SİNEMASAL HODOLOJİK MEKÂNLAR – BİR ZAMANLAR ANADOLU’DA FİLMİNİN HODOLOJİK MEKÂN BAĞLAMINDA ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 9, 45 - 56, 28.06.2018

Aydın Çam

Öz

Bu
çalışmanın amacı, deneyimlenmiş mekân ve fizikî/matematiksel mekân
karşılaştırmasından hareket ederek –deneyimlenmiş mekânın özel bir biçimi olan–
hodolojik mekânı sinema sanatı bağlamında tartışmaktır. Çalışmada, mekâna ve
sinemasal hodolojik mekâna dair temel önerme ve kuramsal yaklaşımların tartışılmasının
ardından Nuri Bilge Ceylan’ın Bir
Zamanlar Anadolu’da (2011) adlı filmi biçimsel ve bağlamsal çözümleme
yöntemleriyle incelenmiştir. Filmde, Doktor Cemal’in (Muammer Uzuner) deneyimlediği
sinemasal hodolojik mekânın çözümlenmesiyle şu temel bulgu ve sonuçlara
ulaşılmıştır: (1) Filmde gerçekleşen arama etkinliği
boyunca, Doktor Cemal ve diğerlerinin izlediği yol hodolojik mekânı meydana
getirir; (2) Filmde ataerkil hiyerarşik ilişkiler mekânla bir araya gelerek
Doktor Cemal’in bilişsel haritasını oluşturur. Mekânla ilintili çeşitli iktidar
ilişkileri, mekân sayesinde görünür hale gelmektedir; (3) Filmin sinemasal
hodolojik coğrafyası Anadolu’nun yerleşim yerlerini gösteren idari haritayla çelişmektedir
ki bu durum bir kez daha deneyimlenmiş mekân kavramsallaştırmasına atıfta
bulunur.

Anahtar Kelimeler

Sinema ve Mekân, Sinemasal Mekânlar, Hodolojik Mekânlar, Sinemasal Hodolojik Mekânların Çözümlenmesi, Bir Zamanlar Anadolu’da

Kaynakça

• ALTHUSSER, Louis. (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (4. Baskı). Y. Alp & M. Özışık (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• BARSAM, Richard - MONAHAN, Dave (2010). Looking at Movies: An Introduction to Film (3. Baskı). Londra: W. W. Norton & Company.
• BOLLNOW, Otto Friedrich (2011). Human Space. C. Shuttleworth (çev.), Londra: Hyphen.
• CEYLAN, Nuri Bilge (2011). Bir Zamanlar Anadolu’da – Kurgu Günlüğü. Altyazı Aylık Sinema Dergisi Eki, 110.
• CORRIGAN, Timothy - WHITE, Patricia (2012). The Film Experience: An Introduction (3. Baskı). Boston & New York: Bedford / St. Martin’s.
• ÇAM, Aydın. (2016). Sinemasal Mekânlar ve Sinemasal Mekânların Çözümlenmesi. sinecine, Sayı: 7(2), 7–37.
• De JONGE, Derk (1967). Applied Hodology. Landscape, Sayı: 17 (2), 10–11.
• DELEUZE, Gilles. (2013). Kritik ve Klinik (2. Baskı). İ. Uysal (çev.). İstanbul: Norgunk Yayınları.
• JAMESON, Fredric (1992). The Geopolitical Aesthetic – Cinema and Space in the World System. Londra: BFI Publishing.
• JAMESON, Fredric (2008). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. N. Pülümür ve A. Gölcü (çev.), Ankara: Nirengi Yayınları.
• KESAL, Ercan (2014). Evvel Zaman. İstanbul: İthaki Yayınları.
• LEWIN, Kurt (1936). Principles of Topological Psychology. F. Heider (çev.), New York & Londra: McGraw-Hill.
• LEWIN, Kurt (1939). Field Theory and Experiment in Social Psychology: Concepts and Methods. American Journal of Sociology, Sayı: 44 (6), 868–896.
• LYNCH, Kevin (1960). The Image of the City. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.
• PRAMAGGIORE, Maria - WALLIS, Tom (2008). Film: A Critical Introduction (2. Baskı). Londra: Laurence King.
• RYAN, M. & LENOS, M. (2012). Film Çözümlemesine Giriş – Anlatı Sinemasında Teknik ve Anlam (E. S. Onat). Ankara: De Ki Yayınları.
• SARTRE, Jean-Paul (1948). The Emotions. Outline of a Theory. B. Frechtman (çev.), New York: Philosophical Library.
• SARTRE, Jean-Paul (2009). Varlık ve Hiçlik – Fenomenolojik Ontoloji Denemesi. T. Ilgaz & G. Çankaya Eksen (çev.), İstanbul: İthaki Yayınları.
• WEINER, Bernard (1985). Human Motivation. New York: Springer–Verlag.