BİR KAMUSAL ALANA ÇIKMA PRATİĞİ, SİNEMA DENEYİMİ VE HİKÂYELEME ARACI OLARAK SESLİ BETİMLEME YÖNTEMİ

Yıl 2018, Sayı: 9, 5 - 15, 28.06.2018

Sedat Kökat

Öz

İlk
yıllardan itibaren hem göze hem kulağa hitap eden sinemanın, kamusal deneyimin bir
parçası olması nedeniyle her bireyin erişimine açık olduğu varsayılmaktadır.
Oysa kamusal alan olarak sinema salonları görme veya işitme engeli olan
bireyler için çoğunlukla erişilebilir değildir. Ancak işitme engelliler için altyazı
yöntemi ve görme engelliler için sesli betimleme yöntemi, sinema deneyimini engelli
bireyler için de mümkün kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise kamusal alanda var
olma mücadelesi veren görme engellilerin kültürel alandan uzak kalmamaları ve
bir kültürel gereksinim olan sinemayı deneyimlemeleri için kullanılan bir
yöntem olan sesli betimlemenin ne olduğunu, sinema deneyimlemede görme engellilere
getirdiği olanakları incelemektir. Sonuç olarak anlatıcı aracılığıyla film
deneyimlemeyi sağlayan sesli betimlemenin, film deneyimine aracılı deneyim olma
temelinde başka bir boyut getirdiği iddia edilmektedir. Akademik alanda görme
engellilerin sinema filmlerini deneyimlemesine, sesli betimleme yöntemine ve
sesli betimleme ile filmlerin hikâyeleştirilmesine yönelik çalışmaların sınırlı
olması göz önünde bulundurulduğunda bu çalışmanın literatüre katkı yapması
hedeflenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Sesli betimleme, sinema, hikâye, deneyim

Kaynakça

• ANDREW, Dudley. (2009). Sinema Kuramları 1. baskı. Çev., Z. Atam. İstanbul: Doruk Yayınları.
• ELSAESSER, T., HAGENER, M. (2011). Film Kuramı. Çev., B. Soner, B. Yıldırım. Ankara: Dipnot Yayınları.
• İRİ, Murat. (2012). “İlk Dönem Sinema: Kimin Kamusal Alanı?”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(25): 93-109.
• KIREL, Serpil. (2010). Kültürel Çalışmalar ve Sinema. İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• KIREL, Serpil. (2005). Yeşilçam Öykü Sineması. İstanbul: Babil Yayınları.
• O'CARROLL, Liam. (2016). “Audio-description: An option, not an answer”. British Journal of Visual Impairment. 19 (3): 106 – 107.
• RANDALL, William L. (2014). Bizi "Biz" Yapan Hikâyeler Kendimizi Yaratma Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Ayrıntı.
• ROMERO-FRESCO, Pablo. (2013). “Accesibile filmmaking: Joining the dots between audiovisual translation, accesibility and filmmaking”. The Journal of Specialised Translation, 20: 201-223.
• SARLO, Beatriz. (2012). Geçmiş Zaman Bellek Kültürü ve Özneye Dönüş Üzerine Bir Tartışma. İstanbul: Metis.
• SNYDER, Joel. ( 2007) “Audio Description: The Visual Made Verbal”, International Journal of the Arts in Society 2(2): 99-104.
• UDO, John-Patrick. , ACEVEDO, Bertha. , FELS, Deborah . (2010). “Horatio Audio-Describes Shakespeare’s Hamlet”. British Journal of Visual Impairment. 28 (2): 139 – 156.
• WALCZAK, Agnieszka, FRYER, Louise. (2017). “Creative Description: The Impact Of Audio Description Style On Presence In Visually Impaired Audiences”. British Journal of Visual İmpairment, 35(1): 6-17.
• Türkiye'de her bin kişiden 3'ü görme engelli. http://aa.com.tr/tr/saglik/turkiyede-her-bin-kisiden-3u-gorme-engelli/687335. Erişim Tarihi: 20.06.2017.
• Engelsiz Festival. http://www.engelsizfestival.com/tr/?page_id=5408. Erişim Tarihi: 20.06.2017.
• Yayın Hizmeti Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/04/20140403-1.htm. Erişim Tarihi: 20.06.2017.
• RTÜK Engellilerin Yayın Hizmetlerine Erişimini Teşvik Edecek. https://www.rtuk.gov.tr/haberler/3787/89/rtuk-engellilerin-yayin-hizmetlerine-erisimini-tesvikedecek.html?Keyword=g%C3%B6rme%20engelli. Erişim Tarihi: 20.06.2017.
• Avrupa Birliği Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Yönergesi. https://www.rtuk.gov.tr/avrupa-birligi-gorsel-isitsel-medya-hizmetleri-yonergesi/4934/3897/avrupa-birligi-gorsel-isitsel-medya-hizmetleri-yonergesi-1542010-tr-l-951.html. Erişim Tarihi: 20.06.2017.
• YILDIRIM, Ali (2015). Engelsiz Televizyon: Engelliler İçin Hangi Yayınlar Var. https://noluyo.tv/haber/856/engelsiz-televizyon. Erişim Tarihi: 20.06.2017.
• Sebeder Hakkımızda. http://sebeder.org/HAKKIMIZDA-2.html. Erişim Tarihi: 21.06.2017.
• SineBU Nedir?. https://sinebu.boun.edu.tr/node/6. Erişim Tarihi: 21.06.2017.