KONYA İLİ MERKEZİNDE 40 YAŞ ÜSTÜ BİREYLERİN BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞU KULLANIMLARI

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 154 - 162, 05.06.2024

Lütfi Saltuk Demir , Enes Kasapoğlu , Beyza İyianlar , Gizem Sena Demir

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1434004

Öz

Birinci basamak sağlık hizmetleri ayaktan tedavi hizmetinin verildiği sağlık hizmetidir. Etkin birinci basamak sağlık hizmeti hastaların %85’inin ihtiyacını karşılayabilmektedir. Hastaların sunulan hizmetten memnuniyetleri de sağlık hizmeti kullanımlarını etkilemektedir. Bu çalışmada Konya ilinde yaşayan 40 yaş ve üzeri bireylerin; birinci basamak sağlık kuruluşu kullanım durumlarının belirlenmesi, aile hekimlerinden memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi, aile sağlığı merkezlerinden (ASM) aldıkları hizmetten memnuniyetlerinin sağlık ocağı döneminde aldıkları hizmetten memnuniyetleriyle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Katılımcıların %37,0’si herhangi bir sağlık sorunu olduğunda ilk olarak ASM’ye başvuracağını belirtti. Katılımcıların %76,8’i son bir yıl içinde ASM’ye başvurduğunu belirtti. En sık ASM başvuru amacının %52,4 ile muayene olduğu belirlendi. Katılımcıların %50,7’si ASM’lerden aldığı hizmetin geçmişte sağlık ocaklarından aldığı hizmetten daha iyi olduğunu belirtti. İlk başvuruda ASM tercih edenlerin memnuniyet düzeyleri daha yüksek bulundu (p<0,001). Kadınların (p=0,039), bekârların (p=0,039) ve çocuk sahibi olanların (p<0,001) memnuniyet düzeyleri daha yüksek bulundu. Sonuç olarak; katılımcıların çoğunun ilk başvuruda ASM’leri tercih etmediği, ilk tercihi ASM olanların, kadınların, çocuk sahibi olanların ve bekârların memnuniyet düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Aile Hekimliği, hasta memnuniyeti, birinci basamak

PRIMARY HEALTH CARE FACILITY UTILIZATION OF INDIVIDUALS OVER 40 YEARS OF AGE IN THE CENTER OF KONYA PROVINCE

Öz

Primary health care is the health service where outpatient treatment is provided. Effective primary health care can meet the needs of 85% of patients. Patients' satisfaction with the service provided also affects their health service utilization. In this study, it was aimed to determine the use of primary health care institutions by individuals aged 40 years and older living in Konya province, to determine their satisfaction levels with family physicians, and to compare their satisfaction with the services they received from family health centers (FHC) with their satisfaction with the services they received during the health center period. Of the participants, 37.0% stated that they would first apply to the FHC when they have any health problem. 76.8% of the participants stated that they applied to ASM in the last year. The most common reason for visiting an FHC was examination with 52.4%. 50.7% of the participants stated that the service they received from FHCs was better than the service they received from health centers in the past. The satisfaction levels of those who preferred FHCs at the first application were found to be higher (p<0.001). Women (p=0.039), singles (p=0.039) and those with children (p<0.001) had higher satisfaction levels. As a result, it was determined that most of the participants did not prefer FHCs in the first application, and the satisfaction levels of those whose first preference was FHCs, women, those with children and single people were higher.

Anahtar Kelimeler

Family Medicine, patient satisfaction, primary care

Kaynakça

• Öztek Z, Üner S, Eren N. Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Yönetimi. Akın L, Güler Ç. (Ed.) Halk Sağlığı Temel Bilgiler. 3. Basım. Hacettepe Üniversitesi. Ankara. 2015 s. 1480-527.
• Starfield B. The Effectiveness of Primary Health Care. Lakhani M, Southgate L. (Ed.) A Celebration of General Practice. Oxon: Radcliffe Publishing, 2003. s. 19-36.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlıkta Dönüşüm. Ankara. T.C. Sağlık Bakanlığı. 2003
• Ayhan Başer D, Kahveci R, Koç M, Kasım İ, Şencan İ, Özkara A. Etkin sağlık sistemleri için güçlü birinci basamak. Ankara Med J. 2015;15(1):26-35. doi:10.17098/amj.47853.
• Macinko J, Starfield B, Shi L. The contribution of primary care systems to health outcomes within Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) countries, 1970-98. Health Services Research. 2003; 38(3): 831–65. doi:10.1111/1475-6773.00149.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2022 Haber Bülteni. Ankara. T.C. Sağlık Bakanlığı. 2023.
• Ware JE Jr, Snyder MK, Wright WR, Davies AR. Defining and measuring patient satisfaction with medical care. Eval Program Plann. 1983; 6(3-4): 247-63. doi:10.1016/0149-7189(83)90005-8.
• Aharony L, Strasser S. Patient satisfaction: what we know about and what we still need to explore. Med Care Rev. 1993;50(1):49-79. doi:10.1177/002570879305000104.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2021. Ankara. T.C. Sağlık Bakanlığı. 2023.
• Aktürk Z, Dagdeviren H, Şahin E, Özer C, Yaman H, Göktaş O ve ark. Hastalar hekimleri değerlendiriyor: Europep ölçeği. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2002;16(3):153-60.
• Özdemir M, Koçoğlu F. Sivas İlinde Aile Hekimliği Modelinin Değerlendirilmesi. Ahi Evran Med J. 2019;3(2):59-65.
• Çetinkaya F, Baykan Z, Naçar M. Yetişkinlerin aile hekimliği uygulaması ile ilgili düşünceleri ve aile hekimlerine başvuru durumu. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2013;12(1):49-56.
• İnci H, Çalış ŞÖ, Tarakçı A, Tontak S, Ertınmaz Özkan A, et al. Dahiliye polikliniğine başvuran hastaların aile sağlığı merkezini kullanma durumları. Unika Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;2(3):321-31. doi: 10.47327/unikasaglik.67.
• Güven EA, Aycan S. Ankara’da bir üniversite hastanesine başvuranların mevcut aile hekimliği sistemi ve sevk uygulaması hakkında düşünceleri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2018;3(3):25-36.
• Aycan S, Özkan S, Avcı E, Özdemirkan T, Çivil E. Ankara il merkezinde bazı aile sağlığı merkezlerine başvuran on sekiz yaş üstü kişilerin aile hekimliği uygulamasına ilişkin bilgi, tutum ve memnuniyet değerlendirmesi. Toplum ve Hekim. 2012;27(6):449-55.
• Yıldız A, Şahin T. Aile hekimliği uygulamasının birey perspektifinden değerlendirilmesi: Bitlis ilinde bir araştırma. Karya J Health Sci. 2022;3(3):290-296. doi:10.52831/kjhs.1159842.
• Mete B, Pehlivan E, Tekin Ç, Nacar E, Ünver E, Baran A. Malatya il merkezinde aile hekimliği hizmetinden yararlanan yetişkinlerin memnuniyet düzeyleri ve etkileyen faktörler. Medicine Science. 2015;4(4):2721-31. doi:10.21560/spcd.v18i38117.346003.
• Çivi S, Yaycı M, Şahin TK. Toplumumuzun sağlık hizmetlerinden beklentileri. S.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 1992;8(3):339-43.
• Ardahan M, Arabacı Z, Saka MC. Bir aile sağlığı merkezine başvuran hastaların memnuniyet düzeyleri ve etkileyen faktörler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2018;18(40):53-70. doi:10.21560/spcd.v18i38117.346003.
• Bostan S, Havvatoğlu K. EUROPEP aile hekimliği memnuniyeti ölçeğine göre Gümüşhane aile hekimliği memnuniyet araştırması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;3(4):1067-78.
• Turgu S, Öztora S, Çaylan A, Dağdeviren HN. Birinci basamakta hasta memnuniyeti ve hekim iş doyumu ile ilişkisi. Türk Aile Hek Derg. 2018; 22(2): 78-91. doi: 10.15511/tahd.18.00278.
• Durmuş H, Timur A, Yıldız S, Çetinkaya F. Erciyes Üniversitesi Hastanesi polikliniklerine başvuran hastaların aile hekimliği uygulamasından memnuniyet durumu. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2018;22(1):2-11. doi: 10.15511/tahd.18.