DİABETES MELLİTUS HASTALARININ AYAK BAKIMI VE DİABETİK AYAK HAKKINDAKİ BİLGİ,TUTUM VE DAVRANIŞLARI

Yıl 2005, Cilt: 14 Sayı: 1, 6 - 13, 01.03.2005

Döndü Batkın Fevziye Çetinkaya

Öz

Araştırma, diabetes mellitus hastalarının ayak bakımı ve diabetik ayak hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarını saptamak ve hastalara yapılacak eğitim ihtiyacını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Üç ay süre ile Tokat Devlet ve S.S.K. Hastaneleri’nde yatmakta olan diabetes mellitus tanısı konmuş 351 hasta araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma grubundaki bireylerin yaş ortalaması 59.8±10.8’dir. Araştırma grubunun %74.4’ü kadın, %72.4’ü ev hanımı, %74.9’u evlidir. Bireylerin %63.8’i ilkokul altı, %30.2’si ilköğretim, %6.0’ı lise ve üzeri öğrenim düzeyine sahiptir. Bireylerin %83.8’inin ayak bakımı hakkında sağlık personelinden bilgi almadıkları, bilgi alanların ise %80.7’sinin doktordan bilgi aldığı belirlenmiştir. Araştırma grubunun %90.6’sının diabette ayak yaralarının oluşabileceğini, %77.8’inin ayak yaralarının amputasyonla sonuçlanabileceğini bildiği tespit edilmiştir. Bireylerin %54.7’si ayak sağlığı için dikkat edilmesi gereken hususlardan ayak yıkamayı, %13.1’i tırnak bakımını, %13.1’i çıplak ayakla dolaşmamak gerekliliğini bilmektedir. Ayak bakımı hakkında bilgi alanlarda ayak yıkama, tırnak ve parmak aralarının bakımı, ayakkabı ve çorap seçimini bilme oranı almayanlara göre yüksektir. Araştırma grubundaki bireylerin %63.3’ü 4-6 davranış puanına sahiptir. Sonuç olarak; diabetes mellitus hastalarının diabette ayak sağlığı için dikkat edilmesi gereken hususlara yönelik bilgileri yetersiz, ayak bakımına ilişkin davranış puanları düşük bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Diabetes mellitus, diabetik ayak, ayak bakımı, bilgi, davranış

The Knowledge, Attitude and Behaviours of the Diabetic Patients on Diabetic Foot and Foot Care

Öz

This study was carried out to investigate the knowledge, attitude and behaviours of patients with diabetes mellitus on foot care and diabetic foot. It was also aimed to determine educational needs of the patients about foot care. This study included 351 patients with diabetes mellitus who were hospitalised in Tokat State and Social Insurances Association Hospitals for a period of three months. The mean age of the patients in the research group was 59.8 ± 10.8. It was determined that 74.4% of the research group was women, 72.4% housewives, and 74.9% of them were married. Educational level of the patients was found to be: 63.8% below primary school, 30.2% primary school, 6.0% high school or over. It was also found that 83.8% of the subjects did not get enough information from health staff and 80.7% of the subjects stated that they got knowledge from the doctor. It was determined that 90.6% of the patients had the knowledge that there might be foot injuries in diabetes mellitus and 77.8% of them knew the foot injury could result in amputation. Of the patients, 54.7% know that washing foot is important for foot health, 13.1% toenail care, 13.1% the necessity of not walking barefooted. The subjects who were informed of the foot care have more knowledge of washing foot, toenail and toe care, selection of shoe and stockings. Of the group 63.3 % have 4-6 behaviour scores. In conclusion, it was found that the patients with diabetes mellitus did not got enough information about the diabetic foot and their practice scores on foot care were low

Anahtar Kelimeler

Diabetes mellitus, diabetic foot, foot care, knowledge, behaviour

Kaynakça

• Dinççağ A, Baktıroğlu S. Diabetik Ayak: Amputasyon Önlenebilir mi? İstanbul Tıp Fa- kültesi Mecmuası. 1999, 62: 1.
• Giayson ML. Diabetic foot infections. Antimicrobial theropy. Infact Dis. Clin. N. Am. 1995, 9: 143-161.
• Kim E, Rumack J. Highlights From Complications ın Surgery. 1995, pp 12-17
• Levin M. The Diabetic Foot. Mosby Year Book. St Louis 1993, pp 17-60
• Pickup JC, Williams G. Texbook of Diabetes. 2 nd ed. Volüme 2. Plackwell Science Hol. 1997, pp 22-34.
• Öztürk Y, Aykut M. Diabetes Mellitusun Ön- lenmesi. DSÖ Çalışma Grubu Raporu. Dünya Sağlık Örgütü. Cenevre. 1996. Kayseri, Erci- yes Üniversitesi Matbaası, 1999.
• Esen M. Diabetes Mellitus Hastalarının Diabetik Ayak Hastalığı İle İlgili Bilgi ve Tu- tumlarının İncelenmesi, Uzmanlık Tezi, Şişli Etfal Araştırma Hastanesi, İstanbul 1999.
• Atabek T. Diabetik hastalarda ayak bakımının önemi. Florance Nightingale Hemşirelik Yük- sek Okulu Hemşirelik Bülteni 1986, 2: 6
• Fadıloğlu Ç. Diabetik hastaların ayak bakımı- na ilişkin bilgi düzeylerinin saptanması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1986, 2:1-5
• Ergin K. Diabetik hastaların eğitim gereksi- nimleri ve bir eğitim planı örneği. Ege Üniver- sitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 1988, 4: 2-6.
• Pınar R. Diabet ve Yönetimi. İstanbul, Merve matbaacılık, 1998, ss 36-45.
• Kara B, Fesçi H. Tip 1 diabet hastalarının öz- bakım gücünün incelenmesi. Sendrom, 2000, 3: 28-35.
• Reiber GE. Vileikyte L, Boyko EJ, Aguila M Del, Simith DG. Causal pathways for incident lower extremity ulcers in patients with diabetes from two settings. Diabetes Care 1999, 22(1): 157-162.
• Pınar R, Yürügen B. Diabetes mellituslu has- taların ayak komplikasyonlarının ortaya çıkı- şını kolaylaştıran faktörler ve eğitim gereksi- nimlerinin saptanması. 1992 Ulusal Endokronoloji ve Diabet Kongre Kitabı, 25-28 Mayıs 1992, Uludağ Üniversitesi, Bursa, s 35.
• Müftüoğlu O, Karatürk N, Bozat T, Genç H, Yalçın S. Diabetik ayak enfeksiyonları; Bakteriolojik analiz. Türk Diabet Yıllığı. 1988- 1989, 7: 7-15.
• Pınar R. 80 diabetes mellituslu olgunun ayak komplikasyonlarından korunma ve bakımına ilişkin bilgi düzeyleri ile ayak komplikasyonları arasındaki ilişkinin irdelenmesi. Türk Diabet Yıllığı. 1991-1992, 9: 292-302.