Üretim İlişkilerinin Kültür Yapılanmalarına Etkisi: Türkiye’nin Kapitalistleşme Sürecinde Âşıklık Geleneğinin Sönümlenişi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 63 - 74, 31.07.2023

Rahmi Can Gür

Öz

Özet
Âşıklık geleneği, müzik ve şiirin iç içe geçtiği kültürel ve folklorik bir yapılanmadır. Âşıklık geleneğinin ortaya çıktığı tarihsel aralığın dinamikleri, her kültürel yapılanma gibi bu geleneğin de belirleyicisi olmuştur. 20. yüzyılda cumhuriyetin ilanı ile siyasal rejimde meydana gelen değişiklik, üretim ilişkilerindeki değişikliğin önünü açmış, bunun sonucunda Türkiye kapitalistleşme sürecine girmiştir. Pre-kapitalist dönemde ortaya çıkan ve bu toplumsal yapı içerisinde şekillenen Aşıklık geleneği, karşısına çıkan yeni ekonomik ve toplumsal düzen içerisinde doğası gereği tutunamamış, uyumlanamamış ve sönümlenmiştir. Bu çalışma, Aşıklık geleneğinin tarihsel dönüm noktalarıyla birlikte Türkiye sahasında meydana gelen siyasi-iktisadi değişimleri inceler ve geleneğin neden ve nasıl sönümlendiğini irdelemeye çalışır.
Anahtar Kelimeler: Aşıklık, Kapitalizm, Türkiye, Kültür, Cumhuriyet

Anahtar Kelimeler

Aşıklık, Kapitalizm, Türkiye, Kültür, Cumhuriyet

The Effect of Production Relations on Cultural Structures: The Fading of Aşıklık Tradition in Türkiye's Capitalization Process

Öz

The tradition of Aşıklık is a cultural and folkloric structure in which music and poetry are intertwined. The dynamics of the historical interval in which the tradition of Aşıklık emerged has been the determinant of this tradition, like every cultural structure. The change in the political regime with the proclamation of the republic in the 20th century paved the way for the change in the relations of production, and as a result, Türkiye entered the process of capitalistization. The tradition of Aşıklık, which emerged in the pre-capitalist period and was shaped within this social structure, could not hold on, could not adapt and withered in the new economic and social order. This study examines the historical turning points of the Aşıklık tradition, as well as the political-economic changes that have occurred in the field of Türkiye, and tries to examine why and how the tradition faded.
Keywords: Aşıklık, Capitalism, Türkiye, Culture, Republic

Anahtar Kelimeler

Aşıklık, Capitalism, Türkiye, Culture, Republic

Kaynakça

• Referans1 ADORNO, T. W. (2020). Kültür Endüstrisi, Kültür Yönetimi. (M. Tüzel , & N. Ülner, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans2 ADORNO, T., & Horkheimer, M. (2015). Sosyolojik Açılımlar. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Referans3 ARTUN, E. (2001). Aşıklık Geleneği ve Aşık Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları. (2019). Aşıklık Geleneği ve Aşık Edebiyatı. Ankara: Karahan Kitabevi.
• Referans4 ASLANOĞLU, İ. (1976). Geçen Yüzılda Folklorumuza Işık Tutan Kaynaklar. E. Ar- tun (Dü.), I. Uluslararası Türk Folklor Kongresi Bildirileri. içinde Ankara.
• Referans5 ATTALİ, J. (2015). Gürültüden Müziğe. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Referans6 AYAS, G. (2015). Müzik Sosyolojisi- Sorunlar, Yaklaşımlar, Tartışmalar. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Referans7 AYVAZOĞLU, B. (1991). Halk Şiirinden Tarihe. İstanbul: Ötüken Yayınları. BAŞGÖZ, İ. (2014). İzahlı Türk Halk Şiiri Antolojisi. İstanbul: Pan Yayıncılık.