Teknoloji Okuryazarlığının Finansal Dijitalleşme Üzerindeki Etkisi: Kuşaklara Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2025, Sayı: 23, 1 - 21, 30.09.2025

Çağla Gündoğdu , Ahmet İlker Akbaba

https://doi.org/10.29157/etusbed.1712699

Öz

Bireylerin içerisinde bulunduğu teknolojik gelişmeleri takip edebilmesi, çağın teknolojisini algılayabilme ve ihtiyaçları doğrultusunda uyarlayabilme yeterliliği teknoloji okuryazarlığı kavramı ile ifade edilmektedir. Toplumların artan teknoloji okuryazarlık düzeyi ise firmaları dijital dönüşümlere sevk etmiştir. Firmaların kaynaklarını etkin ve verimli kullanabilmesi için önemli adımlardan biri olan dijitalleşme, tüm sektörlerde etkisini göstermeye başlamıştır. Yüksek bir ivme ile ilerleyen teknoloji, hizmet sektörünü de dönüştürmeye başlamıştır. Hizmet sektörlerinde hem hizmet üretimleri hem de müşterilerle iletişim kanallarında değişimi meydana getirmiştir. Finansal hizmet sunan firmaların dijital dönüşümlerinin temellerinden biri de bireylerin sunulan yenilikleri özümseyebilme düzeyidir. Bu çalışma, 463 kişilik bir örneklem üzerinden elde edilmiş ve farklı yaş gruplarına dair teknoloji okuryazarlık düzeyi ve bunun finansal dijitalleşmeyi nasıl etkilediğine dair bulguları içermektedir. Katılımcılara anket yöntemi ile ulaşılmış, elde edilen verilere SPSS paket programı aracılığıyla; ortalama ve standart sapma, t-testi, Regrasyon, ANOVA ve farklılık analizleri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlarda teknoloji okuryazarlığı ile finansal dijitalleşme arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiş ve bu ilişkinin yaş kuşakları özelindeki farklılığı incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji Okuryazarlığı , Finansal Dijitalleşme , Yaş kuşakları

The Impact of Technological Literacy on Financial Digitalization: A Study on Generations

Öz

The ability of individuals to follow the technological developments in which they are involved, to perceive the technology of the age and to adapt it in line with their needs is expressed by the concept of technology literacy. The increasing technological literacy levels within societies have propelled companies towards digital transformations. Digitalization, an essential step for companies to efficiently utilize their resources, has begun to manifest its impact across all sectors. Technology, which is advancing at a high pace, has also started to transform the service sector. One of the foundations of the digital transformation of firms providing financial services is the ability of individuals to assimilate the innovations offered. It has brought about changes in both service production and communication channels with customers. This study is based on a sample of 463 individuals and includes findings on the level of technology literacy of different age groups and how this affects financial digitalization. The participants were reached by questionnaire method and the data obtained were analyzed by means of mean and standard deviation, t-test, regression, ANOVA and difference analysis through SPSS package program. In the results obtained, a significant relationship was found between technology literacy and financial digitalization and the difference of this relationship in terms of age generations was examined.

Anahtar Kelimeler

Technological Literacy , Financial Digitalization , Generations

Kaynakça

• Akgüneş, A. (2020). Dijital Dönüşüm ve Finans Sektörü Üzerine Bir Çalışma: Bitcoin Örneği. Dijital Dönüşüm ve Yenilik Yönetimi (Edit. Yasemin Akman), 9-22.
• Altun, A. (2008). Türkiye’de medya okuryazarlığı. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 16, 30-34.
• Anick Tolbize, Generational Differences in the Workplace. https://acikerisim.aksaray.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12451/1351/kerse-gokhan-2016.pdf?sequence=1&isAllowed=y (20.08.2023).
• Arner, D. W. vd. (2015). The Evolution of Fintech: A New Post-Crisis Paradigm. Geo. J. Int'l L. 47, 1271.
• Asadova, N. (2019). Perspective Cryptocurrency Projects Supported by China. Review of Business and Economics Studies, 7(2), 37-44.
• Berkup, S. (2014). Z Kuşağı Döneminde X ve Y Kuşağıyla Çalışma: Farklılıkların Yönetimi İş Hayatında Nesiller. Akdeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 203-210.
• Bilim Sanayi Teknoloji Bakanlığı, Dijital Türkiye’nin Yol Haritası https://cdnendustri40.4flyy.com/file/e267e931e0794d50b5e4ba40306cffcb/tsddtyh.pdf (07.08.2023).
• Bilişim Sanayiciler Derneği, Türkiyenin Dijital Dönüşüm Endeksi. https://www.tubisad.org.tr/tr/images/pdf/dde-2022-raporu-final.pdf (30.11.2022).
• Bunani, S. vd. (2013). Application of Nanofiltration for Reuse of Municipal Wastewater and Quality Analysis of Product Water. Desalination, 315, 33-36.
• Çavuşoğlu, S., Yalçin, M. (2021). Üniversitelerde kuşaklararası farklılık ve erişilebilirlik: Kavramsal bir değerlendirme. Third Sector Social Economic Review, (2), 1021-1045.
• Demir Askeroğlu, E. (2017). Dijitalleşme Sürecinde Dönüşen Kültür ve Yaşam Tarzları: Kuşaklar Üzerine Bir Tipoloji Araştırması (Yayınlanmış Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirez, D. Vd. (2021). Bankacılık Sektöründe Djital Dönüşüm: Açık Bankacılık ve Uygulamalarına İlişkin Kavramsal Bir Araştırma. Journal of The Faculty of Applied Sciences Of, (1), 10-28.
• Fouad Sabry, Merkezi Olmayan Finans: Geleneksel Finans Kurumları İçin Kıyamet Olayı https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=lang_tr&id=rpSLEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT554&dq=Shuffled+2016+fintech&ots=vqO9mYyw1P&sig=0wDYU5HkPkfa7h9xcNMoGW2xzNI&redir_esc=y#v=onepage&q=Shuffled%202016%20fintech&f=false
• Ghobakhloo, M. (2020). Industry 4.0, Digitization, and Opportunities for Sustainability. Journal of Cleaner Production, 252, 119869.
• Gray, J., Rumpe, B. (2015). Models for Digitalization. Software & Systems Modeling, 14(4), 1319-1320.
• Güçlüay, S. (2001). Orta Çağda Ticari Müesseseler (Bankalar, Birlikler, Şirketler). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 295-304.
• Gündoğdu, A. (2016). Bankacılık Sistemlerinin Denetleme ve Düzenleme Yapıları: Seçilmiş Bazı Ülkelerin İncelenmesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (622), 79-99.
• Hayrettin, U. S. U. L., Başkurt, B. B. (2022). Muhasebede Dördüncü Dönem: Dijitalleşmenin Değiştirdiği Paradigmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(3), 409-421.
• İçli, G. (2001). Küreselleşme ve Kültür. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 163-172.
• Karaman, D., Aykın, Ö. (2021). Determining Holiday Preferences of Consumers Within Generations. Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 4(2), 186-200.
• Karasoy, H., Babaoğlu, P. (2020). Türkiye’de Elektronik Devletten Dijital Devlete Doğru. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 12(23), 397-416.
• Kaur, D. vd. (2020). Banking 4.0: The Influence of Artificial Intelligence on The Banking Industry & How Ai is Changing The Face Of Modern Day Banks. International Journal of Management, 11(6).
• Koç, H., Karatekin, K. (2013). Coğrafya Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (28), 139-174.
• Krasyuk, I. vd. (2020). Conceptual and Strategic Framework for The Digitalization of Modern Retail as Part of Innovative Marketing. In E3S Web of Conferences (Vol. 164, P. 09006).
• Lenka, S., Parida, V. Ve Wincent, J. (2017). Digitalization Capabilities as Enablers of Value Co‐Creation In Servitizing Firms. Psychology & Marketing, 34(1), 92-100.
• Linkov, I. Vd. (2018). Governance strategies for a sustainable digital world. Sustainability, 10(2), 440.
• Llewellyn, D. T. (2018). Financial technology, regulation, and the transformation of banking. In the European Money and Finance Forum (SUERF) conference: Financial Disintermediation and the Future of Banking Sector.
• Mercan, N. (2016). X, Y ve Z Kuşağı Kadınların Farklı Tüketim Alışkanlarının Modern Dünyada İnşa Edilmesi. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(1), 59-70.
• Özcan, Z. Ö. (2007). Türkiye'de Elektronik Bankacılık: İnternet Bankacılığı Üzerine Bir Çalışma (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özçelik, A., Yıldız, K. (2019). Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin Kendilerini Teknoloji Okuryazarı Olarak Değerlendirmelerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi Investıgatıon Of School Managers and Teachers. Journal of World of Turks/Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 11(2). 341-358
• Pantielieieva, vd. (2018). Digitization of The Economy of Ukraine: Strategic Challenges and Implementation Technologies. In 2018 Ieee 9th International Conference on Dependable Systems, Services and Technologies (Dessert) 508-515
• Peevers, G. vd. (2011). On the Role of SMS For Transaction Confirmation with IVR Telephone Banking. International Journal of Bank Marketing.
• Puschmann, T. (2017). Fintech. Business & Information Systems Engineering, 59(1), 69-76.
• Rachinger, M. Vd. (2018). Digitalization and Its Influence on Business Model Innovation. Journal of Manufacturing Technology Management.
• Recep Ali Küçükçolak, Dijitalleşme ve Paranın Geleceği. Sektörlerin ve Mesleklerin Geleceği. Https://Books.Google.Com.Tr/Books?Hl=Tr&Lr=Lang_Tr&İd=E6aceaaaqbaj&Oi=Fnd&Pg=Pt47&Dq=K%C3%Bc%C3%A7%C3%Bck%C3%A7olak+2020&Ots=Tfl1vk4aom&Sig=7hwkalf_Rtb0ıfwg5rhqg-C6rhc&Redir_Esc=Y#V=Onepage&Q=K%C3%Bc%C3%A7%C3%Bck%C3%A7olak%202020&F=False (12.10.2022)
• Shukla, A., Nerlekar, S. (2019). Impact of Digitization Transformation on Financial Markets. MET Management Retrospect, 3(1).
• Silik, Y., Aydın, F. (2021). Dijital Okuryazarlık ve Teknoloji Okuryazarlığı: Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 17-34.
• Sümer, G. (2016). Türk Bankacılık Sektörünün Tarihsel Gelişimi ve AB Bankacılık Sektörü İle Karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 485-508.
• Şenel, A., ve Gençoğlu, S. (2003). Küreselleşen Dünyada Teknoloji Eğitimi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(12), 45-65.
• Türkiye Bankalar Birliği, İstatistiki Raporlar https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59 (05.01.2022).
• Türkiye İstatistik Kurumu 2022 Yılı Hane Halkı Yılı Teknolojileri Kullanımı https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 (07.10.2022).
• Türkiye Ölçme Araçları Dizini, Ölçekler https://toad.halileksi.net/
• Uraz Kaya, Irmak (2020). Finansal Okuryazarlık ve Finansal Dijitalleşme İlişkisi: Bankacılık ve Finans Bölümü öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Ustaömer, K. (2019). Türkiye’nin Bankacılık Sektöründe Dijitalleşme Olgusu. Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi, 3(1), 1-24.
• Volodymyr, K. vd. (2020). Digitization as An Innovative Segment of Enterprise Financial Security Management. VUZF Review, 5(3), 13-19.
• We Are Social, 2022 Dijitalleşme Raporu https://wearesocial.com/uk/blog/2021/01/digital-2021-uk/ (01.08.2023).
• Yavuz, A. E., Babuşcu, Ş. (2017). Türk Bankacılık Sektöründe Penetrasyon; İnternet Bankacılığı ve Mobil Bankacılık Ürünlerindeki Penetrasyonun Analizi. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 24-57
• Yelkikalan, N., Akatay, A., & Altın, E. (2010). Yeni Girişimcilik Modeli ve Yeni Nesil Girişimci Profili: İnternet Girişimciliği ve Y, M, Z Kuşağı Girişimci. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(20), 489-506.
• Yiğit, E. Ö. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Teknoloji Okuryazarlığı Düzeylerinin ve Teknoloji ile Bütünleştirilmiş Sosyal Bilgiler Öğretimine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi (Yayınlanmış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.