ŞEKİ ESKİ HÂKİMİ SELİM HAN’IN OSMANLI DEVLETİ’NE İLTİCASI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 7, 113 - 129, 31.12.2018

Qiyas Şükürov

Öz

Şeki eski
hâkimi Selim Han’ın Osmanlı Devleti’ne iltica etmesi meselesi, bu çalışmanın
başlıca araştırma konusunu teşkil etmektedir. Tetkike tabi tutulan şahıs
örneğinde 19. yüzyılın ilk çeyreğindeki Azerbaycan hanlarının Osmanlı
Devleti’nin bölgesel siyasetindeki rol ve önemlerinin keşfedilmesi, çalışmanın
araştırma amacı olarak belirlenmiştir. Selim Han’ın neden Osmanlı topraklarına
iltica ettiği ve Osmanlı devlet ricali tarafından nasıl karşılandığı gibi
meseleler, araştırmanın temel sorunları arasındadır. Tüm bu sorunların
çözümlenişinde ise konuya ilişkin Osmanlı ve Rus arşiv belgeleri
kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgulara göre, Selim Han önce
Erzurum’a, sonra ise Ankara’ya yerleştirilmiştir. Kendisine aylık 2.500 kuruş
maaş tahsis edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı-Azerbaycan Münasebetleri, Güney Kafkasya, Azerbaycan Hanlıkları

THE FORMER SHEKI EXECUTIVE SELIM KHAN’S SEEKING ASYLUM IN THE OTTOMAN EMPIRE

Öz

In
the context of this study, the incident of former Sheki executive Selim Khan’s
seeking asylum in the Ottoman State is investigated. In the case of
investigated person, the discovery of the main role and importance of the
Azerbaijani rulers of the first quarter of the 19th century in the Ottoman
political conception is the main objective of the study. The reasons why Selim
Khan emigrated to Ottoman State and how he was greeted by Ottoman statesmen are
the practical problems of research based on historical evidence. We tried to
solve all the problems in the light of Ottoman and Russian archive documents.
According to the final scientific findings, Selim Khan was firstly resident in
Erzurum and then in Ankara. He was paid a salary of 2.500 qurush per month.

Anahtar Kelimeler

Ottoman-Azerbaijan Relations, Transcaucasia, Azerbaijani Khanates, Selim Khan

Kaynakça

• BİBLİYOGRAFYA 1. Osmanlı Arşiv Belgeleri: BOA (Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi), C.DH (Cevdet Dâhiliye), no. 44/2169; 130/6479.BOA, C.HR (Cevdet Hâriciye), no. 51/2549; 89/4403; 91/4510; 98/4872.BOA, HAT (Hatt-ı Hümayun Koleksiyonu), no. 481/23570; 506/24902; 653/31958; 708/33926; 761/35955; 823/37395; 1104/44593; 1108/44645; 1108/44645-C; 1108/44645-Ç; 1108/44645-O; 1265/48976; 1265/48977; 1320/51518.2. Rusça Arşiv Belgeleri: AKAK (Aktı Sobrannıe Kavkazskoyu Arheografiçeskoyu Komissieyu: Arhiv Glavnogo Upravleniya Namestnika Kavkazskago), ed. Ad. Berje, c. II, Tipografiya Glavnogo Upravleniya Namestnika Kavkazskago, Tiflis, 1868.AKAK, ed. Ad. Berje, c. III, Tipografiya Glavnogo Upravleniya Namestnika Kavkazskago, Tiflis, 1869.AKAK, ed. Ad. Berje, c. V, Tipografiya Glavnogo Upravleniya Namestnika Kavkazskago, Tiflis, 1873.AKAK, ed. Ad. Berje, c. VI-1, Tipografiya Glavnogo Upravleniya Namestnika Kavkazskago, Tiflis, 1874.AKAK, ed. Ad. Berje, c. VI-2, Tipografiya Glavnogo Upravleniya Namestnika Kavkazskago, Tiflis, 1875.3. KitaplarBİLGE, M. Sadık (2005), Osmanlı Devleti ve Kafkasya, İstanbul: Eren Yayıncılık.BİLGE, Sadık Müfit (2015), Osmanlı Çağı’nda Kafkasya 1454-1829 (Tarih-Toplum-Ekonomi), İstanbul: Kitabevi Yayınları.BÜNYADOV, Z.M.; YUSİFOV, Y.B. (ed.) (1994), Azerbaycan Tarixi, Bakı: Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.EBDÜLHEMİD, Hacı Seyid (1993), “Şeki Xanları ve Onların Nesilleri”, Şeki Xanları ve Onların Nesilleri, Bakı: Azerbaycan Ensiklopediyası Neşriyyat-Poliqrafiya Birliyi, ss. 22-30.ELİYARLI, Süleyman (ed.) (1996), Azerbaycan Tarixi: Uzaq Keçmişden 1870-ci İllere Qeder, Bakı: Azerbaycan Neşriyyatı.FATEH, Kerim Ağa (1993), “Şeki Xanlarının Müxteser Tarixi”, Şeki Xanlarının Müxteser Tarixi, Bakı: Azerbaycan Ensiklopediyası Neşriyyat-Poliqrafiya Birliyi, ss. 9-20.İSMAYIL, Mahmud (1997), Azerbaycan Tarixi, Bakı: Azerbaycan Ensiklopediyası Neşriyyat-Poliqrafiya Birliyi.MUSTAFAZADE, Tofiq (2011), Azerbaycan Xanlıqlarının Qısa Tarixi, Bakı: Victori Neşriyyat-Poliqrafiya Müessisesi.PAKALIN, Mehmet Zeki (1993), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c. I-III, İstanbul: MEB Yayınları.4. Tezler: ÇAKMAK, Mehmet Ali (1996), Hanlıklar Devrinde Azerbaycan-Türkiye Münâsebetleri (1723-1829), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.