GELENEK EKSENİNDE DAVUL ZURNA: TOKAT ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 77 - 96, 27.07.2022

Serdal Arslan

Öz

Davul ve zurna çalgıları, geçmişten günümüze Türk müzik geleneğinin önemli çalgıları olarak kabul görmektedir. Anadolu'nun genelinde gözlemlenen bu çalgılara dair yöresel anlamlar ise farklılık göstermektedir. Bu çalışma, özellikle 20. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren teknoloji alanında yaşanan değişimler ve kentleşme gibi durumların davul zurna geleneğini nasıl etkilediğine yönelik verileri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda geleneğin doğru okunabilmesi adına çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması (case study) deseni kullanılmıştır. Derinlemesine bilgi elde edilmesi amacıyla kartopu örneklem tekniği ile belirlenen kaynak kişilerle görüşmeler yapılmıştır. Görüşme öncesinde yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmış, görüşmeler sonunda elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmadan çıkan sonuçları şu şekilde özetlenebilir: Kültürel miras niteliği taşıyan Tokat telli zurnası ve davul zurna geleneğinin tanıtılması ve güncel durumunun tespit edilmesi amacıyla ele aldığımız çalışmada tespit edilen uygulamalar ve kavramlar neticesinde davul zurna geleneğinin asırlardır süregelen askeri müzik gelenekleri ile bağlantıları olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Günümüzde geleneğin icra alanlarının daralması sebebiyle maddi kazanç açsından çeşitli kaygıların var olduğu tespit edilmiştir. Buna bağlantılı olarak usta çırak ilişkisinin son dönemde büyük zarar gördüğü sonucuna ulaşılmıştır. Geleneğin sürekliliğinin sağlanması bağlamında önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Davul, Zurna, Mehter, Gelenek, Tokat

DRUM ZURNA ON THE AXIS OF TRADITION: THE EXAMPLE OF TOKAT

Öz

Drum and zurna instruments are accepted as important instruments of Turkish music tradition from past to present. The local meanings of these instruments, which are observed throughout Anatolia, differ. This study aims to reveal the data on how the changes in technology and urbanization, especially since the last quarter of the 20th century, affect the drum and zurna tradition. In this context, case study design, one of the qualitative research methods, was used in the study in order to read the tradition correctly. In order to obtain in-depth information, interviews were conducted with the resource persons determined by the snowball sampling technique. A semi-structured interview form was prepared before the interview, and the data obtained at the end of the interviews were analyzed by descriptive analysis method.
The results of the research can be summarized as follows: As a result of practices and concepts, it has been concluded that the drum and zurna tradition has connections with the centuries-old military music traditions. Today, it has been determined that there are various concerns in terms of financial gain due to the narrowing of the execution areas of the tradition. In connection with this, it has been concluded that the master-apprentice relationship has suffered greatly in the last period. Suggestions are given in the context of ensuring the continuity of the tradition.

Anahtar Kelimeler

Drum, Zurna, Mehter, tradition, Tokat

Kaynakça

• Baba, O. (2009), Türk Askeri Müzik Geleneğinde Değişim Ve Süreklilik, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir.
• Creswell, W. J. (2016), Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, (Çvr: S. B. Demir), Eğiten Kitap.
• Devellioğlu, F. (1993), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitapevi Yayınları.
• Dönmez, Mustan, B. (2019), Etnomüzikolojinin Temel Kavramları, Bağlam Yayınları.
• Gazimihal, M. R. (1955), Türk Askeri Muzıkaları Tarihi, Maarif Basım Evi.
• Glesne, C. (2009), Nitel Araştırmaya Giriş, (Çvr: A. Ersoy & P. Yalçınoğlu), Anı Yayıncılık.
• Judets, P. E. (1996). Türk Musiki Kültürünün Anlamları, (Çev. B. Aksoy), Pan Yayıncılık.
• Kaya, E. E. (2012), Yeni Türk Müzik İnkılâbına Bir “Hazırlık Evresi” Olarak 1826-1920 Dönemi, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic.
• Özbudun, S. (2015), Hermes’ten İdris’e Bir Dinsel Geleneğin Dönüşüm Dinamikleri, Ütopya Yayınevi.
• Öztuna, Y. (2000), Türk Musikisi Kavram Ve Terimleri Ansiklopedisi, Atatürk kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Say. A. (2000), Müzik Sözlüğü, Müzik Ansiklopedisi Yayınları. Sevim, A. & Merçil, E. (1995), Selçuklu Devletleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ., H. (1984), Osmanlı Devleti Teşkilatına Medhal, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Yıldırım, A & Şimşek, H. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık.
• Cezayir Türküsü, (2022, 15 Şubat) Erişim Adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/konya/kulturatlasi/cezayir-turkusu367804
• Ayhan Ezmez ile Kişisel İletişim, 24.12.2021
• Veysel Yüksel İle Kişisel İletişim, 24.12.2021
• Oktay Dursun ile Kişisel İletişim, 25.12.2021