LIGHTING OF VARIOUS IMPORTANT CIVIL AND MILITARY STRUCTURES IN OTTOMMAN STATE

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 89 - 95, 31.10.2018

Burak Kocaoğlu

Öz

Thanks to the
technological possibilities of today, even in the most remote corners of the
country, the issue of lighting has become a problem. Today, by pressing a
single button, enormous structures can be illuminated, but centuries ago,
people in Ottoman geography had great difficulties in lighting. Especially at
the same time, hundreds of people have been illuminating the worship places and
many of the gateways moving in the sea have shown this problem more in the
illumination of the sea lanterns and towers which have a vital importance in
terms of navigation safety. People have widespread use of candles and lamps
made of various oils to get over this problem. While obtaining these
instruments, they have not hesitated to use many sources of income. In this
short work, we will try to show in a general framework based on archive
resources

Anahtar Kelimeler

Mosque, Lighthouse, Foundation, Candle, Oliveoil, Lighting

OSMANLI DEVLETİ’NDE BAZI ÖNEMLİ SİVİL VE ASKERİ YAPILARIN AYDINLATILMASI

Öz

Günümüzün gelişen teknolojik imkânları sayesinde ülkenin en ücra
köşelerinde bile aydınlatma konusu sorun olmaktan çıkmıştır. Bugün tek bir
düğmeye basılarak devasa yapılar aydınlatabilirken bundan yüzyıllar öncesi
elektriğin bulunmadığı Osmanlı coğrafyasında insanlar aydınlatma konusunda
gündelik hayatta büyük zorluklar yaşamışlardır. Özellikle aynı anda yüzlerce
insanın bir arada bulunduğu cami ve mescit gibi ibadethanelerin
aydınlatılmasında ve denizlerde hareket halinde bulunan birçok geminin seyir
güvenliği açısından hayati bir öneme sahip olan deniz fenerleri ve kulelerin
aydınlatılmasında bu sorun kendini daha fazla göstermiştir. İnsanlar bu sorunun
üstesinden gelebilmek için zeytinyağı ve hayvanların iç yağlarından yapılmış
olan mumları ve kandilleri yaygın olarak kullanmışlardır. Bu vasıtaları elde
ederken de birçok gelir kaynağını kullanmaktan çekinmemişlerdir. Biz bu kısa
çalışmamızda döneme ait çeşitli yapıların aydınlatılmasında gerekli olan
malzemelerin temini meselesini ve yapılan harcamaları arşiv belgelerine
dayanaraktan genel bir çerçevede göstermeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Cami, Deniz Feneri, Vakıf, Mum, Zeytinyağı, Aydınlatma

Kaynakça

• AYDÜZ, Salim, Tophâne-i Âmire ve Top Döküm Teknolojisi, T.T.K., Ankara, 2006.
• BOSTAN, İdris, Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire, T.T.K., Ankara, 2003.
• COŞKUN, Yahya, 20. Yüzyılın İlk Çeyreğinde İstanbul’da Aydınlatma Aracı Olarak Elektrik, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, 2013.
• Evliya Çelebi, Seyahatnâme, 1.Cilt – 2. Kitap. (Yay. Haz. Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı), YKY., İstanbul, 2004.
• GÖLEN, Zafer, Osmanlı Devleti’nde Baruthâne-i Âmire (XVIII. Yüzyıl), T.T.K., Ankara, 2006.
• LEWİS, Raphaela, Osmanlıda Gündelik Yaşam, (Çev. Adile Runa Orhunsoy), Altay Yayıncılık, Ankara, 2009.
• YEDİYILDIZ, Bahaeddin, XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi, T.T.K., Ankara, 2003.