BALKANLARDA ARNAVUTÇA MEVLİT İCRASININ MAKAM KULLANIMI BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: “KUZEY MAKEDONYA-GOSTİVAR ALAN ARAŞTIRMASI ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 27 - 42, 31.07.2023

Cüneyt Arslan

Öz

Edebi bir tür olan mevlit, hem ezgilendirilerek sunulması hem de çeşitli ritüellerin parçası yahut bazen başlı başına bir ritüel olarak icra edilmesi sebebiyle hem müzik teorisi hem de etnomüzikolojinin inceleme sahasında bulunan bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan çalışmada Kuzey Makedonya’da gerçekleştirilen müzik merkezli bir alan araştırmasında kayda alınan Arnavutça mevlit icrası, makam kullanımı bağlamında İstanbul merkezli mevlit icra geleneğinin önemli örneklerinden Aziz Bahriyeli’nin icrasıyla karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Saba makamının işlendiği bu icraların perde kullanımları frekans bazında değerlendirilmiş, buradan resitatif ve doğaçlama sayılabilecek bu tür üzerinde iki coğrafyada makama yaklaşım noktasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

balkan, mevlit, kuzey makedonya, makam

Destekleyen Kurum

Bursa Uludağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SGA-2022-1041

Teşekkür

Bu çalışma Bursa Uludağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon birimi tarafından desteklenen SGA-2022-1041 kodlu “Makedonya Türklerinin Geleneksel Müziklerinin Derleme ve Analizi Yoluyla Yazılı, Görsel ve İşitsel Kaynak Oluşturma Proiesi” kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda Bursa Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü ve Bursa Uludağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine verdikleri destekten dolayı teşekkürü borç bilirim.

EVALUATION OF MEVLIT PERFORMANCE IN ALBANIC IN THE BALKANS WITHIN THE CONTEXT OF USE OF AUTHORITY: “SAMPLE OF NORTH MACEDONIA-GOSTIVAR FIELD RESEARCH”

Öz

Mevlit, which is a literary genre, appears as a genre in the field of study of both music theory and ethnomusicology, because it is presented with melodies and is performed as a part of various rituals or sometimes as a ritual on its own. In the study, the Albanian mevlit performance, recorded in a music-centered field study carried out in North Macedonia, was evaluated in comparison with the performance of Aziz Bahriyeli, one of the important examples of the Istanbul-based mevlit performance tradition, in the context of the use of maqam. The fret use of these performances in which the Saba maqam is practiced is evaluated on the basis of frequency, and the similarities and differences in the approach to maqam in two geographies on this type, which can be considered as recitative and improvisation, are tried to be revealed.

Anahtar Kelimeler

Balkan, mawlid, maqam, north macedonia

Proje Numarası

SGA-2022-1041

Kaynakça

• Referans1 AHMED, V. S. (2007). Bulgaristan Müslümanları Arasında Mevlid Geleneği. Süleyman Çelebi ve Mevlid-Yazılışı, Yayılışı, Etkileri, 368-378.
• Referans2 AKSOY, H. (2007). Eski Türk Edebiyatı’nda Mevlidler. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (9), 323-332.
• Referans3 ALVAN, T., & Alvan, M. H. (2016). Saz ve söz meclisi:” Şiir Ve Musıkî Medeniyetimiz”. Şule Yayınları.
• Referans4 ARUÇİ, M (2006). Balkanlar’da Mevlid Geleneği. Köprü, sy. 19.
• Referans5 ASLAN, Ü. (2009). Fetihten Sonra Yazılmış Türkçe İlk Mevlid-i Manevî: Kerîmî’nin İrşâd’ı. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2(2), 19-80.
• Referans6 BANARLI, N. S. (1963). Türk ve Batı edebiyatı: I. Remzi Kitabevi.
• Referans7 İZETİ, M. (2007). Rumeli İnsanında Peygamber Sevgisi ve Mevlid Geleneği. Süleyman Çelebi ve Mevlid: Yazılışı, Yayılışı ve Etkileri içinde. Bursa: Osman Gazi Belediyesi Yayınları, 345-351.
• Referans8 JAJHAİ, M. (2015). Arnavut Kültür Ve Edebiyatında Mevlid Yazma Geleneği. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi-Trakya Üniversitesi, 4(2), 61-84.
• Referans9 KARAÇAM, A. (2022). Tarihsel Süreç İçinde Mevlid İcrası, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi KOCA, F. (2019). Dinî mûsikî formu olarak mevlid ve dobruca besteli mevlidi. Diyanet İlmi Dergi, 55(1), 155-182.