SIÇANLARDA DENEYSEL DİYABETİN ÖĞRENMEYE ETKİSİ

Yıl 2004, Cilt: 13 Sayı: 3, 52 - 58, 01.12.2004

Şükran Köroğlu Meral Aşçıoğlu Ayşegül Küçük

Öz

Diabetes mellitus'un çeşitli doku ve organlarda hasara neden olduğu bilinmektedir. Sinir sisteminde, özellikle merkezi sinir sisteminde yaptığı hasar nedeni ile bilişsel fonksiyonları bozduğu da bildirilmektedir. Ancak, literatürde bu konu ile ilgili çelişkili bulgulara rastlanmaktadır. Bu araştırmada 10'u kontrol grubunda, 10'u deney grubunda olmak üzere toplam 20 adet Sprague Dawley, 2 aylık erkek sıçan ile çalışılmıştır. Deneysel diyabet oluşturmak için 60 mg/kg streptozotosin ip. yolla uygulanmış, yer bulma öğrenmesinin değerlendirilmesi için Morris Su Tankı kullanılmıştır. Kontrol ve diyabetik deney grubu sıçanlarda, platformu bulmak için geçirilen toplam süre ve platformlu 1/2'lik alanda geçirilen sürenin toplam sürenin yüzdesi cinsinden değerlerinin istatistiksel olarak grup içi ve gruplar arası karşılaştırması yapılıp, diyabetin yer bulma öğrenmesi üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde öğrenme fazı için her bir gündeki öğrenme performanslarının grup içi karşılaştırmasında tekrarlı ölçümlerle ANOVA, test fazı için gruplar arası karşılaştırmada eşleştirilmemiş t testi kullanılmıştır. Değerlendirme sonunda diyabet oluşturulan sıçanlarda streptozotosin uygulamasını takip eden ilk dört gün öğrenme performansının kontrol grubundaki sıçanlara göre daha iyi olduğu saptanmıştır. Bulgulara göre diyabetin akut fazında öğrenmenin kontrol grubuna göre daha iyi olması, akut fazda hücresel hasar gelişmemesi ve oluşan hiperglisemi ile ilişkilendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Deneysel diyabet, streptozotosin, sıçan, öğrenme

The Effect of Experimental Diabetes on the Ability of Learning in Rats

Öz

Diabetes mellitus is known to cause damage in various tissues and organs. it has been reported to cause cognitive functional disorders due to damage of the nervous system, in particular the central nervous system. However contradictory findings related to this condition are encountered in literature. This research was conducted on a total of 20 male rats, including a control group consisting of 10 young rats of Sprague Dawley and 2 months of age and an experimental group comprising of 10 rats in which diabetes was induced by means of streptozotocin administration. Experimental diabetes was induced by means of administring 60mg/kg streptozotocin (ip.) and their ability of spatial learning was evaluated by using a Morris water maze. The total duration of time spent to find the platform and the duration of time spent in the half of the field including the platform in a value representing the percentage in the total time were compared statistically within and between the rats included in the control and diabetic experiment groups so as to assess the effect of diabetes on the ability of learning to position in rats. The comparison of the learning phase for learning performances displayed on each day within groups was statistically analysed by means of repeated measurements with the ANOVA test whereas the test phase was compared between groups with the unpaired t test. According to the evaluation, the learning performance of rats with induced diabetes was found to be better throughout the first four days after streptozotocin administration in comparison to the rats included in the control group. The findings obtained in this research which point out to better learning performance in the acute phase of diabetes have been related to the absence of cell damage and occurrence of hyperglycemia in the acute phase

Anahtar Kelimeler

Experimental diabetes, streptozotocin, rat, ability to learning

Kaynakça

• Li ZG, Zhang W, Grunberger G, Sima AAF. Hipocampal neuronal apoptosis in type 1 diabetes. Brain Res 2002, 946 (2): 221-231.
• Baydaş G, Yaşar A. Diyabetik ratlarda hipokampal N-CAM (Neural cel Adhesion molekülleri) ekspreyonundaki değişim öğren- me ve bellek bozukluklarına neden olur,1. Ulusal Sinirbilimleri Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, Osman Gazi Üniversitesi Tıp Fakülte- si, Eskişehir 16-20 Mart 2002, ss 23.
• Gardoni F, Kamal A, Belone C, et al. Effects of streptozotocin-diabetes on the hippocampal NMDA receptor complex in rats. J Neurochem 2002, 80(3): 438-447.
• Papoviç M, Biessels GJ, Isacson RL, Gispen WH. Learning and memory in streptozotocin- induced diabetic rats in a novel spatial object descerimination task. Behav Brain Res 2001, 122(2): 201-207.
• Nunro N, Felton A, Mclntosh C. Is multidisciplinary learning effective among those caring for people with diabetes? Diabetic Medicine: a Journal of The British Diabetic Association 2002, 19: 799-803.
• Bulut N, Özesmi Ç, Süer C, Dolu N, Gölgeli A. Streptozotocin ile Diabet Oluşturulmuş Sıçan- larda Hipergliseminin Elektrodermal Aktivite- ye Etkisi, Türk Fizyolojik Bilimler Derneği 28. Ulusal Fizyoloji Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, Eskişehir 24-27/ Eylül 2002, ss 23
• Montilla PL, Vargas JF, Tunez IF, Munoz de Agueda MC, Valdervira ME, Cabrera ES. Oxidative stress in diabetic rats induced by streptozotocin: protective effects of melatonin. J Pineal Res 1998, 25(2): 94-100.
• Zochodne DW, Verge VMK, Cheng C, Sun H, Johnston J. Does diabetes target ganglion neurones? progressive sensory neurone involvement in long-term experimental diabetes. Brain 2001, 124: 2319-2334.
• Manschot MS, Biessels GJ, Cameron NE, et al. Angiotensin converting enzyme inhibition partially prevents deficits in water maze performance, hippocampal synaptic plasticitiy and cerebral blood flow in streptozotocin- diabetic rats. Brain Res 2003, 966(2): 274-- 282.
• Ravel N, Chabaud P, Martin C, et al. Olfactory learning modifies the expression of odour-induced oscillatory responses in the gamma (60-90 hz) and beta (15-40 hz) bands in the rat olfactory bulb. Eur J Neurosci 2003, 17(2): 350-358.
• McEwen BS, Magariños AM, Reagan LP. Studies of hormone action in the hipocampal formation possible relevanceto depression and diabetes. J Psychosoma Res 2002, 53(4): 883- 890.
• Reagen LP, McEwan BS. Diabetes, but not stress, reduces neuronal nitric oxide synthase expression in rat hippocampus: implications for hippocampal synaptic plasticity. Neuroreport 2002, 13(14): 18801-1804.
• Blokland A, de Vente J, Prickaerts J, Honig W, Markerink-van Ittersum M, Steinbusch H. Local inhibition of hippocampal nitric oxide synthase does not impair place lerning in the morris water escape task in rats. Eur J Neurosci 1999, II (1): 223-232.
• Bentan D, Owens DS. Blood glucose and human memory. Psychopharmacol 1993, 113: 83-88.
• Benton D, Owens DS, Parker PY. Blood glucose influences memory and attention in young adults. Neuropsychol 1993, 32: 595- 607.
• Murphy CC, Wemstrom J. Glucose effects on complex memory and nonmemory tasks: the influence of age, sex and glucoregulatory response. Psychobiol 1994, 22: 95-105.
• Foster JK, Lidder PG, Sünram SI. Glucose and memory: fractionation of enhancement effects? Psychopharmacol 1998, 137: 259- 279.
• Sünram-Lea SI, Fostet JK, Durlach P, Perez C. The effect of retrograde end anterograde glucose administration on memory performance in healthy young adults. Behav Brain Res 2002; 134 (1-2): 505-516.