NUTRİENT-DRUG İNTERACTİONS FROM A PUBLİC HEALTH PERSPECTİVE

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 213 - 223, 05.06.2024

Mesut Hayri Öztürk , Dilek Aslan

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1336677

Öz

Nutrient-drug interactions refer to the interaction of foods, nutrients, or the nutritional status of an individual with any medication they are taking. Globally, the frequency of nutrient-drug interactions varies significantly, ranging from 6% to 70%. Drug components can affect a person's nutritional status, and similarly, substances found in food can influence the effectiveness of drugs. These interactions have direct implications for individual and public health. The objective of this study is to provide fundamental insights into nutrient-drug interactions, address related issues, and develop solutions from a public health perspective. In April and May 2023, scientific literature search on nutrient-drug interactions and their impact on public health was conducted. National and international publications were investigated. The keywords "food-drug interactions," "drug-nutrition status," and "public health" were utilized in both English and Turkish. Nutrient-drug interactions can occur through four main mechanisms, with some of these interactions posing life-threatening risks. Commonly used drugs in daily life, such as antihypertensives, warfarin, proton pump inhibitors, antibiotics, and nutritional supplements, play a significant role in nutrient-drug interactions. The causes of these interactions have been linked to various factors, including structural, social, economic, and commercial aspects that affect the individual and the social consequences affecting health. Certain periods and groups are at higher risk of experiencing nutrient-drug interactions, including the elderly, pregnant individuals, those with chronic diseases, and cancer patients. Individual risks and threats can have significant implications at the societal level. To address the problems arising from nutrient-drug interactions, interventions aligned with the primordial, primary, secondary, and tertiary levels of public health protection are necessary. In addition to the preventive strategies to be taken by public authorities at the community level, supporting approaches such as raising awareness among individuals, the cooperation of relevant stakeholders, and the development of evidence-based scientific research should be provided.

Anahtar Kelimeler

Nutrient-drug interaction, public health, determinants of health, rational drug use

HALK SAĞLIĞI PERSPEKTİFİYLE BESİN-İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ

Öz

Besin-ilaç etkileşimi; besinler, besin ögeleri ya da kişinin beslenme durumu ile herhangi bir ilaç arasında meydana gelen etkileşimlerdir. Dünyada görülme sıklığı %6 ile %70 arasında değişmektedir. İlaçlarda bulunan çeşitli maddeler kişinin beslenme durumunu etkileyebildiği gibi, besinlerde bulunan maddeler de ilacın aktivitesini etkilemekte, bu durum birey ve toplum sağlığını yakından ilgilendirmektedir. Bu çalışmanın amacı besin-ilaç etkileşimi konularında temel bilgileri açıklamak ve halk sağlığı yaklaşımıyla sorunları saptamak, çözüm önerileri geliştirmektir. Bu makale için; besin-ilaç etkileşimi ve halk sağlığı konuları hakkında bilimsel literatür bilgilerine Nisan ve Mayıs 2023 döneminde ulaşılmıştır. Ulusal ve uluslararası yayınlar incelenmiştir. Bu amaçla Türkçe ve İngilizce olarak “besin-ilaç etkileşimi”, “beslenme durumu”, “ilaç kullanımı” anahtar sözcükleri kullanılmıştır. Besin-ilaç etkileşimi, dört farklı mekanizmada, onlarca besin-ilaç arasında görülebilmekte, bu etkileşimlerin bir kısmı hayati tehlike oluşturabilmektedir. Antihipertansifler, warfarin, proton pompa inhibitörleri, antibiyotikler gibi günlük yaşamda sık kullanılan ilaçlar ve besin takviyeleri, besin-ilaç etkileşiminin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Etkileşimlerin nedenleri ise yapısal, sosyal, ekonomik ve ticari yönden birçok faktörle ilişkilendirilmiş olup, sağlığı yine bu faktörler aracılığıyla etkileyen bireysel ve toplumsal sonuçlara yol açtığı gösterilmiştir. Besin-ilaç etkileşimi açısından yaşlılık, gebelik dönemi, kronik hastalıklar, kanser hastaları gibi riskli dönem ve gruplar bulunmaktadır. Bireysel düzeyde oluşan risk ve tehditler toplumsal düzeyde de önemli sorunlara yol açabilmektedir. Besin-ilaç etkileşimlerinin yarattığı sorunları önleyebilmek için halk sağlığının primordial, primer, sekonder ve tersiyer korunma düzeyleri ile uyumlu adımlara ihtiyaç vardır. Kamu otoritelerinin alacağı toplumsal düzeyde önlemlerin yanı sıra bireyler arasında farkındalığın artırılması, ilgili bileşenlerin iş birliği, kanıta dayalı bilimsel araştırmaların geliştirilmesi gibi özel yaklaşımların da desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Besin-ilaç etkileşimi, halk sağlığı, sağlığın belirleyicileri, akılcı ilaç kullanımı

Kaynakça

• Aslan D. Halk Sağlığı ve Beslenme. Hipokrat Yayıncılık, Ankara, 2021. pp. 15-16.
• Çelik N, Şanlıer N. Besin-İlaç Etkileşimlerine Güncel Bakış: İçecekler. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2014;2(1):94-101.
• Aslan D. Akılcı ilaç kullanımı için bilgi kirliliği ile mücadele. In: Aydos TR, Kutsal YG, editors. Yaşlılarda Akılcı İlaç Kullanımı, 2022. pp.201-209.
• Ayo JA, Agu H, Madaki I. Food and drug interactions: its side effects. Nutrition & Food Science. 2005;35(4):243. doi:10.1108/00346650510605630.
• Bakanlığı TCS. Gıda 2015. [İnternet] Available from: https://kutahya.tarimorman.gov.tr/Belgeler/G%C4%B1da%20ve%20G%C3%BCvenilir%20G%C4%B1da.pdf
• Britannica TEoE. "nutrient". Encyclopedia Britannica 2023. [İnternet] [cited 2023 May 11] Available from: https://www.britannica.com/science/nutrient
• Baysal A. Beslenme,(11. Baskı) Ankara: Hatiboğlu Yayınevi 2007. pp. 17,90,250,1.
• Güler Ç, Akın L, Akın A, T Akşit B, Akgün S, Altıntaş KH, et al. Halk sağlığı Temel Bilgiler 3: Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 2015. pp 1210.
• WHO. Malnutrition 2023. [İnternet] [cited 2023 May 11] Available from: https://www.who.int/health-topics/malnutrition#tab=tab_1
• TİTCK. İlaç nedir? 2023. [İnternet] [cited 2023 May 11] Available from: https://www.titck.gov.tr/faaliyetalanlari/ilac/ilac-ruhsatlandirma
• Institute NC. Definition of drug 2023. [İnternet] [cited 2023 May 11] Available from: https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/drug
• Bushra R, Aslam N, Khan AY. Food-drug interactions. Oman Med J. 2011;26(2):77-83. doi:10.5001/omj.2011.21.
• Rai GS, Rozario CJ. Mechanisms of drug interactions II: pharmacokinetics and pharmacodynamics. Anaest Intens Care M. 2023;24(4):217-20.
• Kayaalp O, Akılcıl Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji: Pelikan Kitapçılık; 2021. pp. 4-5.
• Santos CA, Boullata JI. An approach to evaluating drug-nutrient interactions. Pharmacotherapy. 2005;25(12):1789-800. doi:10.1592/phco.2005.25.12.1789.
• Genser D. Food and drug interaction: consequences for the nutrition/health status. Annals of Nutrition and Metabolism. 2008;52(Supp1):29-32.
• Sarah E. Bland, Vermeulen L. Drug-Food Interactions. Journal of the Pharmacy Society of Wisconsin. 1998:28-35.
• Benni JM, Jayanthi M, Basavaraj R, Renuka M. Knowledge and awareness of food and drug interactions (FDI): a survey among health care professionals. International journal of Pharmacology and Clinical Sciences. 2012;1(4):97-105.
• Anderson JK, Fox JR. Potential food-drug interactions in long-term care. J Gerontol Nurs. 2012;38(4):38-46. doi: 10.3928/00989134-20120307-04.
• Chatsisvili A, Sapounidis I, Pavlidou G, Zoumpouridou E, Karakousis VA, Spanakis M, et al. Potential drug-drug interactions in prescriptions dispensed in community pharmacies in Greece. Pharm World Sci. 2010;32(2):187-93.doi:10.1007/s11096-010-9365-1.
• Handbook of Drug-Nutrient Interactions, Second Edition. Joseph I. Boullata, Pharm.D., and Vincent T. Armenti, M.D., Ph.D., eds. Humana Press, Totowa, New Jersey, 2010. pp 9-12.
• FDA. Avoid Food Drug Interactions, A Guide from the National Consumers League and US Food and Drug Administration. 2013.
• Boullata JI, Hudson LM. Drug-nutrient interactions: a broad view with implications for practice. J Acad Nutr Diet. 2012;112(4):506-17. doi: 10.1016/j.jada.2011.09.002.
• WHO. Social determinants of health 2023. [İnternet] [cited 2023 May 18] Available from: https://www.who.int/health-topics/social-determinants-of-health#tab=tab_1
• Ekenler Ş, Koçoğlu D. Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;3(3):44-55.
• Carol Byrd-Bredbenner, Jacqueline Berning, Danita Kelley, Abbot J. Wardlaw's Perspectives in Nutrition: McGraw Hill; 2013. pp. 650.
• Clark D, Royer H. The Effect of Education on Adult Mortality and Health: Evidence from Britain. Am Econ Rev. 2013;103(6):2087-120. doi:10.1257/aer.103.6.2087.
• Friis K, Lasgaard M, Rowlands G, Osborne RH, Maindal HT. Health Literacy Mediates the Relationship Between Educational Attainment and Health Behavior: A Danish Population-Based Study. Journal of Health Communication. 2016;21(sup2):54-60. doi:10.1080/10810730.2016.1201175.
• Kwan P, Brodie MJ. Neuropsychological effects of epilepsy and antiepileptic drugs. Lancet. 2001;357(9251):216-22. doi: 10.1016/S0140-6736(00)03600-X.
• Schmidt LE, Dalhoff K. Food-drug interactions. Drugs. 2002;62(10):1481-502. doi: 10.2165/00003495-200262100-00005.
• Oguz E, Alasehirli B, Demiryurek AT. Evaluation of the attitudes of the nurses related to rational drug use in Gaziantep University Sahinbey Research and Practice Hospital in Turkey. Nurse Educ Today. 2015;35(2):395-401. doi: 10.1016/j.nedt.2014.10.011.
• Osuala EC, Tlou B, Ojewole EB. Knowledge, attitudes, and practices towards drug-food interactions among patients at public hospitals in eThekwini, KwaZulu-Natal, South Africa. African Health Sciences. 2022;22(1):681-90. doi: 10.4314/ahs.v22i1.79.
• IDPH. Structural Determinants of Health 2023. [İnternet] [cited 2023 May 19] Available from: https://dph.illinois.gov/topics-services/life-stages-populations/infant-mortality/toolkit/understanding-sdoh.html#:~:text=Structural%20determinants%20include%20the%20governing,conditions%2C%20housing%2C%20and%20education.
• Yetim B, Çelik Y. Sağlık hizmetlerine erişim: Karşılanmamış ihtiyaçlar sorunu. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2020;31(2):423-40.
• AAFP. Social Determinants of Health 2019. [İnternet] [cited 2023 May 18] Available from: https://www.aafp.org/about/policies/all/social-determinants-health-family-medicine-position-paper.html
• Hefford M, Crampton P, Foley J. Reducing health disparities through primary care reform: the New Zealand experiment. Health Policy. 2005;72(1):9-23. doi:10.1016/j.healthpol.2004.06.005.
• WHO. Commercial Determinants of Health 2023. [İnternet] [cited 2023 May 18] Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/commercial-determinants-of-health
• Öztürk ENY, Mehmet U. Sağlığın Sosyal Belirleyicilerinden Sonra Yeni Bir Konsept: Sağlığın Ticari Belirleyicileri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2023;8(1):87-96.
• Atlas TT. Smoking Prevalence 2022. [İnternet] [cited 2023 May 20] Available from: https://tobaccoatlas.org/challenges/prevalence/
• Prior TI, Chue PS, Tibbo P, Baker GB. Drug metabolism and atypical antipsychotics. Eur Neuropsychopharmacol. 1999;9(4):301-9. doi:10.1016/s0924-977x(98)00040-6.
• Sabuncuoğlu S, Özgüneş H. Yașlılıkta Alkol Kullanımına Bağlı İlaç Etkileșmeleri. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy. 2015(2):116-30.
• Kartal N, Arısoy S. OTC Grubundaki ilaçların avantaj ve dezavantajlarının incelenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2017;4(4):314-21.
• Birliği TE. Reçetesiz ilaçlar ve ilaç dışı ürünler: Betimleme ve müdahale. Türk Eczacılar Birliği, Raporlar Dizisi I, Ankara. 2009.
• Mühlbacher AC. Health Determinants, EconomicHealth determinantseconomic. In: Kirch W, editor. Encyclopedia of Public Health. Dordrecht: Springer Netherlands; 2008. pp. 546-551.
• Institute of Medicine (US) Committee on the Robert Wood Johnson Foundation Initiative on the Future of Nursing, at the Institute of Medicine. The Future of Nursing: Leading Change, Advancing Health. National Academies Press (US), 2011. doi:10.17226/12956.
• AHQR. Medical Errors: The Scope of the Problem. Agency for Healthcare Research and Quality2010.
• Heuberger R. Polypharmacy and food–drug interactions among older persons: a review. Journal of nutrition in gerontology and geriatrics. 2012;31(4):325-403.
• Buhimschi CS, Weiner CP. Medications in pregnancy and lactation. Obstetrics & Gynecology. 2009;114(1):167-8.
• Gezmen-Karadağ M, Erdoğan R. Gebe ve Emziklilik Dönemindeki Fizyolojik Süreç Ve Besin-İlaç Etkileşimi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;1(1):1-14.
• Uydeş S, Gebelik ÇN. Emzirme döneminde ilaç kullanımı. Meslek İçi sürekli Eğitim Dergisi. 2008:47-59.
• Haastrup MB, Pottegard A, Damkier P. Alcohol and breastfeeding. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2014;114(2):168-73. doi:10.1111/bcpt.12149.
• Murphy CC, Fullington HM, Alvarez CA, Betts AC, Lee SJC, Haggstrom DA, Halm EA. Polypharmacy and patterns of prescription medication use among cancer survivors. Cancer. 2018;124(13):2850-7. doi:10.1002/cncr.31389.
• Asiimwe JB, Nagendrappa PB, Atukunda EC, Kamatenesi MM, Nambozi G, Tolo CU, et al. Prevalence of the Use of Herbal Medicines among Patients with Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. Evid Based Complement Alternat Med. 2021;2021:9963038. doi:10.1155/2021/9963038.
• Çetin F. Bağışıklık sistemi desteklerinin besin-ilaç etkileşimi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;2(1):14-9.
• Zülfünaz Ö, Aygün N, Neslihan T, Pınar R. Hemodiyalize Giren Hastaların Diyabet Yönetim Durumları: Diyarbakır Örneği. Nefroloji Hemşireliği Dergisi.15(2):56-65.
• Johnson BF, Rodin SM, Hoch K, Shekar V. The effect of dietary fiber on the bioavailability of digoxin in capsules. J Clin Pharmacol. 1987;27(7):487-90. doi:10.1002/j.1552-4604.1987.tb03054.x.
• Ghoneim MM, Hinrichs JV, Chiang CK, Loke WH. Pharmacokinetic and pharmacodynamic interactions between caffeine and diazepam. J Clin Psychopharmacol. 1986;6(2):75-80.
• Moradi Y, Rahmani A-R, Gholipour KH, Mirzaie R, Samadi N, Al-Sharaa SA. Nurses' pharmacology knowledge of food-drug interactions in Ayatollah Taleghani Hospital of Orumieh, Iran. Journal of Chemical and Pharmaceutical Sciences. 2016;9:1083-7.