Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Ekosistem, Biyolojik Çeşitlilik Ve Çevre Sorunları Başarı Testinin Geliştirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 661 - 682, 29.12.2020

Emine Aydın Mahmut Selvi

Öz

Bu araştırmanın amacı, fen bilimleri dersi kapsamında ortaokul öğrencilerinin ekosistem, biyolojik çeşitlilik ve çevre sorunları konularına yönelik başarılarını ölçmek amacıyla kullanılabilecek, geçerliği ve güvenirliği sağlanmış bir başarı testi geliştirmektir. Bu doğrultuda araştırma iki aşamadan oluşmuştur. İlk aşama bir test geliştirme çalışmasını kapsamaktadır. İkinci aşama ise tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür. Test geliştirme çalışmasında hazırlanan aday test formu 2 fen eğitimi alan uzmanı ve 3 fen bilimleri öğretmeni tarafından soruların kazanımlara, Bloom taksonomisindeki soru düzeyi ve öğrenci düzeyine uygunluğu, 1 Türkçe öğretmeni tarafından soruların dil ve anlatım özellikleri bakımından incelenmiştir. Uzman görüşleri doğrultusunda tekrar düzenlenen aday test, 2018-2019 eğitim öğretim yılında, 9. sınıf düzeyindeki 201 öğrenciye uygulanmıştır. Aday teste uygulanan madde analizi sonucunda geçerliği ve güvenirliği sağlanan 30 soruluk başarı testi geliştirilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında, geliştirilen test 8. sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Öğrencilerin ilgili konularına ait bilgi düzeyleri, testten alınabilecek en yüksek puan dikkate alındığında nispeten yeterli bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ekosistem,, Biyoçeşitlilik,, Çevre Sorunları,, Başarı Testi.

Development Of Ecosystem, Biodiversity And Environmental Problems Achievement Test For Secondary School Students

Öz

The aim of this research is to develop a valid and reliable test that could be used to measure the success of middle school students in the areas of Ecosystem, Biodiversity and Environmental Problems within the scope of the science course. The research consists of two stages. The first stage includes test development studies, and the second stage is carried out in accordance with the scanning model. The candidate test form which is prepared in the test development study was examined by two science education experts and three science teachers according to the objectives of the questions. The cognitive level of the questions in Bloom's taxonomy and the suitability of these levels to students were investigated. Also, language and expression characteristics of the questions were checked by a Turkish teacher. The candidate test, which was re-organized with expert opinions, was administered to 201 students at the 9th grade in the 2018-2019 academic year. An item analysis was applied to the candidate test. As a result, an achievement test of 30 questions, whose validity and reliability were provided, was developed. In the second stage of the study, the developed test was applied to 8th grade students. Considering the students' level of knowledge about subjects and the highest score that can be obtained from the test, it was found to be relatively sufficient.

Anahtar Kelimeler

Ecosystem, Biodiversity, Environmental Problems, Achievement Test

Kaynakça

• Açıkgöz, M. & Karslı, F. (2015). Alternatif ölçme-değerlendirme yaklaşımları kullanılarak iş ve enerji konusunda geliştirilen başarı testinin geçerlik ve güvenirlik analizi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-25.
• Akbulut, H. İ. & Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başarı testi nasıl geliştirilir? : İlköğretim 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir çalışma. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18-44.
• Altun, H. (2016). TEOG sınavı matematik soruları hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi ve yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre sınıflandırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Ardahanlı, Ö. (2018). TEOG sınavı matematik soruları ile 8.sınıf matematik yazılı sınav sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Atasoy, E.ve Ertürk,H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1).
• Atılgan, H. (Ed.) (2013). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6. Baskı).Ankara: Anı.
• Atılgan, H., Kan, A. & Doğan, N. (2009). Eğitimde ölçme ve değerlendirme.(3. Baskı). Ankara: Arı.
• Balcı, E. & Tekkaya, C. (2000). Ölçme ve değerlendirme tekniklerine yönelik bir ölçeğin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 42-50.
• Bingöl, A. & Halisdemir, N. (2017). Üniversite öğrencilerinin temel bilgi teknolojileri dersine yönelik akademik başarı testi geliştirme çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 54, 541-554.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (9. Baskı). Ankara: Pegem A.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (2. Baskı). Ankara: Pegem A.
• Cangüven, H. D., Öz, O., Binzet, G. ve Avcı, G. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı 2017 Fen Bilimleri taslak programının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. IJOEEc, 2(September), 1–4. https://doi.org/10.1103/PhysRevLett.93.115503
• Çavuşoğlu, F., Altay, B., Nuriyeva, G. ve Öngör, B. (2017). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(4), 254-259. Erişim adresi http://dergipark.gov.tr/ataunihem/issue/33612/37 2988.
• Dalak, O. (2015). TEOG sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımları yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• DeVellis, R. F. (2012). Scale development: Theory and applications (3rd edn). Thousand Oaks, California: Sage.
• Demir, N., Kızılay, E. & Bektaş, O. (2016). 7. sınıf çözeltiler konusunda başarı testi geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1).
• Derman, İ. (2013). Farklı başarı düzeylerindeki okullarda 9 ve 12. sınıf öğrencilerinin ekosisteme ilişkin öğrenme düzeyleri ve sürdürülebilir çevre bilinci ile ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dumanoğlu, F. & Bezir Akçay, B. (2018). Elektrik enerjisi başarı testinin geliştirilmesi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 20-39. Doi: 10.30900/kafkasegt.422251
• Erkan, S & Gömleksiz M. (Ed.). (2014). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. (3. Baskı). Ankara: Nobel.
• Erol, G. H. (2005).Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Ersoy, A.F ve Türkkan, B. (2010). İköğretim öğrencilerinin çizdikleri karikatürlere yansıttıkları sosyal ve çevresel sorunların incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(156).
• Forehand, M. (2010). Bloom’s taxonomy. Emerging perspectives on learning, teaching, and technology, 41, 47. E.T:18/01/2018, https://www.d41.org/cms/lib/IL01904672/Centricity/Domain/422/BloomsTaxonomy.pdf
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Gömleksiz, M. ve Erkan, S. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (2. Baskı). Ankara: Nobel.
• Güleryüz, H. ve Erdoğan, İ. (2018). Ortaokul fen bilimleri dersi sınav sorularının Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre değerlendirilmesi: Muş İli Örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 43–49.
• Güneş, M. H. & Serdaroğlu, C. (2018). Bitki ve hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişme ünitesinde geliştirilen başarı testinin geçerliliği ve güvenirliği. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 2(1), 35-40.
• Güven, E. (2013). Çevre sorunlari başari testinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarinin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 114-127.
• Güven, E. & Aydoğdu, M. (2011). Determination of candidate science teachers’ knowledge levels towards environmental problems. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 2781–2784.
• Kahyaoğlu, E. (2011). Türkiye’deki Fen ve Teknoloji öğretmenlerinin çevre okuryazarlığının değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orta öğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Keçeci, G., Yıldırım, P. & Kırbağ Zengin, F. (2019). Sistemler akademik başarı testi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 3(1), 96-114.
• Kızkapan, O. & Bektaş, O. (2018a). Yedinci sınıf maddenin yapısı ve özellikleri ünitesi başarı testi geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 4(2), 186-202.
• Kızkapan, O. & Bektaş, O. (2018b). Fen eğitiminde başarı testi geliştirilmesi: hücre bölünmesi ve kalıtım örneği. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-18.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları Fen Bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.
• MEB (2018). Fen Bilimleri dersi ( ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.
• Nacaroğlu, O. & Bektaş, O. (2019). Fen Bilimleri dersindeki madde ve değişim ünitesine yönelik geçerli ve güvenilir başarı testi geliştirme: BİLSEM örneği. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 67-88.
• Nacaroğlu, O., Bektaş, O. ve Kızkapan, 0. (2020). Madde döngüleri ve çevre sorunları konusunda başarı testi geliştirme: geçerlik ve güvenirlik çalişmasi. Kastamonu Education Journal, 28(1), 36-51. doi:10.24106/kefdergi.3374
• Öksüz, Y. & Güven Demir, E. (2019). Açık uçlu ve çoktan seçmeli başarı testlerinin psikometrik özellikleri ve öğrenci performansı açısından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 259-282.
• Özata Yücel, E. (2013). Fen Bilimleri programindaki ekosistem, biyolojik çeşitlilik ve çevre sorunları konularının öğretim tasarımı ve uygulanması. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Özcan, H., Koca, E. & Söğüt, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin basınç kavramıyla ilgili anlayışlarını ölçmeye yönelik bir test geliştirme çalışması. JRES, 6(1), 130-144.
• Özkan, E. & Eryılmaz Muştu, Ö. (2018). 8. sınıf basit makineler ünitesine yönelik başarı testi geliştirme: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 737-754.
• Samaie, M. & Khosravian, F. (2014). Achievement test development and validation: A measure of reading comprehension strategies for Iranian learners of English. International Journal of Linguistics, 6(2), 12-22.
• Saraç, H. (2018). Fen Bilimleri dersi “maddenin değişimi” ünitesi ile ilgili başarı testi geliştirme: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 416-445.
• Saylan- Kırmızıgül, A. & Kaya, H. (2019). ‘Aynalarda yansıma ve ışığın soğrulması’ konusunda geçerliği ve güvenirliği sağlanmış başarı testi geliştirme çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 12(2), 474-493.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci SPSS ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Anı.
• Sontay, G. & Karamustafaoğlu, S. (2017). 5. sınıf fen bilimleri dersi “yer kabuğunun gizemi” ünitesine yönelik başarı testi geliştirme çalışması. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 5(1), 62-86.
• Sontay, G. ve Karamustafaoğlu, O. (2020). Fen bilimleri dersi “Güneş, Dünya ve Ay” ünitesine yönelik başarı testinin geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 511-551.
• Sönmez, E. ve Yerlikaya, Z. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevresel bilgi düzeyleri ve çevreye yönelik tutumları üzerine bir alan araştırması: Kastamonu ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1239-1249.
• Sönmez, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı.
• Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. Ankara: Pegem A.
• Şanlı, C. ve Pınar, A. (2017). Sosyal bilgiler dersi sınav sorularının yenilenen Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. Elementary Education Online, 16(3), 949–959. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330234
• Şen, A. Z., & Nakiboğlu, C. (2018). Deneyimli kimya öğretmenlerinin alan eğitimi bilgisi temelinde ölçme bilgilerinin fiziksel-kimyasal değişimler konusu kapsamında belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(2), 698-726.
• Şen, H. & Eryılmaz, A. (2011). Bir başarı testi geliştirme çalışması: basit elektrik devreleri başarı testi geçerlik ve güvenirlik araştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi,8(1),1-39.
• Şener, N., & Taş, E. (2017). Developing achievement test: a Research for assessment of 5th grade biology subject. Journal of Educationand Learning, 6(2), 254-271.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (9.baskı). Ankara: Yargı.
• Tekin, H. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (20. Baskı). Ankara: Yargı.
• Timur, S. & Yılmaz, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 303-320.
• Türkoğlu, İ. & Uzunkoca, F. (2017). İlköğretim 7. sınıflarda ekosistem konusunun öğretiminde geleneksel ve bilgisayar destekli öğretim yöntemlerinin öğrenci başarısına etkisinin karşılaştırılması. Turkish Journal of Educational Studies, 4 (2), 78-102.
• Uzun, N., Özsoy, S. ve Keleş, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının biyolojik çeşitlilik kavramına yönelik görüşleri. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi 3 (1), 85-91.
• Ürey, M., Şahin, B. & Şahin, F. (2011). Öğretmen adaylarının temel ekoloji kavramları ve çevre sorunları konusundaki yanılgıları. Ege Eğitim Dergisi, 12(1), 22-51.
• Varışlı, T. (2009). Sekizinci sınıf öğrencilerinin çevre okuryazarlığının değerlendirilmesinde sosyodemografik değişkenlerin rolü. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Vural, H. & Yılmaz, S.(2016).Ortaokul öğrencilerinin çevre ve doğa ile ilgili konularda bilgi ve davranış düzeylerinin belirlenmesi: Erzurum ili örneği. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 6(1): 107-115.
• Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156- 162.
• Yılmaz, E. ve Keray, B. (2012). Söyleşi metinleri yoluyla sekizinci sınıf öğrencilerinin soru sorma becerilerinin yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 20–31.
• Zorluoğlu, S. L., Şahintürk, A. ve Bağrıyanık, K. E. (2017). 2013 yılı fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre analizi ve değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 1–15. https://doi.org/10.14686/buefad.267190