ÜREME ÇAĞINDA, GEBE VE POSTPARTUM DÖNEMDE OLAN KADINLARIN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 243 - 256, 18.05.2020

Hatice Kahyaoğlu Süt Seçil Hür

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.677437

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada üreme çağı, gebe ve postpartum dönem kadınlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının (SYBD) karşılaştırılması amaçlanmıştır. Kesitsel tipte bu çalışma Eylül 2015-Temmuz 2016 tarihleri arasında, … Devlet Hastanesi ile … Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran 474 kadın (üreme çağı=158; gebe=158; postpartum=158) üzerinde yürütülmüştür. Veriler; kişisel özellikleri sorgulayan bir anket formu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği-II (SYBDÖ-II) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde; Student-t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Kruskal Wallis test, Ki-Kare test yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmaya katılan n=474 kadının BKI ortalamasının, üreme çağı kadınlarında 24.2±4.6, gebe 27.3±5.3 ve postpartum dönem kadınlarında 26.1±4.6 olduğu bulunmuştur (p<0.001). Üreme çağı kadınlarının (% 36,7), gebe (%13,3) ve postpartum dönem kadınlarına (%22,2) göre daha fazla sigara kullandığı belirlenmiştir (p<0.001). Üreme çağı kadınlarının (%7,0), gebe (%0,6) ve postpartum dönem (%3,8) kadınlarına göre daha fazla alkol kullandığı saptanmıştır (p=0.013). Üreme çağı, gebe ve postpartum dönem kadınların SYBDÖ-II toplam puan ortalamaları iyi düzey olup aralarında anlamlı farklılık bulunmamıştır (p=0.364). Grupların SYBDÖ-II “sağlık sorumluluğu” (p=0.006), “fiziksel aktivite” (p=0.013), “manevi gelişim” (p=0.042), “stres yönetimi” (p=0.009) alt boyutları puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Üreme çağı kadınları kilolu olma sınırına yakındır. Gebelikte kilo alımı ile BKI artmaktadır. Postpartum dönemde kilolu olma durumu da devam etmektedir. Üreme çağı kadınları, gebe ve postpartum dönem kadınlarına göre daha fazla sigara ve alkol kullanmaktadır. Gebe ve postpartum dönem kadınlarının sağlık sorumlulukları iyi, üreme çağı kadınlarının fiziksel aktiviteleri orta, gebe kadınların stres yönetimi iyi düzeydedir.

Anahtar Kelimeler

Üreme çağı, gebe, postpartum, sağlıklı yaşam biçimi davranışı

ASSESMENT OF HEALTHY LIFESTYLE BEHAVIORS OF REPRODUCTIVE AGE, PREGNANT AND POSTPARTUM WOMEN

Öz

The aim of this study was to assesment of healthy lifestyle behaviors (HLB) of reproductive, pregnant and postpartum women. This cross-sectional study was conducted on 474 women (reproductive age=158; pregnant=158; postpartum=158) who applied to Lüleburgaz State Hospital and Lüleburgaz Center 70.Yil Cumhuriyet No 1 and No. 2 Family Health Centers between September 2015 and July 2016. Data were collected using the personal characteristics and Health-Promoting Lifestyle Profile-II (HPLP-II). One Way Analysis of Variance (Tukey’s test), Kruskal Wallis test, Chi-square test and Bonferroni corrected Dunn tests (post hoc test) were used to investigate. The mean BMI of n=474 women included in the study was found to be 24.2 ± 4.6 in pregnant women, 27.3 ± 5.3 in pregnant women and 26.1 ± 4.6 in postpartum women (p<0.001). Of the reproductive age women (36.7%) were found to be more smokers than pregnant women (13.3%) and postpartum women (22.2%) (p <0.001). Of the reproductive age women (7.0%) were found to use more alcohol than pregnant (0.6%) and postpartum period (3.8%) women (p=0.013). The total mean scores were good of HPLP-II in reproductive, pregnant and postpartum women and there was no significant difference between them (p=0.364). Of the groups was found a significant difference between the mean scores of subscales of “health responsibility” (p=0.006), “physical activity” (p=0.013), “spiritual development” (p=0.042), and “stress management ” (p=0.009). As a result; reproductive age women are close to being overweight. BKI increases with weight gain during pregnancy. Overweight also persists in the postpartum period. Of reproductive age women use more cigarettes and alcohol than pregnant and postpartum women. Pregnant and postpartum women have good health responsibilities, reproductive age moderate physical activities, and pregnant women good stress management. Health professionals it should provide healthy lifestyle education and counseling services to women of reproductive age, pregnancy and postpartum period.

Anahtar Kelimeler

Reproductive period, pregnant women, postpartum period, healthy lifestyle

Kaynakça

• 1. Bozhüyük A, Özcan S, Kurdak H, Akpınar E, Saatçı E, Bozdemir N. Sağlıklı yaşam biçimi ve aile hekimliği. TJFMPC 2012;6:13-21.
• 2. Altıparmak S, Koca Kutlu A. 15–49 Yaş grubu kadınlarda sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen faktörler. TAF Prev Med Bull 2009; 85:421-6.
• 3. Hussein ZF, Abbas AM. Health behavior change in pregnant women with obesity. WJPR 2019;85:234-49.
• 4. WHO 2019. Health for all. Erişim:https://www.who.int/dg/priorities/health-for-all/en. Erişim Tarihi:10 Ocak 2020.
• 5. Onat G, Aba YB. Health-promoting lifestyles and related factors among pregnant women. Turk J Public Health 2014;122: 69-79.
• 6. Gökyildiz Ş, Alan S, Elmas E, Bostanci A, Kucuk E. Health-promoting lifestyle behaviours in pregnant women in Turkey. Int J Nurs Pract. 2014;20:390–97.
• 7. Yılmaz E, Karahan N. Gebelikte Sağlıklı Yaşam Davranışları Ölçeği’nin geliştirilmesi ve geçerlik güvenirliği. Cukurova Med J 2019;44Suppl 1:498-512.
• 8. Perinatoloji ve Bakım. Editör: Sevil Ü, Erten G. Perinatolojiye Giriş, Çetinkaya E, Sevil Ü. 2016; s:1-2.
• 9. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 2014/28 Sayılı Gebe Bilgilendirme Sınıfı Genelgesi. Erişim:https://www.saglikaktuel.com/haber/gebe-bilgilendirme-sinifi- genelgesi-42329.htm. Erişim Tarihi:08.01.2020.
• 10. Esencan TY, Karabulut Ö, Yıldırım AD, Abbasoğlu DE, Külek H, Şimşek Ç, et al. Doğuma hazırlık eğitimi alan gebelerin doğum şekli, ilk emzirme zamanı ve ten tene temas tercihleri. FNJN Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2018;261:31-43.
• 11. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Ankara, 2016; s:534-71.
• 12. Nascimento SL, Pudwell J, Surita FG, Adamo KB, Smith GN. The effect of physical exercise strategies on weight loss in postpartum women: a systematic review and meta-analysis. Int J Obes Lond. 2014;385:626-35.
• 13. Chen CM, Kuo SF, Chou YH, Chen HC. Postpartum Taiwanese women: their postpartum depression, social support and health-promoting lifestyle profiles. J Clin Nurs. 2007; 16:1550–60.
• 14. Perinatoloji ve Bakım. Editör: Sevil Ü, Erten G. Doğum Öncesi Bakım, Pekince GF, Ertem g. 2016; s:127-43.
• 15. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health Promoting Lifestyle Profile development and psychometric characteristics. Nurs Res.1987;362:76-80.
• 16. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. Health Promotion Model - Instruments to Measure Health Promoting Lifestyle : HealthPromoting Lifestyle Profile [HPLP II] Adult Version. University of Michigan Deep Blue 1995. Erişim:https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/85349/HPLP_II-Background_and_Permission.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• 17. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. C.U.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;121:1-13.
• 18. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. Health-Promoting Lifestyle Profile II, Scoring Instructions. University of Michigan Deep Blue 1995. Erişim:http://hdl.handle.net/2027.42/85349
• 19. Institute of Medicine 2009 Gestational Weight Gain Guidelines. Weight gain in pregnancy and application of the 2009 IOM guidelines: toward a uniform approach. 2015;233:507–511.
• 20. Spencer L, Rollo M, Hauck Y, MacDonald-Wicks L, Wood L, Hutchesson M, et al. The effect of weight management interventions that include a diet component on weight-related outcomes in pregnant and postpartum women: a systematic review protocol. BI Database System Rev Implement Rep. 2015;131:88-98.
• 21. Nikolopoulos H, Mayan M, Maclsaac J, Miller T, Bell RC. Women’s perceptions of discussions about gestational weight gain with health care providers during pregnancy and postpartum: a qualitative study. BMC Pregnancy Childbirth. 2017; 171:97.
• 22. ACOG. Weight Gain During Pregnancy. Erişim:https://www.acog.org/Clinical-Guidance-and-Publications/Committee_Opinions/Committee_on_Obstetric_Practice/Weight-Gain-During-Pregnancy, Erişim Tarihi: 08.01.2020.
• 23. Altıparmak S, Altıparmak O, Avcı H. Manisa’da gebelikte sigara kullanımı; yarı kentsel alan örneği. Tur Toraks Der 2009;10:20-5.
• 24. 2018 American Medical Association. Alcohol, Cigarette, and Cannabis Use Between 2002 and 2016 in Pregnant Women From a Nationally Representative Sample. JAMA Pediatr. 2019;1731:95-96.
• 25. Hawkins SS, Wylie BJ, Hacker MR. Use of ENDS and cigarettes during pregnancy. Am J Prev Med 2020;581:122−128.
• 26. Demiguel V, Blondel B, Bonnet C, Andler R, Saurel-Cubizolles MJ, Regnault N. Tobacco smoking in pregnant women: fifty years of evolution in France. Eur J Public Health. 2019;29 4:ckz185.438.
• 27. Mittal S. Smoking and tobacco use: III Effects on reproductive, maternal, newborn, child health, and adolescent RMNCHA Program—a Review. Ann Natl Acad Med Sci. 2019; 5502:065-073.
• 28. 2015 China Adult Tobacco Survey Report. Erişim:http://www.tcrc.org.cn/html/zy/cbw/jc/3259. Html. Erişim Tarihi:06 Ocak 2020.
• 29. Liu R, Chen L, Zeng H, Reis C, Reis H, Yang X, et al. Tobacco and alcohol consumption rates among Chinese women of reproductive age in 2004–2011: Rate and sociodemographic ınfluencing factors. Int. J. Environ. Res. Public Health 2019;161:56.
• 30. Kahyaoğlu S, Özel Ş, Engin-Üstün Y, Erdöl C. Gebelik ve sigara bırakma. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2018;151:24-7.
• 31. TUBİM Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi. Türkiye Uyuşturucu Raporu 2019. Erişim:http://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/TUB%C4%B0M/Ulusal%20Yay%C4%B1nlar/2019-TURKIYE-UYUSTURUCU-RAPORU.pdf. Erişim Tarihi:03 Ocak 2020.
• 32. Greiner T. Alcohol and breastfeeding, a review of the issues. World Nutrition 2019;101:63-88.
• 33. Lin YH, Tsai EM, Chan TF, Chou FH, Lin YL. Health promoting lifestyles and related factors in pregnant women. Chang Gung Med J 2009;326:650-661.
• 34. Hajimiri K, Shakibazadeh E, Ali Mehrizi AAH, Shabbidar S, Sadeghi R. The impact of general health and social support on health promoting lifestyle in the first year postpartum: the structural equation modelling. Electronic Physician 2018;101:6231-9.
• 35. Jorfi M, Afshari P, Zaheri H, Jahandideh M. The relationship between health promotion lifestyle and type of delivery in reproductive aged women in Ahvaz, Iran. Int. J. Bioassays 2015;406:3958-63.
• 36. Ko SH, Chen CH. Comparison of health-promoting lifestyles between postnatal Han Taiwanese and Indigenous women. J Nurs Res. 2010;183:191-198.
• 37. Gözüyeşil E, Taş F, Düzgün AA. 15-49 yaş kadınlarda meme kanseri endişesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Cukurova Med J 2019;444:1215-25.
• 38. Gharaibeh M, Al-Ma’aitah R, Al Jada N. Lifestyle practices of Jordanian pregnant women. International Nursing Review 2005;52:92-100.
• 39. Karabulut EO, Altun M. Düzenli olarak spor yapan ve yapmayan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarınının farklı değişkenler bakımından incelenmesi: Kırşehir İli Örneği. KEFAD 2018;191:936-48.
• 40. Downs SD, Hausenblas HA. Women’s exercise beliefs and behaviors during their pregnancy and postpartum. Journal of Midwifery & Women’s Health 2004;492:138-44.
• 41. O’Brien AO, Lindsay KL, McCarthy M, McGloin AF, Kennelly M, Scully HA, et al. Influences on the food choices and physical activity behaviours of overweight and obese pregnant women: a qualitative study, Midwifery 2017; 47:28-35.
• 42. Clarke PE, Gross H. Women’s behaviour, beliefs and information sources about physical exercise in pregnancy. Midwifery 2004;202:133-41.
• 43. Harrison AL, Taylor NF, Shields N, Fraw HC. Attitudes, barriers and enablers to physical activity in pregnant women: a systematic review. J Physiother. 2018;64:24–32.
• 44. Dolatian M, Mahmoodi Z, Dilgony T, Jamal Shams J, Zaeri F. The Structural model of spirituality and psychological well-being for pregnancy-specific stress. J Relig Health 2017; 566:2267–75.
• 45. Jesse ED, Reed PG. Effects of spirituality and psychosocial well-being on health risk behaviors in Appalachian pregnant women. JOGNN 2004; 336:739-47.
• 46. Monk C, Fifer WP, Myers MM, Sloan RP, Trien L, Hurtado A. Maternal stress responses and anxiety during pregnancy: effects on fetal heart rate. Dev Psychobiol. 2000;361:67-77.
• 47. Atıcı A, Polat S, Turhan A. Anne sütü. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2007;3:1-5.
• 48. Walker LO, Cooney AT, Riggs MW. Psychosocial and demographic factors related to health behaviors in the 1st trimester, JOGNN 1999;286:*606-14.