GAZELLERDE ‘DEDİLER’ İFADESİYLE SEVGİLİYİ TANIMLAMA

Yıl 2019, Sayı: 8, 55 - 73, 30.04.2019

Meheddin İspir

Öz

Gazel, daha çok sevgiliyi konu edinen ve sevgilinin
güzelliklerini işleyen bir nazım şeklidir. Gazelde sevgilinin güzellikleri
belli mazmunlar ile ele alınır ve işlenir. Şair, sevgilinin güzellik
unsurlarını anlatırken farklı üsluplar kullanabilir. Konuyu çekici kılmak için
farklı bakış açıları getirebilir. “Dediler” ifadesi ile anlatım şaire farklı
bir bakış açısı kazandırmıştır. Bu ifade ile şair, sevgilinin güzelliklerini
daha güçlü ve inandırıcı kılmaya çalışır. Şair, herkes tarafından veya işin
ehli olanlar tarafından kabul görmüş bir güzelliği şiirinde işler. Şair, sevgilinin
üstün güzelliğini dediler ifadesiyle tasdiklemiş olur. Bu çalışmada, farklı
şairlerin divanları tarandı. Sevgiliyi dediler ifadesi ile anlatan beyitler
tespit edildi. Dediler ifadesini kimin ya da kimlerin söylediğine göre beyitler
sınıflandırıldı. Dediler ifadesiyle dile getirilen güzellik unsurları anlamsal
olarak ele alınıp değerlendirildi.

Anahtar Kelimeler

Gazel, Dediler, Sevgili, Âşık

DEFINITION OF LOVE IN GAZELS WITH THE WORD ‘THEY SAID’

Öz

Qazel is a form of verse
that deals with the beloved and deals with the beauty of the beloved. In Qazel
the beauty of the lover is dealt with and evaluated with certain literary art.
The poet can use different styles to describe the beauty elements of his
beloved. It can bring different perspectives to make the subject attractive.
Expression with the word they said poet has given a different perspective. With
this expression, the poet makes lover’s beauties more powerful and convincing.
The poet expresses an accepted beauty recognized by all or by those who know
the work in his poetry. The poet, the beloved beauty of the lover said the word
they said. In this study, divans of different poets were scanned.   Couples defining the lover with the word
they said were detected . Couplets were classified according to who or who they
said it. The beauty elements expressed by the phrase said was considered and
evaluated semantically.

Anahtar Kelimeler

Gazel, They Said, Dear, Lovers

Kaynakça

• AKSOYAK İ. Hakkı. (2018), Gelibolulu Mustafa Âlî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/58695,gelibolulu-mustafa-ali divanipdf.pdf?0 14.11.2018. ARSLAN, Mehmet. (2018), Mihrî Hâtun Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/58679,mihri-hatun-divanipdf.pdf?0 14.11.2018. AVŞAR, Ziya. (2017), Revânî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56143,revani-divanipdf.pdf?014.11.2018. AYDEMİR, Yaşar. (2017), Ahmedî Divanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10591,ahmedidivaniyasarakdoganpdf.pdf?0 AYDEMİR, Yaşar. (2017), Ravzî Divanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56190,ravzi-divanipdf.pdf?0 18.11.2018 BAŞPINAR, Fatih. Beyânî Divanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10599,beyani-bpdf.pdf?0 16.11.2018 BİLGİN, Azmi. (2017), Nigârî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55757,nigari-divanipdf.pdf?014.11.2018. ÇAVUŞOĞLU, Mehmed, (1971). Necati Bey Divanı’nın Tahlili, MEB Basımevi, İstanbul. DEMİR, Hiclal. (2017), Lâzikî-zâde Feyzullah Nâfiz ve Dîvânı Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/54126,53959lazikizade-feyzullah nafizdivanpdfpdf.pdf?0 14.11.2018. ERDOĞAN, Mustafa. (2017), Bursalı Rahmî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55910,bursali-rahmi-divanipdf.pdf?014.11.2018. ERSOY, Ersen. (2017), Münirî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56095,muniri-divanipdf.pdf?014.11.2018. ERÜNSAL, İsmail E. (2018), Tâcî-Zâde Ca’fer Çelebi Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59332,taci-zade-cafer-celebi-divanipdf.pdf?0 14.11.2018. DEVELLİOĞLU, Ferit (1993). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lügat. Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara. HARMANCI, Esat. (2017), Süheylî Dîvânı Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55750,suheyli-divanipdf.pdf?014.11.2018. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55738,ahmed-i-ridvan-divanipdf.pdf?0 03.12.2018 İPEKTEN, Haluk (1974). Karamanlı Nizami Hayatı Edebi Kişiliği ve Divanı, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Ankara. KAÇALİN Mustafa S. Âhî Divanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10590,ahidivanimustafakacalinpdf.pdf?0 6.11.2018 KAVRUK, Hasan. Şeyhülislam Yahyâ Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10655,seyhulislamyahyadivanihasankavrukpdf.pdf?0 14.11.2018. KAYA, Bayram Ali. (2017), Azmizâde Hâletî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56159,azmizade-haleti-divanipdf.pdf?014.11.2018. KURNAZ, Cemal, (1996). Hayali Bey Divanı’nın Tahlili, MEB Basımevi, İstanbul. KURTOĞLU, Orhan. (2018), Bosnalı Âsım Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/58698,bosnali-asim-divanipdf.pdf?0 14.11.2018. KÜÇÜK, Sebahattin. Baki Divanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10596,bakidivanisabahattinkucukpdf.pdf?0 16.11.2018 LEVEND, Agâh Sırrı, (1984). Divan Edebiyatı (Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar), Enderun Kitapevi, İstanbul. Macit, Muhsin. (2017), Nedim Divanı Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56214,nedim-divanipdf.pdf?014.11.2018. SARAÇ, M.A.Yekta. Emrî Divanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10607,emridivanipdf.pdf?0 6.11.2018 SEFERCİOĞLU, M.Nejat. (2001). Nev’î Divanı’nın Tahlili, Akçağ Yayınları, Ankara. TAŞ, Hakan. (2017), Vahyî Dîvanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55745,vahyi-divanipdf.pdf?0 14.11.2018. ÜST, Sibel. (2018), Edirneli Nazmî Dîvânı Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/57766,edirneli-nazmi-divanipdf.pdf?0 14.11.2018. ÜST, Sibel. (2018), Edirneli Nazmî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/57766,edirneli-nazmi-divanipdf.pdf?0 26.11.2018 ÜSTÜNER, Kaplan. (2017), Yâver Dîvânı Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55748,yaver-divanipdf.pdf?0 14.11.2018. YAŞAR, Aydemir. (2017), Ravzî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56190,ravzi-divanipdf.pdf?014.11.2018. YAZICI, Gülgün Erişen. (2017), Kâmî Dîvânı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55977,kami-divani-pdf.pdf?014.11.2018. ZAVOTÇU, Gencay. (2018). Klasik Türk Edebiyatı Sözlüğü, Umuttepe Yayınları, İzmit. ZÜLFE, Ömer. (2010). Hecrî Divanı. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10618,hecripdf.pdf?0 14.11.2018.