DATAISM AS A NEW FORM OF POLITICS

Yıl 2022, Sayı: 17, 66 - 81, 30.06.2022

Neslihan Bulur

https://doi.org/10.56118/euifydhed.1070636

Cited By: 1

Öz

Today, when big data technology has made great progress, it is discussed whether digital technologies can be used as a mechanism for social benefit that exceeds human will. The development that forms the basis of these discussions is algorithms and artificial intelligence technologies. The fact that our entire lives are connected to the internet reveals the possibility that algorithms that know us better than ourselves can make better predictions for both individuals and the benefit of society. On the other hand, there are also hesitations that the existence of technology as a technical infrastructure will encompass the whole society as a social benefit. The purpose of this study is to discuss whether algorithms will further marginalize existing unequal social relations at the point of social benefit or will they build an ideal social order as the philosophy of dataism advocates. For this purpose, in the first part of the study, the new power technique that neoliberalism emerged with the developing technology and the effect of this technique on people's consciousness were emphasized. The first part provides a basis for the purpose of the study, as the power techniques also give a clue about the way politics is implemented. In the second part of the study, it is questioned how the philosophy of dataism, which approaches the sovereignty of algorithms from a cyber-utopian perspective, will change the way of doing politics. In the conclusion and discussion part, algorithms are evaluated in the context of politics, human will and social benefit. The study is an evaluation article and is based on theoretical analysis.

Anahtar Kelimeler

Dataism, Algorithm, Data Politics, Data Colonialism, Neoliberalism

YENİ BİR SİYASET BİÇİMİ OLARAK DATAİZM

Öz

Büyük veri teknolojisinin büyük gelişme kaydettiği günümüzde dijital teknolojilerin toplumsal fayda konusunda insan iradesini de aşan bir mekanizma olarak kullanılıp kullanılamayacağı tartışılmaktadır. Bu tartışmaların çıkış temelini oluşturan gelişme ise algoritmalar ve yapay zekâ teknolojileridir. Tüm yaşantımızın, hatta kullandığımız eşyaların dahi internete bağlı olması, bizi bizden daha iyi tanıyan algoritmaların, hem bireyler için hem de toplumun yararı için daha iyi öngörülerde bulunabileceği ihtimalini ortaya koymaktadır. Öte yandan teknik altyapı olarak teknolojinin varoluş zemininin, toplumsal fayda olarak tüm toplumu kuşatacağı noktasında tereddütler de vardır. Bu çalışmanın amacı ise, algoritmaların toplumsal fayda noktasında mevcut eşitsiz toplumsal ilişkileri daha da marjinalize mi edeceğini yoksa dataizm felsefesinin savunduğu gibi ideal bir toplumsal düzen mi inşa edeceğini tartışmaktır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmanın birinci bölümünde neoliberalizmin gelişen teknolojiyle birlikte ortaya çıkardığı yeni iktidar tekniği ve bu tekniğin insanların bilincine etkisi üzerinde durulmuştur. İktidar teknikleri, bir anlamda siyasetin uygulanma biçimine dair de bir ipucu verdiği için birinci bölüm çalışmanın amacına yönelik bir temel oluşturmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise algoritmaların hükümranlığına siber-ütopyacı bir perspektiften yaklaşan dataizm felsefesinin siyaset yapma biçimini nasıl değiştireceği sorgulanmıştır. Sonuç ve tartışma kısmında ise algoritmaların siyaset, insan iradesi ve toplumsal fayda bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışma değerlendirme makalesi olup teorik analize dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dataizm, Algoritma, Veri Siyaseti, Veri Sömürgeciliği, Neoliberalizm

Kaynakça

• Andrejevic, M. ve Gates, K., (2014). Big Data Surveillance: Introduction, Surveillance & Society, 12(2): 185-196.
• Avcı, Ö. (2015). Dijital Yaşamın Dijital Özne(l)leri: Herkes ya da Hiç Kimse, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1).
• Bauman, Z. (1999). “Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları”, Çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Beniger, J. (2011). ‘Kontrol Devrimi’, (Der.) Crownley, D., Heyer, P., ‘İletişim Tarihi: Teknoloji, Kültür, Toplum’, içinde (442, 455) Çev. Berkay Ersöz, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Castells, M. (2008). ‘Ağ Toplumunun Yükselişi’, Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, 1. Cilt İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Couldry, N. ve Mejias, U. A., (2020). Veri Sömürgeciliği: Büyük Verinin Modern Özne ile İlişkisini Yeniden Düşünmek, (Ed. Aydoğan Boschele, F.) Yeni Medya Kuramları 2, içinde (15-34), Çev. Esra Cizmeci Ümit, İstanbul: Der Kitabevi.
• De Souza, R. R. M. (2014). ‘Inverse Surveillance, Activist Journalism and the Brazilian Protests: The Midia NINJA Case’, Birkbeck Law Review, 2(2): 211-228.
• Deleuze, G. (1992). ‘Postcript on the Societies of Control’ October, 59: 3-7.
• Erdoğan, İrfan, (2011). İletişimi Anlamak, Ankara: Pozitif Matbaacılık.
• Farinosi, M. (2011). “Deconstructing Bentham’s Panopticon: The New Metaphors of Surveillance in the Web 2.0. Environment”, Triple C: Cognition, Communication, Cooperation, 9(1): 62–76.
• Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş, (Çev. Süleyman İrvan), Ankara: Bilim ve Sanat.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu, Çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Yayınları.
• Foucault, M. (2001). Power, (Çev. Robert Hurley vd.) New York: The New Press.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi, (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü, (Çev. Işık Ergüden), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fuchs, C. (2014). Digital Labour And Karl Marx, New York and London: Routledge.
• Fuchs, C. (2018). Google Kapitalizmi, (Ed. Aydoğan Boschele, F.) Yeni Medya Kuramları, içinde (71-83), Çağla Çavuşoğlu, İstanbul: Der Kitabevi.
• Giddens, A. (2007). Beyond Left and Right: The Future of Radical Politics, Cambridge: Polity Press.
• Habermas, J. (2001). İletişimsel Eylem Kuramı: İşlevselci Aklın Eleştirisi Üzerine (1. ve 2. Cilt), (Çev. Mustafa Tüzel), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Haggerty, K. and Ericson, R., (2000). ‘The Surveillant Assembladge’ Biritish Journal of Sociology, 51(4): 605-622.
• Han, B. (2020). Psikopolitika: Neoliberalizm ve Yeni İktidar Teknikleri, İstanbul: Metin Yayınları.
• Harari, Y. N. (2016). Homo Deus: Yarının kısa bir tarihi, Çev. Poyzan Nur Taneli, İstanbul: Kolektif Kitap.
• Hope, A. (2005). Panopticism, Play and The Resistance of Surveillance: Case Studies of The Observation of Student Internet Use in UK Schools, British Journal of Sociology of Education, 26(3).
• Illiadis, A. ve Russo, F., (2020). “Eleştirel Veri Çalışmaları (EVÇ): Giriş” (Ed. Aydoğan Boschele, F.) Yeni Medya Kuramları 2, içinde (1-14), Çev. Filiz Aydoğan Boschele, İstanbul: Der Kitabevi.
• Koç, A. (2018). Michel Foucault’nun “Biyopolitika” Kavramının Teorik Çerçevesi, ANKASAM Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 2(2): 193-218.
• Klous, S. ve Wielaard, N., (2016). We are Big Data: The Future of the Information Society, Amsterdam: Atlantis Press.
• Lazzarato, M. (2020). Borçlandırılmış İnsanın İmali: Neoliberal Durum Üzerine Deneme, (Çev. Murat Erşen), İstanbul: Dergah Yayınları.
• Lemke, T. (2011). Biopolitics: An Advanced Introduction, (Çev. Eric Frederick Trump) New York and London: New York University Press.
• Lokke, E. (2018). “Mahremiyet: Dijital Toplumda Özel Hayat” Çev. Dilek Başaran, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Lyon, D. (2006). Gözetlenen Toplum, Çev. Gözde Soykan, İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Lyon, D. (2013). Gözetim Çalışmaları, Çev. Ali Toprak, İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• McChesney, R. (1999). Küresel İletişimin Politik Ekonomisi, (Der.) McChesney, R., Wood, E. M., Foster, J. B., ‘Kapitalizm ve Enformasyon Çağı: Küresel İletişim Devriminin Politik Ekonomisi’, içinde (7, 38) (Çev. Nil Senem Çınga, Erhan Baltacı, Özge Yalçın), Ankara: Epos Yayınları.
• McMillan, S. J. (2002). A Four-part Model of Cyber-interactivity: Some Cyber-places Are More Interactive than Others, SAGE Publications.
• Mangat, R. (2020). “Diversity: The Military’s Representation of Diversity on Social Media”, (Ed. Hunsinger, J. Allen, M. M. Klastrup, L.), Second International Handbook of Internet Research içinde (395-412) The Netherlands: Springer Nature B.V.
• Marx, G. (2016). Windows Into the Soul: Surveillance and Society in an Age of High Technology, The University of Chicago Press.
• Morozov, E. (2020). “Verinin Yükselişi ve Siyasetin Ölümü”, (Ed. Aydoğan Boschele, F.) Yeni Medya Kuramları 2, içinde (35-50), Çev. Aysel Ay, İstanbul: Der Kitabevi.
• Müller, J. (2020). Popülizm Nedir? (Çev. Onur Yıldız) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Rose, N., (1996). Powers of Freedom: Reframing Political Thought, Cambridge: Cambridge University Press.
• Smythe, D. (1977). ''Communications: Blindspot of Western Marxism''. Canadian Joumal of Political and Social Theory. 1(3): 1 -27.
• Wasko, J. ve Erickson, M. (2020). Youtube’un Ekonomi Politiği, (Ed. Aydoğan Boschele, F.) Yeni Medya Kuramları 2, içinde (129-144), Çev. Erdem Yedekci, İstanbul: Der Kitabevi.
• Westin, A. (1967). Privacy and Freedom, New York: Ig Publishing.
• facebook.com, (2021). https://www.facebook.com/business/help/208949576550051?id=288762101909005.
• theguardian.com, (2016). https://www.theguardian.com/technology/2016/mar/24/tay-microsofts-ai-chatbot-gets-a-crash-course-in-racism-from-twitter