Cinsiyet Ve Medeni Durum Bağlamında Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Toplumsal Tutumlar: Türkiye Örneklemine Dayalı Ampirik Bir Analiz

Yıl 2025, Sayı: 23, 69 - 79, 30.09.2025

Alper Kasımoğlu , Murat Taşdan

https://doi.org/10.29157/etusbed.1711707

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de Suriyeli sığınmacılara yönelik toplumsal tutumların ev sahibi toplum içinde cinsiyet ve medeni duruma göre nasıl farklılaştığını incelemektedir. Sığınmacıların toplumsal uyumu ve kabulü giderek daha önemli hâle gelirken, demografik farklılıkların etkisi literatürde yeterince ele alınmamıştır. Bu boşluğu doldurmak amacıyla araştırma, Türkiye’nin 11 ilinde, 1.666 katılımcı ile çevrim içi anket yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Tutum eğilimleri, beşli Likert ölçeğiyle ölçülmüş; veriler Mann–Whitney U testi ile analiz edilmiştir. Bulgular, kadınlar ve bekâr katılımcıların, erkek ve evli bireylere kıyasla sosyal etkileşim ve kültürel çeşitliliğe karşı anlamlı derecede daha açık olduklarını göstermektedir. Ancak tüm demografik gruplarda, evlilik, iş ortaklığı ve mülk paylaşımı gibi özel alanlara ilişkin konularda benzer biçimde çekingen tutumlar gözlemlenmiştir. Bu sonuçlar, sığınmacılara yönelik toplumsal tutumların yalnızca yapısal ya da ulusal dinamiklerle değil, bireysel düzeydeki sosyal özelliklerle de şekillendiğini ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada ev sahibi toplumun demografik çeşitliliğini dikkate alan, hedefe yönelik, adil, uygulanabilir ve veriye dayalı toplumsal uyum politikalarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli Sığınmacı , Cinsiyet , Medeni Durum , Toplumsal Tutumlar , Sosyal Mesafe ve Hoşgörü

Public Attitudes Toward Syrian Refugees in the Context of Gender and Marital Status: An Empirical Analysis Based on a Turkish Sample

Öz

This study examines how public attitudes toward Syrian refugees in Türkiye vary within the host society by gender and marital status. As the social integration and acceptance of refugees have become increasingly salient, the influence of demographic differences has remained underexamined in the literature. To address this gap, an online survey was conducted with 1,666 participants across 11 provinces in Türkiye. Attitudinal tendencies were measured using a five-point Likert scale and the data were analyzed with the Mann–Whitney U test. The findings show that women and single respondents are significantly more open to social interaction and cultural diversity than men and married individuals. Nevertheless, across all demographic groups, similarly cautious attitudes were observed toward issues in the private sphere—such as marriage, business partnerships and property sharing. These results indicate that public attitudes toward refugees are shaped not only by structural or national dynamics but also by social characteristics at the individual level. Accordingly, the study recommends developing targeted, equitable, feasible, and data-driven social cohesion policies that take into account the demographic diversity of the host society.

Anahtar Kelimeler

Syrian Refugees , Gender , Marital Status , Public Attitudes , Social Distance and Tolerance

Kaynakça

• Ager, A., & Strang, A. (2008). Understanding integration: A conceptual framework. Journal of Refugee Studies, 21(2), 166–191. https://doi.org/10.1093/jrs/fen016
• Allport, G. W. (2016). Önyargının doğası [The nature of prejudice] (E. G. Yüksel, Trans.). Say Yayınları. (Original work published 1954)
• Bauman, Z. (2011). Modernite ve müphemlik [Modernity and ambivalence] (İ. Türkmen, Trans.). Ayrıntı Yayınları. (Original work published 1991)
• Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46(1), 5–34. https://doi.org/10.1111/j.1464-0597.1997.tb01087.x
• Bilgiç, M. S., Koydemir, F. S., & Akyürek, S. (2014). Türkiye’de kimlikler arası kutuplaşmanın sosyal mesafe üzerinden ölçümü ve toplumsal güvenliğe etkisi [Measuring identity-based polarization through social distance and its impact on public security in Türkiye]. Bilge Strateji, 6(11), 163–205.
• Bogardus, E. S. (1933). A social distance scale. Sociology and Social Research, 17, 265–271.
• Bolgün, C. (2022). Sosyal uyum: Kavramsal bir çerçeve [Social cohesion: A conceptual framework]. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 171–190.
• Castles, S., & Miller, M. J. (2009). Göçler çağı: Modern dünyada uluslararası göç hareketleri [The age of migration: International population movements in the modern world] (B. Peker, Trans.). İletişim Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum [Syrians in Türkiye: Social acceptance and integration]. İstanbul Bilgi University Press.
• Göregenli, M. (2012). Kimlik, önyargı ve ayrımcılığın sosyal psikolojisi [Social psychology of identity, prejudice and discrimination]. Toplum ve Demokrasi, 6(13), 9–26.
• İçduygu, A., & Demiryontar, B. (2022). Türkiye’de devlet ve Suriyeli mülteciler: Çelişkili politikalar ve araçsal rasyonellik [The state and Syrian refugees in Türkiye: Conflicting policies and instrumental rationality]. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(Özel Sayı), 316–334. https://doi.org/10.46928/iticusbe.1182299
• Kutgi, H. (2016). Türkiye ve Avrupa’nın Suriyeli Sığınmacılara Karşı Yaklaşımı [Türkiye and Europe’s approach to Syrian refugees]. İlke İlim Eğitim ve Kültür Derneği.
• Lamont, M., & Molnár, V. (2002). The study of boundaries in the social sciences. Annual Review of Sociology, 28, 167–195. https://doi.org/10.1146/annurev.soc.28.110601.141107
• Mete, M. (2023). Sosyal kimlik teorisi ve göçmen kimliğinin ötekileştirilmesi süreci: Psikopolitik bir analiz [Social identity theory and the othering of migrant identity: A psychopolitical analysis]. Akademik İncelemeler Dergisi, 18(2), 470–489.
• Pettigrew, T. F., & Tropp, L. R. (2006). A meta-analytic test of intergroup contact theory. Journal of Personality and Social Psychology, 90(5), 751–783. https://doi.org/10.1037/0022-3514.90.5.751
• Said, E. W. (2003). Oryantalizm [Orientalism] (N. U. Öktem, Trans.). Metis Yayınları. (Original work published 1978)
• Usta, S., & Ergün, G. (2020). Göç ve mülteci olgusu: Kavramsal çerçeve [Migration and refugee phenomenon: A conceptual framework]. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 6(24), 1063–1074.
• Verkuyten, M. (2007). Social psychology and multiculturalism. Social and Personality Psychology Compass, 1(1), 280–297. https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2007.00011.x
• Yıldırım, A. F. (2019). Günlük yaşamda farklılıkları ötekileştirme üzerine sosyolojik bir araştırma [A sociological study on othering differences in daily life] [Unpublished doctoral dissertation]. Selçuk University, Institute of Social Sciences.
• Yılmaz, D., & Günay, M. A. (2022). Türk toplumunda Suriyeli sığınmacı algısı [Perceptions of Syrian refugees in Turkish society]. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 13(1), 117–139.
• Yiğit Özüdoğru, H., & Kan, A. (2021). Yerel halkın Suriyelilere yönelik tutumunu etkileyen demografik değişkenlerin incelenmesi [Examining demographic factors affecting locals’ attitudes toward Syrians]. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(50), 162–194. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.630776
• Yitmen, Ş., & Verkuyten, M. (2018). Positive and negative behavioural intentions towards refugees in Turkey: The roles of national identification, threat and humanitarian concern. Journal of Community & Applied Social Psychology, 28(4), 230–243. https://doi.org/10.1002/casp.2354