Effect of Organomineral Fertilizer Application on Yield and Yield Components in Some Chickpea (Cicer arietinum L.) Varieties under Ankara Conditions

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 10

Gamze Yurtseven , Saime İkincikarakaya , Semra Bulguer

https://doi.org/10.55257/ethabd.1598093

Öz

This research was carried out as summer planting in the 2023 production season in İkizce trial lands of the Research and Application Farm of the Central Research Institute of Field Crops in Haymana district of Ankara province. It was aimed to investigate the effects of organomineral fertilizers on the yield and yield components of chickpea, which has an important place among edible legumes and is widely used in crop rotation with wheat in dry farming areas. In the experiment, which was set up with 4 replications, according to the experimental design of divided parcels in randomized blocks, it was carried out in such a way that 4 summer and drought tolerant chickpea varieties (Atabay, Aydoğan, Göktürk and Karlı) were applied to the sub-plots, and organomineral fertilizers (Control, DAP, Organomineral Super, and Organomineral Power) developed by Toros Gübre company with different contents were applied to the main parcels. During the harvest period, 10 plants to represent each parcel, plant height, first pod height, number of branches per plant, number of pods per plant, number of grains per plant, grain yield of the plant were measured, and after the parcels were harvested, 100 grain weight and grain yield per unit area were determined. According to the research results, while Aydoğan variety reached the highest values in Organomineral Power fertilizer application in terms of 100 grain weight (44 g), plant height (48.3 cm), and number of pods per plant (42.8); Karlı variety reached the highest yield with an average grain yield of 124.6 kg da-1 in Organomineral Power fertilizer application compared to other fertilizer applications and other varieties. According to the first year results of the research, it has been determined that organomineral fertilizer applications have a positive effect on yield and yield elements in chickpeas under the conditions of the Central Anatolia Region, and a more accurate evaluation can be made based on the trial results to be obtained in the second year.

Anahtar Kelimeler

Organomineral, Chickpea, Fertilizer, Yield, Yield components

Ankara Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinde Organomineral Gübre Uygulanmasının Verim ve Verim Ögeleri Üzerine Etkisi

Öz

Bu araştırma, Ankara ili Haymana ilçesinde Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü’nün Araştırma ve Uygulama Çiftliği İkizce deneme arazilerinde 2023 üretim sezonunda yazlık ekim olarak yürütülmüştür. Çalışmada; yemeklik tane baklagiller içerisinde önemli bir yere sahip olan, kuru tarım alanlarında buğday ile ekim nöbetine girerek yaygın olarak kullanılan nohutta, uygulanacak organomineral gübrelerin verim ve verim ögeleri üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuş deneme; alt parsellere yazlık ve kurağa toleranslı 4 nohut çeşidi (Atabay, Aydoğan, Göktürk ve Karlı), ana parsellere içerikleri farklı Toros Gübre firması tarafından geliştirilen organomineral gübreler (Kontrol, DAP, Organomineral Süper, ve Organomineral Power) gelecek şekilde yürütülmüştür. Hasat döneminde her parseli temsil edecek şekilde 10 adet bitkide; bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide dal sayısı, bitkide bakla sayısı, bitki tane sayısı, bitki tane verimi ölçülmüş, parseller hasat edildikten sonra ise 100 tane ağırlığı ve birim alan tane verimi belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; 100 tane ağırlığı (44 g), bitki boyu (48.3 cm), bitkide bakla sayısı (42.8 adet) bakımından Aydoğan nohut çeşidi Organomineral Power gübre uygulamasında en yüksek değerlere ulaşırken; Karlı nohut çeşidi Organomineral Power gübre uygulamasında diğer gübre uygulamalarına ve diğer çeşitlere göre ortalama 124.6 kg da-1 tane verimi ile en fazla tane verimine ulaşmıştır. Bu araştırma iki yıl süreyle yürütülecektir. Birinci yıl sonuçlarına göre, nohutta İç Anadolu Bölgesi koşullarında organomineral gübre uygulamalarının nohutta verim ve verim öğeleri üzerinde olumlu yönde etkili olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Nohut, Gübre, Verim, Verim ögeleri, Organomineral

Teşekkür

Makale Prof. Dr. Saime ÜNVER İKİNCİKARAKAYA danışmanlığında Gamze YURTSEVEN tarafından yürütülen “Ankara Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinde Organomineral Gübre Uygulanmasının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi” isimli doktora tezinin ilk yıl verilerinde oluşturulmuştur.

Kaynakça

• Akçin, A., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Selçuk Üniversitesi Yayınları No:43, Ziraat Fakültesi Yayınları No:8, Ders Kitabı: 377, Konya.
• Albayrak, B.Ç., Biçer, B. T., and Pirinç, V., 2015. The effect of different fertilizer forms in pea (Pisum sativum L.) on yield and yield components. 2nd International Symposium For Agriculture and Food ISAF. Makedonya.
• Altınbaş, Ü., Çengel, M., Uysal, H., Okur, B., Okur, N., Kurucu, Y. ve Delibacak, S., 2004. Toprak Bilimi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 557, Ders Kitabı: 355 sayfa, İzmir.
• Antille, D. L., Sakrabani, R., Tyrell, S.N., Le, M.S., and Godwin, R.J., 2013. Characterization of organomineral fertilizers derived from nutrient-enriched biosolids granules. Appl. Environ. Soil Science.
• Anonim, 2023. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), http://www.fao.org/faostat/en/#home (Erişim tarihi: 20.08.2024).
• Ateş, E. ve Tekeli, A.S., 2017. Farklı taban gübresi uygulamalarının yem bezelyesi (Pisum arvense L.)’nin ot verimi ve kalitesine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi (20): 13-16. https://doi.org/10.18016/ksudobil.348886.
• Aydeniz, A. ve Danışman, S., 1983. Şeker endüstrisi atıklarının gübre olarak değerlendirilmesi. Tübitak VII. Bilim Kongresi. Ankara, s.178- 182.
• Aydoğan, Y., 2019. Eskişehir ekolojik koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tarımsal özelliklerinin ve özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi (Tez no 553899 ). Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir.
• Ayeni, L.S., Adeleye, E.O., and Adejumo, J.O., 2012. Comparative effect of organic, organomineral and mineral fertilizers on soil prop-erties, nutrient uptake, growth and yield of maize (Zea mays). IRJAS 2(11): 493–499.
• Bender, D., Erdal, İ., Dengiz, O., Gürbüz, M. ve Tarakçıoğlu, C., 1998. Farklı organik materyallerin killi bir toprağın bazı fiziksel özellikleri üzerine etkisi. M. Şefik Yeşilsoy International Sympsium on Arid Soil, "YISARS". 21-24 Eylül, Menemen, İzmir, s. 506-511.
• Blagoveshchenskaya, G.G., Burlakova, L. Yu., Zavalin, A.A., Zyabkina, G.A., Merzlaya, G.E., and Dyshko, V.I., 2005. Stability of agrocenoses during long-term use of organic and mineral fertilizers. Russian Agricultural Sciences Journal 12: 14-17.
• Boye, J., Zare, F., and Pletch, A., 2010. Pulse proteins: processing, characterization, functional properties and applications in food and feed. Food Research International, 43(2): 414–431.
• Ceritoglu, M. ve Erman, M., 2019. Tane baklagillerin ekim nöbetinde kullanılması. 6. International Congress On Matematics, Engineering, Natural And Medical Sciences, 8-10 Mart, Adana, s. 396-404.
• Colugnati, G., Crespan, G., Pıcco, D., Bregant, F., and Gallas, A., 2003. Effects of agronomineral fertilizers ond a plant growth regulator on grape. Informatore Agrario Journal, 59(24): 67-70.
• Çalışkan, Ö. ve Ayan, A., 2011. Isırganda (Urtica dioica L.) Farklı dozlarda NPK’lı organomineral gübrenin verim ve bazı verim komponentlerine etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 26(3): 217-220. https://dergipark.org.tr/en/pub/omuanajas/issue/20210/214135
• Düzgüneş, O., Kesici, T. ve Gürbüz, F., 1983. İstatistik metotları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 861, Ders Kitabı, Ankara.
• Encan G., Kaya M. ve Çiftçi C. Y., 2005. Nohutun Dünya ve Türkiye ekonomisindeki yeri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 9: 19-29.
• Filho, W. and Fernandes, L., 2022. Chickpea yield (Cicer arietinum L.) fertilizer with biochar from sugarcane. Agrarian and Biological Sciences 11(15). https://doi.org/10.33448/rsd-v11i15.36827.
• Janmohammadi, M., Javanmard, A., and Sabaghnia, N., 2012. İnfluences of micro–nutrients (zinc and iron) and bio–fertilizer on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars. Agriculture and Forestry 57(3): 53-66.
• Karakullukçu, E. ve Adak, M. S., 2008. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tuza toleranslarının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi- Journal of Agricultural Sciences 14(4): 313-319. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000001046
• Khaliq, A., Kaleem Abbasi, M., and Hussain, T., 2006. Effects of ıntegrated use of organic and ınorganic nutrient sources with effective microorganisms (EM) on seed cotton yield in Pakistan. Bioresource Technology 97: 967-972.
• Khan, S., Shah, Z., Mian, I., Dawar, K., Tariq, M., Khan,B., and Mussarat, M., 2020. Soil fertility, N₂ fixation and yield of chickpea as ınfluenced by long-term biochar application under mung–chickpea cropping system. Sustainability 12(21). https://www.mdpi.com/2071-1050/12/21/9008
• Kominko H., Gorazda K., and Wzorek Z., 2016. The possibility of organomineral fertilizer production from sewage sludge. Waste Biomass Valor 8: 1781-1791. https://doi.org/10.1007/S12649-016-9805-9.
• Kulaç, O. ve Bildirici, N., 2020. Bursa-Gemlik ekolojik koşullarında farklı fosfor dozlarının azkan nohut (Cicer arietinum L.) çeşidinin verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 23(3): 697-704. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.v23i53104.657530.
• Onat, M., 2015. Organomineral gübre uygulamalarının ayçiçeği verim ve kalite parametreleri üzerine etkileri (Tez no 411305). Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, İzmir.
• Özaktan, H., Kıbık, G. ve Erol, O., 2022. Yeni nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Kayseri koşullarında agro-morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 5(2): 62 – 70. https://doi.org/10.55257/ethabd.1181270.
• Patel, H., and Patel, P., 2023. Effect of sulphur and phosphorus management on growth and yield of chickpea. Advance Research Journal of Crop Improvement 4(2): 103-105. https://www.researchgate.net/publication/373197981.
• Sancakbeyi, F. N., 2019. Organomineral gübreler kullanım olanakları dünyada ve ülkemizde yapılan çalışmalar (Tez no 595713). Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Seleiman, M.F., and Sayed, M., 2018. Effect of organic, ınorganic and bio-fertilization on growth, yield and quality traits of some chickpea (Cicer arietinum L.) varieties. Egypt J. Agron 40(1): 105-117. https://doi.org/10.21608/agro.2018.2869.1093.
• Soylu, Ç., 1999. Nohut (Cicer arietinum L.)’ta bakteri aşılama ve gübrelemenin bazı bitki özelliklerine ve verime olan etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Süzer, S. ve Çulhacı, E., 2015. Farklı organomineral ve inorganik kompoze gübrelerin kışlık ekmeklik buğday tane verimi ve bazı verim unsurları üzerine etkileri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 5 (2): 87 – 92. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tbbbd/issue/32854/365411.
• Tamer, N., Başalma, D., Türkmen, C. ve Namlı, A., 2016. Organik toprak düzenleyicilerin toprak parametreleri ve ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisinin verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 4(1): 11 - 20. https://dergipark.org.tr/en/pub/tbbbd/issue/26782/281834.
• TÜİK, 2023.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 24.08.2024).
• Uçar, Ö., Soysal, S. ve Erman, M., 2020. Farklı leonardit dozlarının nohut (Cicer arietinum L.)’un verim ve bazı verim özelliklerine etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi 20: 917–921. https://doi.org/10.31590/ejosat.822906.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel istatistik metodlar. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları No: 56, Ankara.