AHMET HAMDİ TANPINAR’IN “HUZUR” ROMANINDAKİ MEKÂN UNSURU ÜZERİNE BİR İNCELEME DENEMESİ

Yıl 2022, Sayı: 15, 202 - 228, 31.10.2022

Vedat Şen

https://doi.org/10.29157/etusbed.1130246

Öz

ÖZET
Roman incelemesinde kullanılan mekân unsuru, Türk edebiyatında birçok roman içerisinde irdelenmiştir. Araştırmacılar Tanzimat’tan Cumhuriyet’e bütün edebiyat devreleri içinde kaleme alınan romanları mekân açısından değerlendirmiştir. Mekânların tasnif edilmesi ve bir metot olarak kullanılması hususunda bilim insanlarının ortak veya farklı olarak yaptığı tespitler mevcuttur. Bu tespitlerin analiz edilmesi ve roman incelemelerinde mekân kullanma metodu ana hatları ile incelenmeye çalışılmıştır. Kuramın, bilinen kaynakların dışında yeni araştırmacıların yorumları ile de ele alınması hususuna dikkat edilmiştir. İncelemenin ilerleyen bölümlerinde romanın genel olarak şahıs, zaman, üslup, bakış açısı ve anlatım tekniği ile aktarımı gerçekleştirilmiştir. İncelemenin asıl kısmında ise Huzur romanı içinde mekân kullanımının sebepleri, sınırları ve sonuçları tartışılmıştır. Bu inceleme esnasında şahısların psikolojisi, toplumsal düzen, sembollerin kullanımı, çatışmaların yaşanması, olay zincirinin aktarılması, kişiler arası ilişkiler ve verilmek istenen mesajlar mekân kullanımı üzerinden değerlendirilmiştir. İncelemenin son kısmında mekânın farklı alanlarla ilişkileri roman üzerinden hareketle anlatılmıştır. Bizlerde burada mekânın sınırları, kullanımı, karakteri, romandaki işlevi, genel yapısı, temsil ettiği değerler, romandaki önemi ve yerini inceleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

huzur Romanı, mekan, mekan tasnifi, güzel sanatlar

Destekleyen Kurum

Erzurum Teknik Üniversitesi

Teşekkür

Lisans ve Yüksek Lisans Hocam ayrıca danışmanın Prof. Dr. Murat Kacıroğlu'na ve Hocam Prof. Dr. Yusuf Ziya Sümbüllü'ye teşekkür ederim

Kaynakça

• Akdeniz, S. (2012). “İntibâh Romanında Mekân Kullanımı”. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1 (1). ss. 3-21
• Aksoy. E. (2005). “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserlerinde Halk Bilimi Unsurları”. ( Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Algül. N. (2002). “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Yazılarında İstanbul’daki Mimarlık Yapıtlarının Değerlendirilmesi”. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aktaş. Ş. (2005). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş (1. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Bachelard. G. (1996). “Mekânın Poetikası”. Aykut Derman (Haz.) İstanbul: Kesit Yayıncılık.