SIĞIRLARDA FASCIOLA HEPATICA’NIN YAYILIŞI

Yıl 2007, Cilt: 16 Sayı: 2, 96 - 102, 01.06.2007

Ahmet Yavuz Abdullah İnci Alparslan Yıldırım Anıl İça Önder Düzlü

Öz

Bu çalışma, Kayseri’nin Yeşilhisar, Bünyan, Erkilet ve Sarız ilçelerinde bir grup sığırda fasciolosis’in yayılışını tespit etmek amacıyla Mayıs 2003-Nisan 2004 tarihleri arasında ≤2 yaş grubu 72, 35 yaş grubu 23 ve ³ 6 yaş grubu 25 olmak üzere toplam 120 sığır üzerinde yürütülmüştür. Toplanan dışkı örnekleri Modifiye McMaster Sedimentasyon yöntemiyle, kan örnekleri ise antikor ELISA yöntemleri ile incelenmiştir. Sığırlarda Fasciola hepatica’nın yayılışı dışkı bakısıyla %15,8, ELISA ile %69,2 olarak saptanmıştır. Dışkı bakısında diğer trematod yumurtalarına rastlanmamıştır. Fasciolosis’in yayılışı en yüksek (% 96,0) ≥6 yaş grubunda görülmüş, bunu %73,3 ile 3-5 yaş ve %58,3 ile ≤2 yaş grubu izlemiştir. Yaş grupları arasındaki farklılık istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0,01). Dişilerde yayılış %95,8, erkeklerde ise %60,9 olarak belirlenmiş ve cinsiyetler arasındaki bu farklılık istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0,001). Fasciolosis yayılışının sığır ırklarına göre yayılışı; Simental %76,9, melez %70,9, Holstein %68,6 ve Montofon %58,8 olarak belirlenmiş ve ırklar arasında istatistiksel bir farklılık saptanmamıştır (p>0,05). Araştırma bölgelerindeki sığırlarda fasciolosis’in yayılışı Sarız’da %96,4, Bünyan’da %82,1, Yeşilhisar’da %65,5 ve Erkilet’de %40 olarak tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

ELISA, fasciolosis, Kayseri, sığır, yayılış

Distribution of Fasciola hepatica in cattle

Öz

This study was carried out between May 2003-April 2004 to determine the distribution of fasciolosis in some cattle in Yeşilhisar, Bünyan, Erkilet and Sarız districts of Kayseri. Faeces and blood samples from 120 cattle were submitted, 72 of which obtained from ≤2 age group, 23 from 3-5 age group and 23 from ³ 6 age group. All samples were examined by modified McMaster sedimentation and antibody ELISA techniques. The coprological and serological distributions of fasciolosis in research area were determined as 15.8% and 69.2%, respectively. No other trematoda species were found in sampled cattle by faeces examination. The observed frequency was 96.0%, 73.3% and 58.3% in ≥6, 3-5 and ≤2 age groups, respectively. The differences between age groups were found significant (p<0.01). The distribution in female cattle was found 94.8% whereas %61.9 in male cattle. The difference between female and male cattle was found significant (p<0.01). The distribution in Rubia Gallega, Crossbreed, Fresian and Brown Swiss was 76.9%, 70.9%, 68.6% and 58.8%, respectively. No significant differences were found between cattle races (p>0.05). The highest frequency was observed in Sarız (96.4%) district followed by Bünyan (82.1%), Yeşilhisar (65.5%) and Erkilet (%40) districts

Anahtar Kelimeler

ELISA, fasciolosis, Kayseri, distribution, cattle

Kaynakça

• Soulsby EJL. Helminths, Arthropods and Pro- tozoa of Domesticated Animals. Bailliere Tin- dall.1986, London. pp 7-52.
• Sanchez-Andrade R, Paz-Silva A, Suarez JL, et al. Influence of age and breed on natural bo- vine fasciolosis in an endemic area (Galicia, NW Spain) Vet Res Commun 2002, 26: 361- 370.
• Phiri AM, Phiri IK, Sikasunge CS, et al. Preva- lence of fasciolosis in Zambian cattle observed at selected abattoirs with Emphasis on age sex and origin. J Vet Med B 2005, 52: 414-416.
• Holland WG, Luong TT, Nguyen LA, et al. The epidemiology of nematode and fluke infections in cattle in the Red River Delta in Vietnam. Vet Parasitol 2000, 93: 141-147.
• Maqbool A, Batten TF, McWilliam PN. Epide- miology of fasciolosis in buffaloes under dif- ferent managemental conditions. Veterinarski Arhiv 2002, 72: 221-228.
• Aal AAA, Aboueisha M, El-Sheary MW. Prevalence of fasciolosis among man and ani- mals in Ismalia province. Assuit Vet Med 1999, 41: 141-152.
• Akyol VC. Bursa ortak girişim tesislerinde (Etba) kesilen koyunlarda Distamatosis’in yayılışı. J Fac Vet Med 2001, 20: 23-27.
• Toparlak M, Gül Y. Van İli Belediye Mezba- hasında kesilen koyunlarda karaciğer trema- tod enfeksiyonları üzerinde araştırmalar. An- kara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 1988, 35: 269-274.
• Vuruşaner C, Çetin B, Akkaya H ve ark. İstan- bul'da kesilen koyunlardaki karaciğer kelebek- leri üzerine bir araştırma. Türkiye Parazitoloji Dergisi 1998, 22: 432-437.
• Güralp N. Helmintoloji. İkinci baskı, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayını, Yayın No:368, Ankara 1981, ss 1-36.
• Tınar R, Korkmaz M. Fasciolosis. Türkiye Parazitoloji Derneği, Yayın No:18 Meta Basım, Bornova İzmir, 2003.
• Cankovic M, Rozman M, Imamovic V. Epizo- otiological situation of economically important parasites of ruminants in Bosna and Hercego- vina. Prax Vet 1985, 33: 29-33.
• Tınar R. Floresan Antikor Tekniği ile Fasciola gigantica'nın Erken Teşhisi Üzerine araştır- malar. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara 1976, ss 25- 40.
• Şimşek S, Köroğlu E, Rişvanlı A. İneklerde döl tutma problemi ile Fasciola hepatica arasındaki ilişki. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2003, 17: 227-230.
• Celep A. Samsun yöresi kuzu toklularda pa- raziter fauna tespiti ile kontrol ve tedavi gru- plarında aylık ortalama ağırlık artışlarının belirlenmesine dair araştırmalar. Türk Vet- eriner Hekimleri Derneği Dergisi 1987, 57: 69 -79.
• Celep A, Açıcı M, Çetindağ M ve ark. Samsun yöresi sığırlarında helmin-tolojik araştırma- lar. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi 1990, 6: 117-130.
• Cantoray R, Aytekin H, Güçlü F. Konya yöresindeki keçilerde helmintolojik araştırma- lar. Veterinarium, 1992, 3: 27-30.
• Değer S, Akgül Y, Ağaoğlu ZT ve ark. Van ve yöresinde Fasciola gigantica’dan ileri gelen fasciolasis enfeksiyonlarının epidemiyolojisi ve ekolojisi üzerinde araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 1992, 3: 133-140.
• Vural A. Trakya Bölgesi koyunlanndaki helmint invazyonları durumun tespiti ve bunlara karşı etkili kombine bir tedavi sis- teminin geliştirilmesi. Pendik Veteriner Kon- trol ve Araştırma Enstitüsü Dergisi 1970, 3: 33-55.
• Gargılı A, Tüzer E, Gülanber A, ve ark. Trakya'da kesilen koyun ve sığırlarda ka- raciğer trematod enfeksiyonlarının yaygınlığı. Turk J Vet Anim Sci 1999, 23: 115-116.
• Aydenizöz M, Yıldız K. Kırıkkale'de kesilen koyunlarda karaciğer trematodlarmın yaygın- lığı. Türkiye Parazitololoji Dergisi 2002, 3: 317-319.
• Leloğlu S. A comparative study of livers with or without liver flukes (Fasciola hepatica) for clostridial infections by means of culture and by fluoroscent antibody technique. Türk Vet- eriner Hekimleri Derneği Dergisi 1972, 42: 19 -22.
• Altaş GA, Sevgili M, Gökçen A ve ark. Şanlıur- fa’da kesilen koyunlarda karaciğer trematod- larının yaygınlığı. Türkiye Parazitololoji Der- gisi 2003, 27:195-198.
• Celep A. Samsun ve Ordu illeri ile ilçelerinde sığırlarda gaita muayene sonuçlarına göre tespit edilebilen helmintolojik bulgular ve perifer kan frotisi muayene sonuçları. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi 1984, 6: 106- 112.
• Zeybek H. Samsun yöresi koyun ve kuzulannda paraziter fauna saptama çalışmaları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 1980, 27: 215-236.
• Kurtpınar H. Erzurum, Kars ve Ağrı vilayetleri sığır, koyun ve keçilerin yaz ay- larına mahsûs parazitleri ve bunların doğur- dukları hastalıklar. Türk Veteriner Hekimleri Derneği Dergisi 1957, 27: 3320-3325.