Kuruçam Köyü Kadınlarının Göç Yolu Müzik Pratikleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 115 - 132, 26.04.2021

Çiğdem Usta

Öz

Kadınların, tarıma ve hayvancılığa dayalı işbirlikçi bir yaşam sürdürdüğü Trabzon’un Akçaabat ilçesinde bulunan Kuruçam köyünde, ev içi eğlence pratiklerinde ritim tutmak amacıyla çeşitli nesneler kullanılmaktadır. Kadının eğlenmek için erkek bakışından uzak alanları tercih etmek zorunda kalması, kadınlık rollerinin onun bir çalgı eğitimine olanak ve zaman tanımaması gibi koşullar neticesinde şekillenen güğüm çalma geleneği Kuruçam köyü kadınları arasında hala canlılığını koruyan bir gelenektir. Müziğin erkek egemenliğinde olması kadını en yakın ve iyi ses çıkaran nesneye yöneltmiştir. Kuruçam köyü kadınları bu geleneği bugün daha çok ev içi pratiklerinde kullanmaktadırlar. Ama kadınlar, geçmişte bu icra biçimini mevsimlik yayla göçlerinde yaya olarak geçtikleri orman içlerinde gerçekleştirdiklerini anlatmaktadırlar. Giderek kaybolan bu kadın icralarını kayıt altına almak ve kadının sözlü gelenekte kültürel belleğe önemli bir katkı sunduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Alan çalışması sırasında gözlem, katılımcı gözlem ve görüşme tekniklerine, müzikoloji ve etnomüzikoloji alanındaki metotlara başvurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Göç, yayla göçü, müzik, güğüm, kadın icraları, müzik ve çevrebilim

Kaynakça

• Altuntaş, Sabire. (2019, 14 Aralık). Kişisel Görüşme.
• Çağırkan, B. (2016). Göç, Hibrit Kimlik ve Aidiyet: Yeni Toplumlar, Yeni Kimlikler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 8, 2613-2623.
• Duran, H. (Bahar 2010). Yol Türküler Üzerine Bir Değerlendirme. Gazi Türkiyat, Sayı 6, 155-165.
• Gedikli, Ayfer. (2019, 8 Aralık). Kişisel Görüşme.
• Gedikli, Ayfer. (2019, 1 Aralık). Kişisel Görüşme.
• Gedikli, Ayşe. (2019, 14 Aralık). Kişisel Görüşme.
• Kedikli, Ayşe. (2019, 8 Aralık). Kişisel Görüşme.
• Isakov, B. (2016 ). Geleneksel Yayla Göçü: XX. Yüzyilin Başindaki Kırgız Ve Anadolu Konar-Göçerleri Örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5 Sayı: 1, 214-228.
• Öğüt, E. H. (2019). Etnomüzikoloji Literatüründe Geçici Göç Çalışmaları. Şahvar Beşiroğlu'ya Armağan (s. 127-135). içinde İstanbul: Pan.
• Saydam, A. (Aralık 2009). Sultanın Özel Statüye Sahip Tebaası: Konar-Göçerler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:20, 9-31.
• Tekeli, İ., & Erder, L. (1978). YerleşmeYapısının Uyum Süreci Olarak İç Göçler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları .
• Yalçın, C. (Ekim 2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.