KÜLTÜREL ÇALIŞMALAR PERSPEKTİFİNDEN ÇUKUR DİZİSİNİN ALIMLAMASI: ERKEKLİK VE KADINLIK TEMSİLLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Sayı: 14, 116 - 133, 30.12.2020

Murat Özdemir

Öz

Medya, toplumsal cinsiyet rollerinin üretiminde ve topluma aktarılmasında etken bir role sahiptir. Medya araçları içerisinde televizyon ve diziler toplumsal cinsiyet rollerinin üretiminde ve pekiştirilmesinde sunmuş olduğu temsiller aracılığıyla ön plana çıkmaktadır. Özellikle televizyon dizileri en çok izlenen program türü olarak hegemonik erkeklik temsillerini yaymada etkili olmaktadır. Bu durumdan hareketle çalışmanın amacı, Stuart Hall’un ortaya koyduğu kodlama-kod açımı modeli çerçevesinde katılımcıların Çukur dizisini toplumsal cinsiyet temsilleri açısından nasıl alımladığını ortaya koymaktır. Çalışmada, Çukur dizisinin ötekileştirici, cinsiyetçi temsilleri ürettiği ve izleyicilerin bu temsilleri alımladığı varsayımından yola çıkılmıştır. Bu çerçevede amaca yönelik olarak farklı demografik özelliklere sahip olan 5 katılımcıya derinlemesine mülakat tekniği yoluyla belirli sorular sorulmuştur. Elde edilen bulgular sonucunda Çukur dizisinin toplumda kalıplaşmış cinsiyetçi temsilleri yeniden ürettiği ve bu temsillerin izleyiciler tarafından egemen okuma yapılarak alımlandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Çalışmalar, Kodlama-Kod Açımı, Televizyon, Toplumsal Cinsiyet, Çukur

Kaynakça

• AĞAOĞLU ERCAN, E. - ÇAKAR BİKİÇ, N. (2019). Kadın Rollerinin Televizyon Dizilerinde Yer Alma Biçimlerine İlişkin Bir Karşılaştırma: Paramparça ve Medcezir Örneği. İnsan ve İnsan Dergisi, 6, 165-183.
• ALVER, F. (2012). Kültürel Çalışmalarda Sosyal Düzenleme Olarak Televizyon Alımlaması ve Yorumcu Cemaat. Ömer Özer (Der.), Haberi Eleştirmek Araştırma Alanlarına Göre Eleştirel Haber Çalışmaları içinde (s. 247-304). Konya: Literatürk Yayınları.
• ANG, I. (1991). Watching Dallas: Soap Opera and the Melodramatic Imagination. D. Couling (Çev.). Londra ve New York: Routledge.
• Ay Yapım (2020). (https://www.ayyapim.com/tr-tr/cukur Erişim tarihi: 15.04.2020).
• AYDIN, O. Ş. (2007). Alımlama Araştırmaları ve Kültürel Çalışmalar Geleneğinin Katkısı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (11): 119-131.
• BARKER, C. (1999). Television, Globalization and Cultural Identities. Philedelphia: Open University Press.
• FISKE, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. S. İrvan (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• GÖKSEL, A. B. - GÜLTEKİN, B. (2008). Medya Analizleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• HALL, S. (2006). Encoding/ Decoding. In: Durham M. G. and Kellner D. M. (eds) Media and Cultural Studies (s. 163-174). Blackwell Publishing.
• HERMES, J. (2006). Practicing Embodiment: Reality, Respect, and Issues of Gender in Media Reception. Angharad N. Valdivia (Der.), A Companion to Media Studies içinde (s. 382-398.). Oxford & Malden, MA: Blackwell Publishing.
• HOBSON, D. (1982). Crossroads: The Drama of a Soap Opera. Londra: Methuen.
• HOIJER, B. (2005). İzleyicilerin Televizyon Programlarına Alımlayışı: Kuramsal ve Metodolojik Değerlendirmeler. Şahinde Yavuz (Der.), Medya ve İzleyici Bitmeyen Tartışma içinde (s.105-131), Şahinde Yavuz (Çev.), Ankara: Vadi Yayınları.
• İNAL, M. A. (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
• İRVAN, S. (1997). Eleştirel Yaklaşımlarda İzleyici Araştırmaları: Bir Yöntem Olarak Alımlama Çözümlemesi, İlef Yıllık’94 Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, (7).
• JENSEN, K. B. - ROSENGREN, K. E. (2005). İzleyicinin Peşindeki Beş Gelenek. Şahinde Yavuz (Der.), Medya ve İzleyici Bitmeyen Tartışma içinde (s. 55-85), Şahinde-Yiğit Yavuz (Çev.), Ankara: Vadi Yayınları.
• KALAN, Ö. G. (2010). Reklamda Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Teorisi Bağlamında Konumlandırılışı: ‘Kinder’ Reklam Filmleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (38), 75-90.
• KURUOĞLU, H. - AYDIN, B. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Medya. Ankara: Detay Yayınları.
• LULL, J. (1980). The Social Uses of Television. Human Communication Research, 6(3), 197– 207.
• MORLEY, D. (1980). The Nationwide Audience: Structure and Decoding. Londra: BFI.
• MORLEY, D. (1990). Family Television: Cultural Power and Domestic Leisure. Londra ve New York: Routledge.
• MUTLU, E. (1991). Televizyonu Anlamak. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• NİSAN, F. - BORAL ASLAN, N. (2018). Poligamik İlişkilerdeki Kadın Temsillerinde Patriarkal Kodların Çözümlenmesi: “Yeni Gelin” Dizisini Alımlama Analizi Örneği. TRT Akademi, 3 (6), 520-541.
• ÖZBUDUN, S. (1994). Türkiye’de Kadın Olmak. İstanbul: Yazın Yayınları.
• RADWAY, J. (1984). Reading the Romance: Women, Patriarchy, and Popular Literature. NC ve Londra: University of North Carolina Press.
• ŞEKER, T. - BALCI, E. V. (2013). Yeni Türk Çocuk Dizi Fenomeni "Pepee" Çizgi Dizisinin Alımlama Analizi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (33), 243-263.
• TEKİN, H. H. (2006). Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, (13), 101-116.
• TOMBUL, I. (2020). Türk Sinemasında Kadın Temsilinin Tarihsel Seyri. Geçmişten Günümüze Kadın Çalışmalarında Yansımalar içinde (s. 125-139), Gülşah Sarı- Işıl Tombul (Ed.), İstanbul: Hiperyayın.
• YAYLAGÜL, L. (2018). Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• YÜCEL, A. (2013). Muhteşem Yüzyıl Dizisinin Alımlama Analizi: Kadın ve Erkek İmajı Üzerine Okumalar. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E- Dergisi, 1-33.
• https://dizihaberi.tv/cukur-2-sezon-yeni-dovmesi-ne-anlama-geliyor-ne-demek-istiyor/ Erişim tarihi: 25.05.2020).
• https://www.ayyapim.com/tr-tr/cukur Erişim tarihi: 15.05.2020)