KAYSERİ İL MERKEZİNDE GÖREV YAPAN DİN GÖREVLİLERİNİN DOKU VE ORGAN BAĞIŞI KONUSUNDAKİ BİLGİ, TUTUM VE DAVRANIŞLARI

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 71 - 81, 30.05.2021

Seçkin Özsaydı , Leyla Tekdemir , Semiha Zeynep Özsaydı , Elçin Balcı

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.876278

Öz

Doku ve organ nakli vücutta görevini yapamayan yapıların yerine canlı bir vericiden veya ölüden alınan sağlam bir doku veya organın nakledilmesidir ve organ yetmezliği için etkili bir terapötik yöntemdir. Bu çalışmada, din görevlilerinin doku ve organ bağışı hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi, tutum ve davranışlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 2018 yılında Kayseri il merkezinde görev yapmakta olan imam, müezzin ve kız Kuran kursu hocalarının katılımı ile yapılmıştır ve toplam 584 kişiye ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından literatüre uygun olarak hazırlanan ve katılımcıların sosyodemografik özellikleri, organ bağışı konusunda bilgi, tutum ve davranışlarını ölçen 34 soruluk anket formu uygulanmıştır. Çalışma grubunun %53,1’i erkek, %46,9’u kadındır ve tüm grubun %88,4’ü üniversite mezunudur. Katılımcıların %66,4’ü organ bağışı hakkındaki bilgilerini yetersiz gördüğünü belirtmiştir. Grubun %28,6’sı organ bağışında bulunmak istediğini, %22,6’sı istemediğini ve %48,8’i kararsız olduğunu belirtmiştir. Organ bağışı konusunda din görevlilerinin öncülük etmesi gerektiğini düşünenlerin oranı ise %77,6’dır. Ülkemizde organ bağışı sayısı ve farkındalığı halen yeterli düzeyde değildir. Organ nakli bekleyenlere nispeten bağışta bulunanların sayısı çok azdır. Aynı zamanda organ bağışı konusunda kilit noktalardan birinde olan din görevlileri bilgilerini yetersiz görmektedir. Doku ve organ bağışı hakkında din görevlilerinin bilgilendirilmeye ihtiyaçları vardır.

Anahtar Kelimeler

Organ bağışı, organ nakli, doku nakli, din görevlileri

Teşekkür

Çalışmanın veri toplaması aşamasındaki işbirliği ve desteklerinden ötürü Kayseri İl Müftülüğü'ne teşekkür ederiz.

KNOWLEDGE, ATTITUDES AND BEHAVIOURS REGARDING TISSUE AND ORGAN DONATION OF RELIGIOUS OFFICERS WORKING IN KAYSERİ, TURKEY

Öz

Tissue and organ transplantation is the transplantation of a robust tissue or organ from a living donor or dead body to replace non-functioning structures in the body and is an effective therapeutic method for organ failure. In this study, it was aimed to determine the level of knowledge of religious officials about tissue and organ donation and to examine their attitudes. The study was conducted in 2018 with the participation of 584 imams, muezzins, and women Qur'an teachers working in Kayseri city center. As a data collection tool, a 34-question questionnaire was given. This questionnaire was prepared by the researchers in accordance with literature, measured the sociodemographic characteristics, knowledge, and attitudes towards organ donation. 53.1% of the study group was male, 46.9% were female, and 88.4% of the group were university graduates. 66.4% of the participants stated that they considered their knowledge about organ donation insufficient. 28.6% of the group stated that they wanted to donate organs, while 22.6% did not, and 48.8% were undecided. The rate of those who think that religious officers should lead the way in organ donation is 77.6%. The number of people aware of organ donation in Turkey is still not sufficient. The number of donors is relatively low for those expecting organ transplants. At the same time, religious officers, who are in key places for organ donation, consider their knowledge insufficient. These officers need further information about tissue and organ donation and need to be able to inform the public.

Anahtar Kelimeler

Organ donation, organ transplantation, tissue transplantation, religious officers

Kaynakça

• 1. Donutlu AÇ. Organ bağışı ve naklinde etik, dinsel ve yasal yaklaşımlar. Diyaliz, Transplantasyon ve Yanık. 2004;15:69-76.
• 2. Özdag N. Organ nakli ve bağışına toplumun bakışı. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2001;5:46-55.
• 3. Gül A, Gençtürk N, Yürügen B. Sürücü kursuna başvuran adayların organ bağışı konusundaki düşünceleri. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2004;1:51-5.
• 4. Keçecioğlu N, Tuncer M, Yücetin L, Akaydin M, Yakupoğlu G. Attitudes of religious people in Turkey regarding organ donation and transplantation. Transplant Proc. 2000;32:629-30.
• 5. Türkiye Organ Nakli Vakfı. 2002-2013 Türkiye Organ Bağışı ve Nakline İlişkin Tablo ve Grafikler. [cited 2021 Apr 8] Available from: http://tonv.org.tr/admin/pages/files/TURKEY-2002-2013-ORGAN-DONATION-AND-TRANSPLANTATION-STATISTICS.pdf
• 6. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı. Karar Destek Sistemi [cited 2021 Apr 8] Available from: https://organkds.saglik.gov.tr/dss/PUBLIC/Transplant_Solid_Organ.aspx
• 7. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı. Karar Destek Sistemi. [cited 2021 Apr 8] Available from: https://organkds.saglik.gov.tr/dss/PUBLIC/WL_Kidney.aspx
• 8. Düzenli Y. İslami kaynaklar açısından organ nakli. Türkiye Kinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi. 2005;13(2):125-30.
• 9. Yücetin L, Keçecioglu N, Ersoy FF. Türkiye’de organ bağışı ve nakline bir bakış. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık. 2003;14(2):115-8.
• 10. Özkan S, Yılmaz E. Hasta yakınlarının organ bağısı ile ilgili bilgi ve tutumları. Aile ve Toplum. 2009;5(17):18-29.
• 11. Vicdan A, Peker S, Üçer B. Determination of the Attitudes of Akşehir Health High School Students Concerning Organ Donation. TAF Prev Med Bull. 2011;10(2):175-80.
• 12. Özmen D, Çetinkaya A,Sarızeybek B, Zeybek A. Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışına ilişkin bilgi ve görüşleri. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2008;28:311-8.
• 13. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu 396 sayılı Karar (Karar no:13). 1980. https://kurul.diyanet.gov.tr/Karar-Mutalaa-Cevap/9669/organ-naklinin-dini-hukmu
• 14. Kavurmacı M, Karabulut N, Koç A. The knowledge and views of university students about organ donation. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2014;11(2):15-21.
• 15. Başal B. The reasons for low organ donation rates and remedy suggestions: a field survey. International Journal of Social Science. 2015;33:207-21.
• 16. Panwar R, Sujoy P, Nihar RD, Peush S, Aarti V, Mahesh CM. Why are we poor organ donors: a survey focusing on attitudes of the lay public from Northern India. Journal of Clinical and Experimental Hepatology. 2016;6(2):81-6.
• 17. Tamuli RP, Sarmah S, Saikia B. Organ donation-attitude and awareness among undergraduates and postgraduates of North-East India. J Family Medicine Primary Care. 2019 Jan;8(1):130-6.
• 18. Turkyilmaz S, Topbas M, Ulusoy S, Kalyoncu M, Kılıç E, Çan G. Attitudes and behavior regarding organ donation and transplantation on the part of religious officials in the Eastern Blacksea Region of Turkey. Transplantation Proceedings. 2013;45:864-8.
• 19. Ozer A, Ekerbicer H, Celik O, Nacar M. Knowledge, attitudes, and behaviors of officials of religion about organ donation in Kahramanmaras, an Eastern Mediterranean city of Turkey. Transplantation Proceedings. 2010;42:3363–7.
• 20. Uskun E, Ozturk M. Attitudes of Islamic religious officials toward organ transplant and donation. Clin Transplant. 2013:27:e37–e41.
• 21. Tarhan M, Dalar L, Yıldırımoğlu H, Sayar A, Altin S. The view of religious officials on organ donation and transplantation in the zeytinburnu district of Istanbul. J Relig Health 2015;54:1975.
• 22. Aijing L, Wenzhao X, Wei W. Public opinion on organ donation after death and its influence on attitudes toward organ donation. Annals of Transplantation. 2016;21:516-24.
• 23. Nordfalk F, Olejaz M. From motivation to acceptability: a survey of public attitudes towards organ donation in Denmark. Transplantation Research. 2016;5:5. Available from: www.biomedcentral.com
• 24. Akış M, Katırcı E, Uludağ H, Küçükkılıç B. Süleyman Demirel Üniversitesi personelinin organ-doku bağışı ve nakli hakkındaki bilgi ve tutumları. S.D.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 2008;15(4):28-33.
• 25. Okka B, Demireli O. Konya ilinde halkın organ bağışı konusuna bakış açılarının değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2008;16:148-58.