AFET YÖNETİMİNDE KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYOLOJİK VE NÜKLEER TEHDİTLERE KARŞI FARKINDALIK DÜZEYİ: KÜTAHYA UMKE ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 134 - 144, 31.01.2022

Göker Özden Murat Yaman

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1038926

Cited By: 2

Öz

Endüstri toplumlarındaki sanayi bölgelerinin ve günümüzdeki terör ve benzeri eylemlerdeki Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) ajanların tehditleri bilinmektedir. Bunlara karşı alınacak tedbirler ve bilinmesi gereken güncel bilgiler her geçen gün afet yönetiminin önemini artırmaktadır. KBRN menşeli zararlanmalar afet yönetimi içinde değerlendirilmeli risk yönetimi ve kriz yönetimi açısından değerlendirilmelidir. Çalışmanın amacı, sağlık çalışanlarında KBRN farkındalık düzeyini, uygulama ve eğitime ihtiyaç duyulan konuların belirlenmesidir. Çalışma grubu Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) üyesi olan ve yönetimi Kütahya’da bulunan Uluslararası Medikal Kurtarma Ekipleri Derneği (UMKE-DER) sağlık personelinden oluştu. Araştırmacılar tarafından 20’si bilgi, 23’ü uygulama ve eğitim ihtiyacını belirlemeye yönelik 43 sorudan oluşan KBRN farkındalık anketi geliştirildi. Anketin iç tutarlılık ölçüsü Cronbach alfa ile 0,816 olarak hesaplandı. ‘KBRN farkındalık anketi’ bilgi sorularına ve önermelerine verilen cevaplarda doğru cevaplara 2, yanlış cevaplara 1 puan verilerek toplam puan hesaplandı. Anketin bu bölümünde alınabilecek puan 20-40 arasında değişmekte olup, 35 puan ve daha düşük değer alanların bilgi düzeyi yetersiz kabul edildi. Çalışma grubu 108 kişiden oluşmaktaydı; yaşlar 20-57 arasında değişmekte olup yaş ortalamaları (SS) 32,53 (8,29) yıldı. Doğru cevapların yüzdesi %34-99 arasında değişmekteydi. Anketten alınan toplam puanlar 29 ile 40 arasında değişmekte olup ortalaması (SD) 36,72(0,21), ortanca 37,0 idi. Bilgi sorularına göre çalışma grubunun %73,1’i (79) yeterli bilgi düzeyine sahipken %26,9’u (29) yeterli bilgi düzeyine sahip değildi. “KBRN konusunda herhangi bir eğitime katıldınız mı?” sorusuna hekimlerden sadece biri, hemşire ve sağlık memurlarının 46’sı (%68,7), acil sağlık çalışanlarının 8’i (%72,7) ve diğer sağlık çalışanlarının 12’si (%54,5) “evet” cevabı vermiştir. Çalışma sonucunda afet yönetimi ve KBRN konusunda yeterince bilgi ve farkındalık bulunmadığından her meslek grubundaki sağlık çalışanlarında eğitimlerin verilmesinin uygun olacağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet yönetimi, KBRN, UMKE, farkındalık

Teşekkür

UMKE-DER, UMKE mensuplarına teşekkür ederiz.

AWARENESS LEVEL OF CHEMICAL, BIOLOGICAL, RADIOLOGICAL AND NUCLEAR THREATS IN DISASTER MANAGEMENT: EXAMPLE OF KÜTAHYA NMRT

Öz

The threats of chemical, biological, radiological, and nuclear (CBRN) agents in industrial zones in industrial societies and in terrorist and similar acts today are known. Measures to be taken against these and updated information that should be known increase the importance of disaster management day by day. Damages originating from CBRN should be evaluated in terms of risk management and crisis management within disaster management. The aim of the study is to determine the level of CBRN awareness in healthcare workers, and the issues that need practice and training. The working group consisted of the health personnel of the International Medical Rescue Teams Association (IMRT-Association), a member of the National Medical Rescue Team (NMRT), and was managed in Kütahya. A CBRN awareness questionnaire was developed by the researchers, consisting of 43 questions, 20 of which were aimed at identifying the need for knowledge, 23 for practice and training. The internal consistency measure of the questionnaire was calculated as 0.816 with Cronbach's alpha. The total score was calculated by giving 2 points to correct answers and 1 point to incorrect answers in the answers given to the 'CBRN awareness questionnaire' information questions and propositions. The score that can be obtained in this part of the questionnaire varies between 20 and 40, and the knowledge level of those with a score of 35 or less was considered insufficient. The study group consisted of 108 people; The ages ranged from 20 to 57 years and the mean age (SD) was 32.53 (8.29) years. The percentage of correct answers ranged from 34-99%. The total scores obtained from the questionnaire ranged from 29 to 40, with a mean (SD) of 36.72(0.21) and a median of 37.0. According to the knowledge questions, 73.1% (79) of the study group had sufficient knowledge, while 26.9% (29) did not have sufficient knowledge. “Have you attended any training on CBRN?” Only one of the physicians, 46 (68.7%) of the nurses, and health officers, 8 (72.7%) of the emergency health workers, and 12 (54.5%) of the other health workers answered “yes” to the question. As a result of the study, it was concluded that since there is not enough information and awareness about disaster management and CBRN, it would be appropriate to give training to health workers in every occupational group.

Anahtar Kelimeler

Disaster management, CBRN, NMRT, awareness

Kaynakça

• 1- Yaman M, Düger Y. Afet yönetiminde kavramsal çerçeve ve Türkiye’de afet yönetiminin genel tarihsel gelişimi. (Editörler: Önder Ö, Yaman M), Afet Yönetimi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2017.
• 2- T.C. Cumhurbaşkanlığı Resmi Gazete. Yürütme ve idare bölümü. [cited 2020 Oct 12] Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler
• 3- T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi. [cited 2020 Oct 12] Available from: https://www.mevzuat.gov.tr
• 4- Özmen B, Özden AT. Türkiye'nin afet yönetim sistemine ilişkin eleştirel bir değerlendirme. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2013;49:1-28.
• 5- Doğan H. Afetlerde kurum ve kuruluşlar. (Editör: Özü-Çelik DN), Afetlerde acil tıp hizmetleri. 1. Baskı, Türkiye Klinikleri, Ankara, 2019, pp.83-8.
• 6- Karaman ZT, Altay A, Sancakdar O, Ekşi A, Ersoy P, Börühan G, et al. Bütünleşik afet yönetimi. İlkem Yayınları, 2016.
• 7- Özdamar K. Paket Programları ile İstatistiksel Veri Analizi-1. Kaan Kitabevi, 2. Baskı, Eskişehir, 1999.
• 8- Kılıç S. Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders. 2016;6(1):47-8.
• 9- Sezigen S. Sağlık kurumlarında kitlesel NBC (KBRN) yaralanmalarına yönelik davranış modelinin oluşturulması [Doktora tezi]. Ankara: T.C. Genelkurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı Sağlık Bilimleri Enstitüsü KBRN Bilim Dalı Başkanlığı; 2009.
• 10- Şen G, Ersoy G. Hastane Afet Ekibinin Afete Hazırlık Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(4):122-30.
• 11- Yıldırım T. KBRN ekiplerinin olay müdahale yöntemlerinin incelenmesi: Adana Afad örneği [Yüksek lisans tezi]. Bitlis: Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Disiplinlerarası Afet Yönetimi Ana Bilim Dalı; 2019.
• 12- Mortelmans LJM, Gaakeer MI, Dieltiens G, Anseeuw K, Sabbe MB. Are Dutch hospitals prepared for chemical, biological, or radionuclear incidents? A Survey Study. Prehosp Disaster Med. 2017;32(5):483-91.
• 13- Waeckerle JF, Seamans S, Whiteside M, Pons PT, White S, Burstein JL, et al. Executive summary: developing objectives, content, and competencies for the training of emergency medical technicians, emergency physicians, and emergency nurses to care for casualties resulting from Nuclear, Biological, or Chemical (NBC) incidents. Annals of Emergency Medicine. 2001;37(6):587-601.
• 14- Valkanova E, Kostadinov R. CBRN Event- Do We Need Medical Intelligence Objective. Knowledge International Journal. 2019;31(4):1104.
• 15- Eyison RK, Pakdemirli A, Aydin E, Ozturk AS, Kilic Z, Demirbag B, et al. Evaluation of the medical chemical, biological, radiological, and nuclear awareness level of emergency healthcare professionals serving on different centres. Journal of Basic and Clinical Health Sciences. 2020;4:174-9.