KAYSERİ KARPUZ SEKİSİ HAVZASINDA TATLI SU GASTROPODLARININ ARAŞTIRILMASI

Yıl 2005, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 7, 01.03.2005

Muhammed Ali Aslan Akman Süleyman Yazar İzzet Şahin Zeki Yıldırım

Öz

Gastropoda (Salyangozlar) sınıfı yaklaşık 40.000 tür ile yumuşakçaların en zengin ve biyolojik bakımdan en geniş grubudur. Bunlar arasında tatlı su salyangozları, önemli trematod hastalıklarına ara konaklık yapabilmeleri nedeniyle sağlık ve ekonomik bakımdan da önem kazanmışlardır. Bu çalışmada, tatlı su salyangozlarının yayılışının belirlenmesi ve böylece Türkiye’de gastropod faunasını ve trematod ara konaklarını belirlemek üzere daha önce yapılmış çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmada Kayseri Karpuz Sekisi havzasında tatlı su salyangozlarının bulunabileceği ekosistemler araştırılmış ve uygun ekolojik özelliğe sahip 6 adet su kaynağı belirlenmiştir. Belirlenen su kaynaklarında, farklı zaman ve iklimsel koşullarda yapılan koleksiyon çalışmaları sonucu 580 salyangoz örneği toplanmıştır. Toplanan örneklerin kabuk morfolojilerine göre tür ayırımları yapılmış ve Stagnicola turricola, Oxyloma elegans, Planorbis planorbis ve Bithynia badiella türlerinin bulunduğu saptanmıştır. Bu salyangoz türlerinden Stagnicola turricola’nın yurdumuzda varlığı ilk defa bu çalışma ile ortaya konmuştur

Anahtar Kelimeler

Salyangozlar, tatlı su salyangozları, taksonomi, Kayseri

Investigation of Freshwater Snails in Kayseri Karpuz Sekisi Basin

Öz

The class gastropoda is the richest and biologically the widest group of the mollusc with 40.000 species. In this group, freshwater snails can be intermediate host to some trematoda, thus they become more important for human health and economy. This research aimed to determine the distribution of freshwater in our region and contribute to the other researches intended to determine the gastropod fauna in Turkey and the intermediate hosts of trematoda. The ecosystems in which freshwater snails can be found were investigated in our research region, Kayseri Karpuz Sekisi Basin, and six water source were determined with suitable ecologic properties. With our collection research at these water sources at different times and climatic conditions, 580 snail samples were collected. The samples collected have been classified into the species according to the shell morphology and as a result Stagnicola turricola, Oxyloma elegans, Planorbis planorbis, Bithynia badiella species were found. In these snail species, Stagnicola turricola is a new record for Turkey

Anahtar Kelimeler

Gastropoda, freshwater snails, taxonomy, Kayseri

Kaynakça

• Bilgin FH. Batı Anadolu’nun bazı önemli tatlı sularından toplanan mollusca türlerinin siste- matiği ve dağılışı. Dicle Üniversitesi Tıp Fa- kültesi Dergisi, 1980, 8: 1-64.
• Bilgin FH. İzmir civarı tatlı sularında yaşayan gastropodlar üzerinde siste-matik ve ekolojik araştırmalar. Ege Universitesi Fen Fakültesi, İlmi Rap Serisi, No. 36, 1967, 1-55.
• Boettger R. Über eine ausbeute von Höhlenmollusken und einigen anderen weichtieren aus der Turkei, Arh Moll, 1957, 86 : 67-83.
• Geldiay R, Bilgin FH. Türkiye'nin bazı bölge- lerinde tespit edilen tatlı su mollüskleri. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi İlmi Rap. Ser, No. 90, 1969.
• Geldiay R. Bir tatlısu gastropodu Ancylus fluviatilis Müll.’in local populasyonları hak- kında. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi. İlmi Rap Serisi. No. 5, 1962, 1-48.
• Germain L. Mollusques Terrestes et Fluviatilis a Asiemineure. Tome Premier et Deuxieme, Paris 1936.
• Gold D. Growth and Survival of the snail L. truncatula, effects of soil type, culture medium and F. hepatica infection. Israil Tour of Zool, 1980, 29: 163-170.
• Malek EA, Cheng TC. Medical and economic malacology. Academic Press Inc, London 1974.
• Over HJ. Ecological biogeography of Lymnea truncatula in the Netherlands. Antiquariaat Theo de Boer, Netherland, 1967.
• Paydak F. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölge- sindeki tatlı sularda yaşayan bazı asalak trematodlara ara konak olan Pulmonata (Mollusca-Gastropoda) türleri üzerinde siste- matik çalışmalar, Ege Üniversitesi Fen Fakül- tesi Dergisi Seri B, 1983, Supp1.
• Paydak F. Diyarbakır, Urfa, Mardin illeri tatlısu Gastropodlarının sistematik incelenme- si. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 1976, 5:1-2.
• Schutt H. Die mollusken faune eines reliktaren guellseen der südlichen Türkei. Arch Moll, 1964, 93: 173-180.
• Şeşen R, Bilgin FH. Hatay ili bazı tatlı sularda tespit edilen mollusca türlerinin taksonomisi ve dağılışı üzerine araştırmalar. IX. Ulusal Biyo- loji Kongresi Bildiri Kitabı, Cumhuriyet Üni- versitesi, Sivas 21-23 Eylül 1988, ss 97-110.
• Şeşen R. Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa İlle- rinin Bazı Tatlı sularında Yaşayan Mollüsklerin Sistematiği. Doktora Tezi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarba- kır 1992.
• Yıldırım MZ. Lymnea truncatula Muller (Gastropoda, Pulmonata)’nın Diyarbakır İl Sınırları içerisindeki Dağılışı, Taksonomisi ve Ekolojisi. Doktora tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır 1985. 1.