ACCOUNTING OF SALES PROMOTIONS FROM IFRS 15 CUSTOMER CONTRACTS ACCORDING TO THE REVENUE STANDARD: EXPLAINING WITH BIST RETAIL COMPANIES and EXAMPLES

Yıl 2021, Sayı: 12, 39 - 61, 30.04.2021

Ayşe Nilgün Ertuğrul , Berrin Arzu Eren

https://doi.org/10.29157/etusbed.791909

Öz

Customer loyalty practices, sales promotions, are done to persuade potential customers and retaining existing customers. Also, it is aimed to reduce the tax base through loyalty practices (points, gift certificates, physical gifts, etc.). However, if the amount of such transactions does not cause an increase in the expected revenue at the same time as an expense, there are no large differences for the companies. Large companies and companies with high sales revenue do not even need to display these items separately in tables and footnotes. On the other hand, for the purpose of fair presentation of International Financial Reporting Standards (IFRS)/International Accounting Standards (IAS), it is important to calculate and decompose these items. For this purpose, IFRIC 13 (Customer Loyalty Programmes) first appeared in the form of a comment/explanation with IAS 18 (Revenue). With the entry into force of IFRS 15 (Revenue from Contracts with Customers), these standards and interpretations are based on IFRIC 13, provided that they are not contrary to the spirit of IFRS 15. In our study, while promotion/customer option in international accounting/financial statements standards is analyzing, the conceptual position and accounting of IFRS 15 Customer Contracts Revenue Standard are also mentioned. In addition, companies, listed in the Borsa Istanbul (BIST) and subject to independent auditing and offer their activity reports to the public, were chosen from the retail sector to show their customer options.

Anahtar Kelimeler

Sales promotions, profitability, IFRS15, Uniform Account System

SATIŞ PROMOSYONLARININ UFRS 15 MÜŞTERİ SÖZLEŞMELERİNDEN HÂSILAT STANDARDINA GÖRE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ: BİST PERAKENDE FİRMALARI ve ÖRNEKLERLE AÇIKLAMA

Öz

Müşteri sadakat uygulamaları ya da bilinen adıyla promosyonlar, işletmelerin potansiyel müşterilerini ikna ve mevcut müşterilerini elde tutma amaçlarıyla yapılmaktadır. Bununla birlikte giderleştirilen sadakat uygulamaları (puan, hediye çeki, fiziki hediyeler vb) ile vergi matrahının azaltılması gibi amaçlar da gözetilmektedir. Oysa bu tür işlemlerin tutarları gider yazılırken aynı zamanda beklenen hâsılatta bir artışa sebep olmuyorsa işletmeler için büyük farklılıklar ortaya çıkmamaktadır. Hatta öyle ki, satış hâsılatı yüksek büyük işletmeler ve şirketler, bu kalemleri tablo ve dipnotlarda ayrıca gösterme gereği bile duymamaktadır. Diğer yandan Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS)/Uluslararası Muhasebe Standartları(UMS) gerçeğe uygun sunum amacıyla bu kalemlerin de hesaplanması ve ayrıştırılmasına önem vermiştir. Bu amaçla ilk olarak bir yorum/açıklama şeklinde IFRIC 13 Müşteri Sadakat Programları, UMS 18 Hâsılat Standardı ile birlikte ortaya çıkmıştır. UFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Elde Edilen Hâsılat Standardının yürürlüğe girmesiyle bu standart ve yorumlar ilga olsa da, UFRS 15’in ruhuna aykırı olmamak kaydıyla IFRIC 13 temel alınmaktadır. Çalışmamızda, uluslararası muhasebe/finansal tablolar standartlarında promosyon/müşteri opsiyonu incelenirken, yöntem olarak, UFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Elde Edilen Hâsılat Standardı içindeki kavramsal konumuna, muhasebeleştirilmesine değinilmiş ve ardından Borsa İstanbul’da (BİST) hisseleri kote olmuş, bağımsız denetime tabi ve faaliyet raporlarını halka sunan işletmelerden perakende sektöründe olanlar seçilerek raporlarında müşteri opsiyonlarını nasıl gösterdikleri ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Satış promosyonları, karlılık, UFRS15, Tek Düzen Muhasebe Sistemi

Kaynakça

• Alıcı, M. ve Yanık, S.S. (2020). ‘’Müşteri Sadakat Programları Çerçevesinde Hâsılatın Ölçülmesi, Muhasebeleştirilmesi v Raporlanması’’. Muhasebe ve Denetime Bakış, 2020, 37-52.
• Amerian Marketing Assosiation https://www.ama.org (14.07.2209)
• Belch, G.E. and Belch, M.A. (2017). Advertising and Promotion: An İntegrated Marketing Communications Perspective. New York: McGraw-Hill Education.
• Chaharsoughi, S. A. and Hamdard, J. (2011). ‘’The Affect Of Sales Promotion On Consumer Interest To Purchase in IKCO Automotive Company’’. Journal of Knowledge Management, Economics ve Information Technology, 4(1), 1-17.
• Çengel, D. (2018). Vergisel Açıdan Promosyon Giderleri, http://www.alomaliye.com/2018/10/30/promosyon-giderleri/ (16.11.2019)
• Çopur Vardar, G. (2013). ‘’Müşteri Sadakat Programlarının Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Göre Muhasebeleştirilmesi’’. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 93-124.
• Jasman J. Ma’Ruf, N., Tabrani, M. and Abd. Madjid, M.S. (2019). ‘’The Effect Of Non-Monetary Framing Sales Promotion On Customer’s Purchase Intention With Believability Of The Deal Offer As Mediation Variables’’. Social Sciences on Sustainable Development for World Challenge: The First Economics, Law, Education ve Humanities International Conference, KnE Social Sciences, 453–463.
• KAP (2020a). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/819672 (24.08.2020)
• KAP(2020b). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/824414 (24.08.2020)
• KAP (2020c). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/743537 (24.08.2020)
• KAP (2020d). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/780352 (24.08.2020)
• KAP (2020e). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/754392 (24.08.2020)
• KAP (2020f). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/780315 (24.08.2020)
• KAP (2020g). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/745735 (24.08.2020)
• KAP (2020h). https://www.kap.org.tr/tr/Bildirim/756847 (24.08.2020)
• Keller, W. I. Y., Deleersnyder, B. and Gedenk, K. (2019). ‘’Price Promotions and Popular Events’’. Journal of Marketing, 83(1), 73-88.
• Kim, H. (2013). ‘’How Variety-Seeking Versus Inertial Tendency Influences The Effectiveness Of Immediate Versus Delayed Promotions’’. Journal of Marketing Research, 50(3), 416–26.
• Korkmaz, S., Eser, Z. ve Öztürk, S.A. (2017). Pazarlama Kavramlar, İlkeler, Kararlar. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Kotler, P. (1999). Marketing Management. New Jersey: Prentice Hall.
• Kotler P. and Keller, K.L. (2006). Marketing Management. New Jersey: Prentice Hall.
• KPMG Lojistik Şirketler Raporu (2017). UFRS 15 – Hasılat Muhasebesi Değişiyor https://home.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2017/07/ufrs-15-tasimacilik.pdf (04.06.2020)
• KPMG Perakende Şirketler Raporu (2017). Hasılat Muhasebesi Değişiyor https://home.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2017/05/ufrs-15-perakende.pdf (04.06.2020)
• KPM Telekomünikasyon Şirketler Raporu (2017). Hasılat Muhasebesi Değişiyor https://home.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2017/05/ufrs-15-telekom.pdf (04.06.2020)
• Krnáčová, P. And Závodský, M. (2018). ‘’Consumer-Oriented Sales Promotion Of Organic Food in Slovakia and The Czech Republic’’. Studia commercialia Bratislavensia, 11(40), 194-207.
• Lewis, M. (2006). ‘’The Effect Of Shipping Fees On Customer Acquisition, Customer Retention and Purchase Quantities’’. Journal of Retailing, 82(1), 13-23.
• Ogden-Barnes, S. and Minahan, S. (2015). Sales Promotion Decision Making: Concepts, Principles, ve Practice. New York: Business Expert Press.
• Palazón-Vidal, M., and E. Delgado-Ballester (2009). ‘’Effectiveness of Price Discounts and Premium Promotions’’. Psychology ve Marketing, 26 (12), 1108–1129.
• Pamukçu, P. ve Pamukçu, N. (2016). ‘’Müşteri Sadakat Programları Çerçevesinde Yapılan Satışların Mevcut Yasal Düzenlemeler Ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları Kapsamında İncelenmesi ve Muhasebe Uygulamaları’’. Mali Çözüm, Eylül-Ekim, 75-90.
• Tek, Ö. B. (1999). Pazarlama İlkeleri. Ankara: Beta.
• Tek, Ö.B. ve Demirci Örel, F. (2008). Perakende Pazarlama Yönetimi. İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• Türk Borçlar Kanunu (2011). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6098.pdf (22.02.2020)
• Tuğay, O. ve Dokur, Ş. (2015). ‘’Müşteri Sadakat Programları Kapsamında Verilen Promosyon Ürünlerinin Tekdüzen Hesap Planı ve Türkiye Muhasebe Stveartları Açısından Muhasebeleştirilmesi’’. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 48-73.
• Yahya, S. F. H., Hashim, N. A., Bahsri, N. and Dahari, N. A. (2019). ‘’The Effect Of Sales Promotion Strategy On Online Fashion Shopping Behavior Among Employee Of Sahawan Sdn Bhd’’. Global Business ve Management Research: An International Journal, 11(2), 1-12.
• Yatırımcı (2020). TeknoSA Finansal Tabloları https://yatirimci.teknosa.com/finansal-tablolar (24.04.2020)