AN EXPERIMENT ON ART MODERNISM AND MODERNIST POETRY

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 1 - 24, 05.05.2018

Murat Kacıroğlu

Öz

Social
change, shaped by the idea of enlightenment, has initiated a new era in the
history of mankind with the conditions created. With this period called the
Modern Age, individual and social life has become a scene of fundamental
changes. Technological progress, industrialization, urbanization and capitalist
economic order have profoundly influenced the fine arts as well as every field
of life. Modernism, which emerged as a consequence of these influences, is
conceptually used to accommodate the change in Western art from the beginning
of the 20th century. However, it is not possible to say that a common view is
reached about the characteristics of modernist arts. It should also be noted
that in the evaluations made on the concept, consensus has been reached that
modernist arts have radically changed in terms of language and form, which
cannot be compared with previous periods. In connection with this change, the
most prominent feature of modernist poetry is to expand the possibilities of
its utterance as much as possible by taking the language center. Modernist
poets, who see poetry as an aesthetic matter in their own right, have developed
a language of poetry based on free associations while on this language they
have expressed their reactions to the conditions created by modern life.

Anahtar Kelimeler

Modernity, modernism, art, modernist poetry, society

SANATTA MODERNİZM VE MODERNİST ŞİİR ÜZERİNE BİR DENEME

Öz

Aydınlanma düşüncesiyle şekillenen toplumsal değişim,
yarattığı koşullarla insanlık tarihinde yeni bir dönemi başlatmıştır. Modern
Çağ olarak adlandırılan bu dönemle birlikte bireysel ve toplumsal hayat, köklü
değişimlere sahne olmuştur. Teknolojik ilerleme, endüstrileşme, kentleşme ve
kapitalist ekonomik düzen hayatın her alanını olduğu gibi güzel sanatları da
derin etkilemiştir. Bu etkilerin bir sonucu olarak ortaya çıkan Modernizm
kavramsal açıdan 20. yüzyılın başlarından itibaren Batı sanatlarına görülen
değişimi karşılamak için kullanılmaktadır. Bununla birlikte Modernist
sanatın/sanatların özellikleri hakkında ortak bir görüş ulaşıldığını da
söylemek mümkün değildir. Kavramla ilgili yapılan değerlendirmelerde modernist
sanatların dil ve biçim açısından önceki dönemlerle mukayese edilemeyecek
ölçüde radikal değişimler taşıdığı konusunda fikir birliğine ulaşıldığını da
belirtmek gerekir. Bu değişimle bağlantılı olarak modernist şiirin en belirgin
özelliği dili merkeze alarak onun söyleyiş imkânlarını olabildiğince
genişletmektir. Şiiri amacı kendinde olan bir estetik mesele olarak gören
modernist şairler, bir yandan serbest çağrışımlara dayanan bir şiir dili
geliştirirlerken bu dil üzerinde de modern hayatın yarattığı koşullara yönelik
tepkilerini dile getirmişleridir.

Anahtar Kelimeler

Modernlik, modernizm, sanat, modernist şiir, toplum, insan

Kaynakça

• ADORNO Theodor W., “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken”, (çev. Bülent O. Doğan), Cogito, S. 36, Yıl 2003.
• ADORNO Theodor W., “Lirik Şiir ve Toplum”, Edebiyat Yazıları, (çev. Sabir Yücesoy-Orhan Koçak), Metis Yayınları, İstanbul 2004.
• ADORNO Theodor W., Negative Dialectics, (Trans. by E.B.Ashton), Routledge, London and New York, 1973.
• ANN Mary Gillies- MAHOOD Aurelea, Modernist Literature An Introduction, Edinburgh University Press, Edinburgh 2007.
• Armağan Yalçın, İmkânsız Özerklik-Türk Şiirinde Modernizm, İletişim Yayınları, İstanbul 2011.
• ARTUN Ali, “Baudelaire’de Sanatın Özerkleşmesi ve Modernizm”, (sunuş yazısı), Charles Baudelaire, Modern Hayatın Ressamı, (çev. Ali Berktay), İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
• ARTUN Ali, “Manifesto, Avangard Sanat ve Eleştirel Düşünce”, Sanat Manifestoları-Avangard Sanat ve Direniş, (der. Ali Artun), İletişim Yayınları, İstanbul 2013.
• BAHADIR Murat, Theodor W. Adorno'da Kültürün Metalaşması, (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi SBE, Erzurum 2016.
• BATUR Enis, “Modern Şiirin Doğuşu ve Gelişme Süreci (1869-1914) Üzerine Bir Hiza Yoklama Denemesi”, Sombahar, S. 10, Mart-Nisan 1992.
• BATUR Enis, Şiir ve İdeoloji-Çağdaş Batı Yazını Üzerine Denemeler, Derinlik Yayınları, İstanbul 1975.
• BEASLY Rebecca, Theorists of Modernist Poetry: T.S. Eliot, T.E. Hulme, Ezra Pound, Routledge, London and New York, 2007.
• BENJAMIN Walter, “Tekniği Olanaklarıyla Yeniden Üretilebildiği Çağda Sanat Yapıtı”, Pasajlar, (çev. Ahmet Cemal), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2003.
• BERMAN Marshall, Özgürlüğün Politikası, (çev. Nursel Yıldız), Sel Yayınları, İstanbul 2010.
• BRADBURY M., MCFARLANE J. (eds.), Modernism 1890–1930, Harmondsworth Penguin, New York 1976.
• BÜRGER Peter, Avangard Kuramı, (çev. Erol Özbek), İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
• CALİNESCU Matei, Modernliğin Beş Yüzü, (çev. Sabri Gürses), Küre Yayınları, İstanbul 2013.
• CUDDON John Anthony, Dictionary of Literary Terms and Literary Theory, (4th ed.), Penguin Books, London 2004.
• DELLALOĞLU Besim F., “Bir Giriş: Adorno Yüz Yaşında”, Cogito, S. 36, Yaz 2003.
• EAGLETON Terry, Estetiğin İdeolojisi, (çev. Bülent Gözkân, Hakkı Hünler vd.), Doruk Yayınları, İstanbul 2010.
• EKİNCİ Oğuzhan, “Edebiyat Sosyolojisi Bağlamında II. Dünya Savaşı Sonrası Alman Edebiyatı Üzerine Bir İnceleme” folklor / edebiyat, C. 23, S. 91, s. 87-104.
• EKİNCİ Oğuzhan, “Adorno, Habermas ve Rorty’de Toplumsal Dayanışma”, İnsan & Toplum, Yıl: 2018 (Mart) / Cilt: 8 / Sayı: 1, ss. 1-36.
• GASİOREK Andrzej, History of Modernist Literature, Published by John Wiley & Sons, Ltd., Chichester, 2015.
• GİLES Steve, “Avant-garde, Modernism, Modernity: A Theoretical Overview”, Theorizing Modernism-Essays in Critical Theory, Routledge, London 1993.
• GÜNER Ogan - EREM Evren, “Modernizm-Ezra Pound-Ülkü Tamer”, Sombahar, S. 10, Mart-Nisan 1992.
• HARVEY David, Postmodernliğin Durumu, (çev. Sungur Sarvan), Metis Yayınları, İstanbul 2012.
• HOWARTH Peter, Modernist Poetry, Cambridge University Press, Cambridge 2012.
• JAMESON Fredric, Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı, (çev. Nuri Plümer-Abdülkadir Gölcü), Nirengi Kitap, Ankara 2011.
• JAMESON Fredric, Siyasal Bilinçdışı, (çev. Yavuz Alogan-Mesut Varlık), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2011.
• JUSDANİS Gregory, Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür, (çev. Tuncay Birkan), Metis Yayınları, İstanbul 1998.
• KAHRAMAN Hasan Bülent, Türk Şiiri, Modernizm-Şiir, Büke Yayınları, İstanbul 2000.
• LUNN Eugene, Marksizm ve Modernizm -Lukács, Brecht, Benjamin ve Adorno Üzerine Tarihsel Bir İnceleme-, (çev. Yavuz Alogan), Dipnot Yayınları, Ankara 2010.
• MAN Paul de, “Edebiyat Tarihi ve Edebiyatta Modernlik”, Körlük ve İçgörü, (çev. Ferit Burak Aydar-Cem Soydemir), Metis Yayınları, İstanbul 2008.
• MILNE Drew, “Politics and Modernist Poetics”, Teaching Modernist Poetry, (edt.Peter Middleton-Nicky Marsh), Palgrave Macmillan, London 2010.
• MİDDLETON Peter - MARSH Nicky, (edt.), Teaching Modernist Poetry, Palgrave Macmillan, London 2010.
• MORETTİ Franco, Modern Epik, (çev. Nurçin İleri-Mehmet Murat Şahin), Agora Kitaplığı, İstanbul 2005.
• NİETZSCHE Friedrich, Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu, (İsmet Zeki Eyüpoğlu), Say Yayınları, İstanbul 2009.
• OSKAY Ünsal, “Şiir ve 19. Yüzyıl Baudelaire Modernizmi”, Şiir Üzerinde Araştırmalar, Yaşantı Sanat Kitapları, İstanbul 1982.
• SHEPPARD Richard, “The Problematics of Europan Modernism”, Theorizing Modernism-Essays in Critical Theory, (ed. Steve Giles), Routledge Published, London 1993.
• ŞAYLAN Gencay, Postmodernizm, İmge Kitabevi, Ankara 2002.
• TANGAÇGÜNEŞ Nilnur, “Kent Kültüründen Modernizm ve Sonrası: ‘Gözlemleyen Özne’ Olarak Flanörü Yeniden Okumak”, Flanör Düşünce, (der. Hüseyin Köse), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2012.
• TUNALI İsmail, Estetik, Remzi Kitabevi, İstanbul 2011.
• TURAN Güven, “Ahmet Haşim: Modernist”, Sombahar, Sayı: 11, Mayıs-Haziran 1992.
• WHİTEWORTH Michael H., Reading Modernist Poetry, Wiley-Blackwell Publishing, Chichester 2010.