, the
population in Edirne is exposed to pollution of PM₁₀ once every
three hours.PM₁₀ values were significantly higher in winter than in
summer in terms of average, number of hours exceeding, number of days exceeding
the daily average(p <0,05).All 24 elements analyzed were found in PM₁₀
composition. During the sampling days, PM₁₀ and all of the elements
in its composition, the ratio of winter season average to summer season average
was higher than 1 (p <0,05). As a result, there is air pollution due to PM₁₀
in Edirne. When our country's PM₁₀ limit value is drawn to the WHO
and EU limit values, the level of PM₁₀-based pollution increases
exponentially. The air pollution caused by PM₁₀ and its elements
composition is significantly higher in winter period compared to summer period.

Anahtar Kelimeler

Edirne, air pollution, health, PM10, PM10composition

Kaynakça

• 1. Hüppi PS. The role of oxygen in health and disease–a series of reviews. Pediatr Res 2009;65(3):261-8.
• 2. WHO, Dünya Sağlık Örgütü 68. Dünya sağlık Asamblesi, Cenevre, 23-28 Mayıs 2016.
• 3. Varınca KB, Güneş G, Ertürk F. "Hava Kirleticilerinin İnsan Sağlığı ve İklim Değişikliği Üzerine Etkileri." Ulusal Hava Kalitesi Sempozyumu UHAKS, Konya; 2008.
• 4. Türkiye'de Hava Kirliliği: Kara Rapor[internet].TÜSAD (Erişim Tarihi: 08.12.2017) Available from:http://www.solunum.org.tr/haber/675/turkiyede-hava-kirliligi-kara-rapor.html
• 5. Nefes Alamıyoruz: Partikül Madde Emisyonları Açısından Türkiye’de Hava Kirliliği [internet].TTD (Erişim Tarihi: 08.12.2017) Available from: http://www.toraks.org.tr/news.aspx?detail=3772
• 6, Organization W.H., Health effects of particulate matter. Policy implications for countries in Eastern Europe. Caucasus and central Asia. World Health Organization Regional Office for Europe, Copenhagen; 2013.7. WHO. Health Impact of PM10 and ozone in 13 Italian cities. ISBN: 9289022930. Geneva, World Health Organization; 2006.
• 8. Tosun E, Güllü G. 2010-2016 yılları arasında Türkiye’de gözlenen kentsel hava halitesinin insan sağlığı üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi. VII. Ulusal hava kirliliği ve kontrolü sempozyumu; 1-3 Kasım 2017-Antalya.
• 9. Edirne İli 2016 Yılı Çevre Durum Raporu; 2016[internet]. ÇŞB (Erişim tarihi: 14.12.2017) Available from: http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/Edirne_icdr2016.pdf
• 10. Organization W.H., Regional Office for Europe; 2016. WHO Expert Consultation: Available evidence for the future update of the WHO Global Air Quality Guidelines (AQGs). Meeting report. Bonn, Germany, 29 September-1 October 2015.