KADINLARIN YOKSULLUKLA MÜCADELESİNDE SOSYAL YARDIMLARIN ROLÜ: ERZURUM’DA BİR UYGULAMA

Yıl 2020, Sayı: 10, 105 - 131, 29.04.2020

Emine Demet Ekinci Hamamcı , Kübra Anık

Öz

Birçok toplumda kadınlar istihdam, çalışma koşulları, eğitim imkanları, sosyal yaşama katılım vb. hususlarda erkeklere nazaran daha kötü koşullara sahiptir. Bu durum ise kadınların yoksulluktan daha fazla etkilenmesine ve yoksulluğa karşı daha büyük bir mücadele vermesine yol açmaktadır. Bu mücadelede kadınlara birçok sosyal yardımlaşma kurumu da yardımcı olmaya çalışmaktadır. Ancak “Sosyal yardımlardan kadınlar haberdar mı?” ve “Verilen destekler kadınların sorunlarını çözüme kavuşturabilmekte mi?” sorularını cevaplandırmak önem arz etmektedir. Bu doğrultuda çalışmada farklı kurumlar tarafından verilen sosyal yardımların yoksulluk ile mücadeledeki rolünü ve kadınların bu kurumlara bakış açısını tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışmada Erzurum ilinde ikamet eden görece yoksul (ilk %10’luk dilim) 200 kadın ile bir anket çalışması yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre kadınlar hibe şeklinde yardım almaktan hoşlanmamakta ve sosyal yardım kuruluşlarının yardımlarından haberdar olmada sıkıntı yaşamaktadır. Ayrıca parasal destekler sadece günlük ihtiyaçları karşılayabilmektedir. Bunun yerine katılımcılar mesleki yeterlilik kazanabilecekleri imkanlar yakalayarak istihdama katılmak istemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın Yoksulluğu, , Yoksullukla Mücadele Stratejileri, , Sosyal Yardımlar

Kaynakça

• Aca, Z. (2018). Türkiye’de Kamusal Sosyal Yardımların Yapabilirlik Yaklaşımı Çerçevesinde Etkinliği Analizi: Bursa Örneği. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Bursa.
• Adaman, F. & Keyder, Ç. (2006). Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma. http://ec.europa.eu/employment_social/social_inclusion/docs/2006/study_turkey_tr.pdf.
• Akçiçek, A. (2016). Dünyada Yoksullukla Mücadele Yaklaşımları ve Temel Politiklar. http://www.hurfikirler.com/dunyada-yoksullukla-mucadele-yaklasimlari-ve-temel-politikalar (Erişim Tarihi: 15.04.2019).
• Alptekin D., & Aksan G. (2010). Yoksulluk ve Kadın: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Uluslararası Yoksullukla Mücadele Stratejileri Sempozyumu: Deneyimler ve Yeni Fikirler Bildiriler Kitabı (ss. 413-426). T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü.
• Apaydın, A. (2011). Social Assistance as a Poverty Alleviation Strategy: Case of Altındağ Social Assistance and Solidarity Foundation. ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, . Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Arpacıoğlu, Ö. & Yıldırım, M. (2011). Dünyada ve Türkiye'de Yoksulluğun Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 4 (2), 60-76.
• Batur, E.B. (2011). Nevşehir’de Kadın Yoksulluğu. Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir.
• Berber E., S. (2016). Muşun Güneyik Köyü’nde Kadın Yoksulluğu ve Suya Erişim. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Buğra, A. (2011). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye'de Sosyal Politika. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Buğra, A., & Keyder, Ç. (2002). Bir Temel Hak Olarak Vatandaşlık Gelirine Doğru. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Burkett, P. (1990). Poverty Crisis In The Third World -The Contradicitions of World Bank Policy. Monthly Review Archives, 42 (7), 20-32.
• Çakar Yakut, B. & Yılmaz, V. (2010). Gelir Hakkı Neden Sol Bir Talep?. Türk-iş Dergisi, 386, 1-13.
• Emir, İ. (2009). Van İli Erdemit Merkez Sağlık Ocağı Bölgesinde Kadınların Toplumsal Cinsiyeti Nasıl Yaşadığı ve Bu Durumun Kadın Yoksulluğuna Etkisinin Değerlendirilmesi. Yüzüncüyıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Ersoy, A. (2012). İktisadi Düşünceler Tarihi (1. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Eymen. U. E. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri. İstatistik Merkezi Yayın.
• Gough, I. (2010). Güney Avrupa’da Sosyal Yardım. Sosyal Politika Yazıları içinde (231-260). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gülşen S. (2019). Veri Zarflama Analizi Tekniği ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfının Gerçekleştirdiği Sosyal Yardımların Etkinlik Ölçümü: Arıcak Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Vakfı Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Güneş, F. (2014). Yoksullukla Başa Çıkma Stratejileri, Kaynakların Yoksulluğu mu? Kadın Emeği Merkezli Eleştirisel Bir Analiz. Yoksulluk ve Kadın, 29-128.
• Güneş, M. (2012). Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımların Bir Kamu Yönetimi Politikası Olarak Sürdürülebilirliği. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (24), 149-184.
• İlter, O. (2009). Sosyal Yardım Alanında SYDV ve STK İş birliği, Sorunlar, Çözüm Önerileri. T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Karagül, M. (2012). Dünya Ekonomisi. Ankara: Nobel.
• Kaya, E. (2009). Yoksullukla Mücadelede Avrupa’nın ve Türkiye’nin Sosyal Yardım Modeli. SYDGM, Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Kızılay. Neler Yapıyoruz. www.kizilay.org.tr/neler-yapiyoruz (Erişim Tarihi: 23.04.2019).
• Kızılay. www.kizilay.org.tr/Kurumsal (Erişim Tarihi: 24.04.2019).
• Koray, M. (2000). Sosyal Politika. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Kula, D. N. & Kula, S. (2007). Kadın Sorununa Yönelen Sivil Toplum Örgütlerinin Kadınların Yoksulluğu Konusuna Eğilimleri. A. Akdemir vd. (Ed.). IV. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi Bildiriler Kitabı Küresel Yoksulluk (ss. 461-479). Ankara: Pozitif Yayıncılık.
• Metin, O. (2011). Sosyal Politika Açısından AKP Dönemi: Sosyal Yardım Alanında Yaşananlar. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1 (28), 179-200.
• Özen, Y. & Gül, A. (2007). Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren-Örneklem Sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (15), 394-422.
• Özgüler, V. C. (2014). Gelir, Servet ve Yoksulluk (1.Baskı). İstanbul: Cinius.
• Öztürk, Ş. (2008). Kırsal Yoksulluk. A. Duru Salıcı (Ed.). Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları (ss. 265-299). İzmir: Yakın Kitabevi.
• Sample Size Calculator. (2019). http://www.surveysystem.com/sscalc.htm
• SYDGM (2006). 2006 Yılı Faaliyet Raporu.
• Şener, Ü. (2010). Yoksullukla Mücadelede Sosyal Güvenlik, Sosyal Yardım Mekanizmaları ve İş Gücü Politikaları. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Politika Notu, 2-22.
• Şenses, F. (2014). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Eğitim Yardımları. https:// sosyalyardimlar. aile.gov.tr/ egitim-yardimlari (Erişim Tarihi: 20.04.2019).
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Proje Destekleri. https:// sosyalyardimlar. aile.gov.tr/proje-destekleri (Erişim Tarihi: 21.04.2019).
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Sosyal Yardım Programlarımız. https:// sosyalyardimlar.aile.gov.tr/sosyal-yardim-programlarimiz (Erişim Tarihi: 20.04.2019).
• T.C Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2018). 2017 Yılı Maliyet Raporu.
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Milli Eğitim İstatistikleri. T.C. Milli eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
• T.C. Resmi Gazete (2005). Belediye Kanunu. https:// www.mevzuat.gov.tr/ Mevzuat Metin/1.5.5393.pdf (Erişim Tarihi: 17.04.2019).
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2015). Görev ve Yetkileri. www.saglik.gov.tr/TR,11464/gorev-ve-yetkiler.html (Erişim Tarihi: 16.04.2019).
• T.C. Vakıflar Genel Müdürlü (2018). 2017 Faaliyet Raporu.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2017). İstatistiklerle Kadın. www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 26.08.2018).
• Türkiye İstatistik Kurumu (2018). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması. www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 11.04.2018).
• TÜRK-İŞ, (2019). Eylül 2019 Açlık ve yoksulluk Sınırı. http://www.turkis.org.tr/EYLUL-2019-ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d290748.
• Uçar, C. (2011). Kadın Yoksulluğu ile Mücadelede Sosyal Politika Araçları ve Etkinlikleri. Ankara: Afşaroğlu Matbaası.
• Uzunsakal, E. & Yıldız, D. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 14-28.
• Yaşar, R. & Açıkgöz, R. (2011). Yoksullukla Mücadelede Bütüncül Bir Politika: İnsani Gelişme ve Yardım Merkezi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (6), 405-429.
• Yusufoğlu, Ö. (2010). Kadın Yoksulluğu Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma Elazığ Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.