Öğretmenlerin Mesleki İmajlarının İş Doyumlarına Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 15, 28.06.2021

Hüseyin Onur Cansız Mustafa Özgenel

https://doi.org/10.51725/etad.793162

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin mesleki imaj algılarının iş doyumları üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırma ilişkisel tarama modeline göre gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 2018-2019 eğitim yılında İstanbul ili Başakşehir ilçesinde kamu okullarında görev 345 öğretmen katılmıştır. Veriler; “Kişisel Bilgi Formu”, “Mesleki İmaj Ölçeği” ve “Minnesota İş Doyum Ölçeği” ile toplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin mesleki imaj algılarının orta düzeyde; iş doyumlarının yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin mesleki imajı algıları ve alt boyutları ile içsel iş doyumları, dışsal iş doyumlar ve genel iş doyumları arasında pozitif yönde ve farklı düzeylerde anlamlı ilişki belirlenmiştir. Öğretmenlerin içsel iş doyumlarının mesleki imaj algıları tarafından açıklanmadığı; dışsal iş doyumlarındaki toplam varyansın yaklaşık %10’unu ve genel iş doyumlarındaki toplam varyansın yaklaşık %13’ünü mesleki imaj iletişim becerileri, kişisel imaj ve sosyal algıları tarafından açıklandığı saptanmıştır. Başka bir ifadeyle, mesleki imaj, öğretmenlerin dışsal iş doyumlarını ve genel iş doyumlarını olumlu yönde ve önemli ölçüde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

İmaj, Mesleki imaj, İş doyumu

The Effect of Teachers’ Professional Images on Their Job Satisfaction

Öz

The aim of this study is to determine the effect of teachers' professional image perceptions on their job satisfaction. In the study, relational model, which is one of the quantitative research methods, was used. The research was carried out in 2018-2019 academic year with 345 teachers working at Başakşehir in Istanbul. The data were collected using the Personal Information Form, Professional Image Scale, and Minnesota Job Satisfaction Scale. As a result of the analysis, teachers' perceptions of professional image were found to be at medium level and their job satisfaction at a high level. A significant relationship was determined in a positive and different levels between teachers' (a) perceptions of professional image and its sub-dimensions and (b) their internal job satisfaction, external job satisfaction, and general job satisfaction. It has been determined that teachers' internal job satisfaction is not explained by their professional image perception, and that approximately 10% of the total variance in external job satisfaction and approximately 13% of the total variance in general job satisfaction are explained by professional image communication skills, personal image and social perceptions. In other words, professional image positively and significantly affects teachers' external job satisfaction and general job satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Image, Professional image, Job satisfaction

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1978). Türkiye’de öğretmenin “öğretmen” ve meslek imajı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 11(1), 115-121.
• Aronson, E., Wilson, T. D. ve Akert, R. M. (2012). Sosyal psikoloji (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs.
• Aydınlıoğlu, Ö. (2014). Kent imajı ve kent imajının ölçümü, Kahramanmaraş kenti imajı üzerine bir araştırma. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Bağçeci, B., Çetin B. ve Ünsal S. (2013). Öğretmenlerin mesleki imaj ölçeği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(1), 4-48.
• Balıkçı, M. (2016). İstanbul ili Şişli ilçesi okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan işgörenlerin iş tatminlerinin araştırılması. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Birnbaum, D. ve Somers M.J. (1986). The influence of occupational image subculture on job attitudes, job performance, and the job attitude-job performance relationship. Human Relations, 39(7), 661-673.
• Bolat, İ. O. (2006). Konaklama işletmelerinde iş görenlerden yansıyan kurumsal imajın analizi ve bir uygulama. (Doktora tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Bursalıoğlu, Z. (2012). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem.
• Celep, C. (2000). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı.
• Ch'ing-Jiang, L. (1994). Occupational prestige and professional image of teachers in Taiwan: A comparison of three surveys. Chinese Education & Society, 27(6), 76-88.
• Çalışkan, Z. (2005). İş tatmini: Malatya’da sağlık kuruluşları üzerine bir uygulama. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 4(1), 9-18.
• Çam, O., Cıtak, E.A., Gümüş, A., Bilge, A. ve Ünal, G. (2005). Bir ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelerin klinik ortamlarını değerlendirmeleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 213-220.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Çetin, F. ve Basım, N. (2011). Psikolojik dayanıklılığın iş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarındaki rolü. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(3), 79-94.
• Çetin, S. ve Tekiner, M. A. (2015). Kurumsal imajın temel belirleyicileri: Emniyet teşkilatı örneklemi iç paydaş anketi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 418-440.
• Demir, E. (2001). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen olası faktörler ve bu faktörler kapsamında sınıf öğretmenlerinin iş doyumlarının ölçülmesi. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demirel, F. (2006). Sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Doğan, Ö. (2018). Öğretmenlerin görüşlerine göre öğretmenlik mesleğinin imajı. (Doktora tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Eğitim-Bir-Sen. (2004). Öğretmen sorunları araştırması. Ankara: Eğitim-Bir Sen.
• Emiroğlu, N. (2000). Sağlık personelinin ve toplumun hemşirelik imajı. Hemşirelik Araştırma Dergisi, 2(1), 9-18.
• Eren, E. (2016). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta.
• Erkmen, T. ve Çerik, Ş. (2007). Kurum imajını oluşturan kurum kimliği boyutları bağlamında örgüte bağlılığın incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(28), 107-119.
• EURYDİCE (2015). The teaching profession in Europe practices, perceptions, and policies. European Commission. https://www.voced.edu.au/content/ngv:68800 sayfasından erişilmiştir.
• Faragher, E.B., Cass, M. ve Cooper, C.L. (2005). The relationship between job satisfaction and health: A meta-analysis. Occupational and Environmental Medicine, 62(2), 105–112.
• Fidan, A. (2013). Kişisel ve kurumsal açıdan imaj oluşturma, imaj yaratma ve imaj yenileme süreçlerine ilişkin tespitler ve bireysel/kurumsal imaj oluşturma ve imaj koruma modeli önerisi. Kent Akademisi, Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, 6(3), 63-75.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Pearson.
• Gök, F. ve Okçabol, R. (1998). Öğretmen profili araştırma raporu: Araştırma sonuçları. Ankara: Eğitim Sen.
• Güven, M., Bakan, İ. ve Yeşil, S. (2005). Çalışanların iş ve ücret tatmini boyutlarıyla demografik özellikler arasındaki ilişkiler: Bir alan çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 12(1), 127-151.
• Judge, H. (1995). The images of teachers. Oxford Review of Education, 21(3), 42-59.
• Karaçoban, Ö. (2019). Bağımsız muhasebecilerin mesleki imaj algıları üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Karagözoğlu, G. (2003). Eğitim sistemimizde öğretmen yetiştirme politikamıza genel bir bakış. Eğitimde yansımalar: VII Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Karamustafaoğlu, O. ve Özmen, H. (2004). Toplumumuzda ve öğretmen adayları arasında öğretmenlik mesleğine verilen değer üzerine bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(6), 34-49.
• Karcıoğlu, F., Timuroğlu, M. K. ve Çınar, O. (2009). Örgütsel iletişim ve iş tatmini ilişkisi. Yönetim, 20(63), 59-76.
• Kavutçu, R. (2016). Öğretmenlerin iş doyum düzeyleri (Denizli ili Merkezefendi ilçe örneği). (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kılıç, Y. (2016). Lise öğretmenlerinin örgütsel adalet ve iş doyumu algıları arasındaki ilişki düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 259-267.
• Kızılcık-Özkan, Z., Ünver, S., Avcıbaşı, İ. M., Semerci, R. ve Yıldız-Fındık, Ü. (2017). Bir grup hemşirelik öğrencisinin mesleğe yönelik imaj algısı. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 19(1), 38-47.
• Klassen, R.M. ve Chiu, M.M. (2010). Effects on teachers' self-efficacy and job satisfaction: Teacher gender, years of experience, and job stress. Journal of Educational Psychology, 102(3), 741-756.
• Koçel, T. (2010). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta.
• MEB. (2018). 2016-2017 istatistik verileri. İstanbul: İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü.
• Meral, Ü. (2016). Demografik faktörlerin iş tatmini üzerine etkisi: Ortaokul öğretmenleri üzerine bir alan araştırması (Gaziantep ili Nizip ilçesi). (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ovalıoğlu, N. (2007). Kurumlarda kimlik ve imaj degisimi süreçi: Arçelik firması örneği. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ölçüm, D. ve Polat, S. (2016), Öğretmen imajının kuşaklar bazında değerlendirilmesi. Journal of Teacher Education and Educators, 5(3), 361-397.
• Özgenel, M. (2019). Öğretmenlerin mesleki gelişimlerine ilişkin fenomenolojik bir araştirma. Akademik Platform Eğitim ve Değişim Dergisi, 2(2), 1-15.
• Özgenel, M., Işık, M. ve Bahat, İ. (2019). Öğretmenlik imajı: Bir ölçek geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(3), 871-892. 10.30964/auebfd.461440
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2016). Örgütsel davranış. Bursa: Ekin.
• Özüpek, N. (2005). Kurum imajı ve sosyal sorumluluk. Konya: Tablet. Pelit, E. ve Öztürk, Y. (2010). Otel işletmeleri işgörenlerinin iş doyum düzeyleri: Sayfiye ve şehir otel işletmeleri işgörenleri üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1), 43-72.
• Peltekoğlu, F.B. (2016). Halkla ilişkiler nedir? İstanbul: Beta.
• Polat, S. ve Arslan, Y. (2015). Örgütsel yaşamda imaj: İmaj geliştirme ve yönetimi. Ankara: Nobel.
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel davranış (İ. Erdem, Çev.). İstanbul: Nobel.
• Sarıtaş, S.Ç., Derin, N. ve Sarıtaş, S. (2014). Hemşirelik öğrencilerinde mesleki imaj algısının meslekte kalma niyeti üzerine etkisi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 29-32.
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış, 5(1), 55-64.
• Silah, M. (2005). Endüstride çalışma psikolojisi. Ankara: Seçkin.
• Sis-Çelik, A., Pasinlioğlu, T., Kocabeyoğlu, T. ve Çetin, S. (2013). Hemşirelik mesleğinin toplumdaki imajının belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21(3), 147-153.
• Sönmez, E. ve Cemaloğlu, N. (2017). İlköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki imaj algısı ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 2117-2141.
• Stemple, J.D. (2004). Job satisfaction of high school principals in Virginia (Doktora tezi). https://vtechworks.lib.vt.edu/bitstream/handle/10919/27262/Stempleetd%5B1%5D.pdf?sequence=1&isAllowed=y sayfasından erişilmiştir.
• Surveysystem (2018). Sample size calculator. https://www.surveysystem.com/sscalc.htm sayfasından erişilmiştir.
• Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 142-167.
• Şakar, M. C. (2010). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin etik görüşlerinin değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• TEDMEM. (2014). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği. Ankara: TEDMEM.
• Tunçbilek, S. (2016). Özel eğitim okul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik duygusu ve iş tatminleri arasındaki ilişki: Ankara örneği. (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Uçan, A. (2001). Türkiye’de öğretmenlik mesleğine genel bakış. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimde Kalite Paneli. Ankara: MEB.
• Ünsal, S. (2015). Öğretmenlerin mesleki imajlarına ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler (Doktora tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Ünsal, S. (2018). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin statüsüne ilişkin bir pareto analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 111-130.
• Ünsal, S. ve Bağçeci, B. (2016). Öğretmenlerin mesleki imajlarina ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler. Journal of Human Sciences, 13(3), 3905-3926.
• Vural, Z. (2014). Sağlık çalışanlarında örgütsel stresin iş tatmini ile ilişkisi (Antalya Atatürk Devlet Hastanesi hemşireleri örneği). (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Wood, M.J. ve Brink, P.J. (1998). Advanced design in nursing research. California: Sage.
• Yelboğa, A. (2007). Bireysel demografik değişkenlerin iş doyumu ile ilişkisinin finans sektöründe incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18.
• Yozgat, C. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılığa ve iş doyumuna ilişkin etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.