Evaluation of Different Einkorn Genotypes in Terms of Yield and Some Yield Components

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 52 - 59, 01.12.2023

Muharrem Kaya Aykut Şener Nazmi Çelik

https://doi.org/10.55257/ethabd.1357081

Öz

This research was conducted in Isparta province over a period of 2 years, from 2017 to 2020, with the aim of comparing certain einkorn genotypes with wheat varieties in terms of yield and some yield characteristics. In this study, einkorn genotypes produced under farmer conditions in Seydiler, İhsangazi, and Devrekani districts, as well as in Kayseri and Bolu provinces, were used as seed materials. For control purposes, bread wheat varieties Atay 85, Müfitbey, and Yunus were included in the experiment. The experiment was conducted to Randomized Complete Block Design with 3 replications.

Variance analysis was performed on the characteristics considered in the experiment, and the mean data were compared using the Tukey test. Based on 2-year averages in the study, plant height ranged from 67,18 to 80,46 cm for genotypes and varieties, spike length ranged from 5,63 to 10,59 cm, grain per spike ranged from 16,8 to 41,88, grain weight per spike ranged from 0,49 to 1,69 g, grain yield ranged from 223,0 to 537,1 kg da-1, 1000-grain weight ranged from 30,50 to 40,75 g, biological yield ranged from 966,8 to 1867,7 kg da-1, and harvest index ranged from 28,8% to 42,5%.

As a result, it was determined that under conditions of low precipitation, einkorn genotypes exhibited values close to registered varieties in terms of grain yield, while under normal conditions, they showed similar values for thousand grain weight and harvest index.

Anahtar Kelimeler

Wheat, einkorn, performance, yield

Farklı Siyez Buğdayı Genotiplerinin Verim ve Bazı Verim Unsurları Yönünden Değerlendirilmesi

Öz

Bu araştırma, 2017-2020 yılları arasında 2 yıl süreyle bazı siyez genotiplerinin buğday çeşitleri ile birlikte verim ve bazı verim özellikleri bakımından karşılaştırmak amacıyla Isparta ilinde yürütülmüştür. Çalışmada tohum materyali olarak Seydiler, İhsangazi ve Devrekani ilçeleri ile Kayseri ve Bolu illerinde çiftçi koşullarında üretilen siyez genotipleri kullanılmıştır. Denemede kontrol amaçlı olarak ekmeklik çeşitlerden Atay 85, Müfitbey ve Yunus çeşitleri yer almıştır. Deneme, Şans Blokları Deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür.

Denemede ele alınan özelliklerde varyans analizi yapılarak, ortalama veriler Tukey testine göre karşılaştırılmıştır. Çalışmada 2 yıllık ortalamalara göre genotip ve çeşitlerde bitki boyu 67,18-80,46 cm, başak uzunluğu 5,63-10,59 cm, başakta tane sayısı 16,8-41,88 adet, başakta tane ağırlığı 0,49-1,69 g, tane verimi 223,0-537,1 kg da-1, 1000 tane ağırlığı 30,50-40,75 g, biyolojik verim 966,8-1867,7 kg da-1 ve hasat indeksi %28,8-42,5 arasında değişim göstermiştir.

Sonuç olarak yağışın düşük olduğu koşulda tane verimi, normal koşullarda ise bin tane ağırlığı ve hasat indeksi bakımından siyez genotiplerinin tescilli çeşitlere yakın değerler gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Buğday, siyez, performans, verim

Kaynakça

• Abdel-Aal, E. S., Hucl, P. and Sosulski, F. W., 1995. Compositional and nutritional characteristics of a spring einkorn and spelt wheats. Cereal Chemistry, 72: 621-624.
• Ahmad, B., Mohammad, I., Shafi, M., Akbar, H., Khan, H., Raziq, A., 1999. Effect of row spacing on yield and yield components of wheat (Bakhtawar-92) cultivar. Sarhad J. of Agri., 15(2): 103-106.
• Akay, A., ve Uzun, F., 2020. Çinko ve demirli gübre uygulamasının siyez (T. monococcum) buğdayının gelişimi ve büyüme parametrelerine etkisi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 8-15.
• Anonim, 2016a. Türkiye’nin Buğday Atlası, WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul, Türkiye, Eylül 2016
• Anonim, 2016b. Siyez Buğday ve Siyez Bulguru. https://wikitrend.blogspot.com/2011/01/siyez-bugday-ve-siyez-bulguru_24.html (Erişim tarihi: 01.09.2023)
• Arzani, A. and Ashraf, M., 2017. Cultivated ancient wheats (Triticum spp.): A potential source of health-beneficial food products. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 16: 477-488.
• Atak, M., Çiftçi, C. Y., 2005. Tritikale (xTriticosecale Wittmack)’de farklı ekim sıklıklarının verim ve bazı verim öğelerine etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (1); 98-103.
• Atar, B., ve Kara, B., 2017. Comparison of grain yield and some characteristics of hulled, durum and bread wheat genotypes varieties. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5(2), 159-163.
• Balkan, A., 2006. Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde farklı sıra arası ve tohumluk miktarının verim ve kalite unsurlarına etkileri. Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Brandolini, A., Hidalgo, A. and Plizzari, L., 2009. Technological and nutritional properties of einkorn wheat, International Congress Flour Bread, Croatian Congress of Cereal Technologists, 135-142.
• Coşkun, İ., Tekin, M., ve Akar, T., 2019. Türkiye kökenli diploid ve tetraploid kavuzlu buğday hatlarının bazı agro-morfolojik özellikler bakımından tanımlanması. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 5(2), 322-334.
• Demirel, F. and Eren, B., 2020. Production projection of einkorn and emmer wheat cultivated in Turkey. Journal of Agriculture, 3(1), 1-5.
• Demirel, F., 2020. Bazı siyez buğdaylarının ISSR Markörleri ile karakterizasyonu. Journal of Agriculture, 3(2), 33-39.
• Demirel, F., Eren, B., Yilmaz, A., Türkoğlu, A., Haliloğlu, K., Niedbała, G., ... and Nowosad, K. 2023. Prediction of Grain Yield in Wheat by CHAID and MARS Algorithms Analyses. Agronomy, 13(6), 1438.
• Demirel, F., Gurcan, K. and Akar, T., 2019. Clustering analysis of morphological and phenological data in einkorn and emmer wheats collected from Kastamonu region. International Journal of Scientific and Technological Research, 5(11), 25-36.
• Dofing, S. M., Knight, C. W., 1992. Alternative model for path analysis of small-grain yield. Crop Science, 32:487-489, 1992.
• Gebeyehou, G., Knott, D. R., Baker, R. J., 1982. Relationships among durations of vegetative and grain filling phases, yield components, and garin yield in durum wheat cultivars. Crop Science, 22:287-290, 1982.
• Gürcan, K., Demirel, F., Tekin, M., Demirel, S. ve Akar, T., 2017. Molecular and agro-morphological characterization of ancient wheat landraces of Turkey, Bmc Plant Biology, 17: 9-18 doi: 10.1186/s12870-017-1133-0.
• Hussain, I., Khan, M. A. and Khalil, A., 2003. Effect of row spacing on the grain yield and the yield components of wheat (Triticum aestivum L.). Pakistan J. of Argon. 2(3): 153-159.
• Konvalina, P., Capouchova, I., Stehno, Z. and Moudry, J., 2010. Agronomic characteristics of the spring forms of the wheat landraces (einkorn, emmer, spelt, intermediate bread wheat) grown in organic farming. Journal of Agrobiology, 27: 9-17.
• Koşunkartay, H., 2019. Buğday İleri Mutant Hatlarının Tarımsal Özelliklerinin Erzurum Kuru Tarım Şartlarında Değerlendirilmesi. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kün, E., 1979. Türkiye yabani buğdaylarının (Aegilops L.) ıslah yönünden önemli bazı karakterleri üzerinde araştırmalara. Ankara Üniv. Ziraat fakültesi yayınları No: 685, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 400
• Longin, C. F. H., Ziegler, J., Schweiggert, R., Koehler, P., Carle, R. and Würschum, T., 2016. Comparative study of hulled (einkorn, emmer, and spelt) and naked wheats (durum and bread wheat): agronomic performance and quality traits. Crop Science, 56: 302-311. doi: 10.2135/cropsci2015.04.0242.
• Manav, G., 2018. Konya koşullarına uygun yüksek besin içeriğine sahip siyez buğday çeşit adaylarının belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Perrino, P., Laghetti, G., D’Antuono, L. F., Al Ajlouni, M., Kanbertay, M., Szabo, A.T. and Hammer, K., 1996. Ecogeographical distribution of hulled wheat species. In: Padulosi S, Hammer K, Heller J (eds) Hulled wheats, promoting the conservation and used of underutilized and neglected crops. IPGRI, Rome, pp 101–119
• Polat, Ö. K. P., Çiftçi, A. E., ve Yağdı, K., 2015. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.)’da tane verimi ile bazı verim ögeleri arasındaki ilişkilerin saptanması. Tarım Bilimleri Dergisi, 21:355-362.
• Sönmez, F., Ülker, M., Yılmaz, N., Ege, H., Bürün, B., ve Apak, R., 1999. Tir buğdayında tane verimi ile bazı verim öğeleri arasındaki ilişkiler. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23:45-52.
• Uzundzalieva, K., Desheva, G., Valchinova, E. and Kyosev, B., 2016. Comparative evaluation of einkorn accessions (Triticum monococcum L.) of some main agricultural characters. Agro-knowledge Journal, 17: 69-80.
• Vallega, V., 1992. Agronomic performance and breeding value of selected strains of diploid wheat, Triticum monococcum. Euphytica, 61: 13-23.
• Yürür, N., 1998. Serin İklim Tahılları (Tahıllar I). Güncelleştirilmiş 2. Basım. Uludağ Üniversitesi Basımevi, 250 s Yürür, N., Tosun, O., Eser, D. ve Geçit, H. H., 1981. Buğdayda Anasap Verimi ile Bazı Karakterler Arasındaki İlişkiler. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler. A.Ü. Zir. Fak. Yayınları, 755:443
• Zhao, F. J., Su, Y. H., Dunham, S. J., Rakszegi, M., Bedo, Z., McGrath, S. P. and Shewry, P. R., 2009. Variation in mineral micronutrient concentrations in grain of wheat lines of diverse origin. Journal of Cereal Science, 49: 290-295.