HODGKİN HASTALIĞI MANTLE IŞINLAMASINDA TİROİDİN ALDIĞI DOZUN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 3, 167 - 173, 01.12.2011

M.tarkan Aksözen Oğuz Galip Yıldız Kadir Yaray

Öz

Bu çalışmada; hodgkin hastalığı mantle ışınlamasında tiroid bezinin almış olduğu doz miktarının rando fantom üzerinde termolüminesans dozimetre (TLD) kullanarak belirlenmesi amaçlanmıştır.Çalışmada kullanılacak TLD’ler duyarlılıklarını ve doğal fonlarını standardize etmek için radyasyon ölçümleri yapmadan önce tavlanmıştır. Çalışmada tavlaması tamamlanan radyasyona karşı sağır olan toplam 168 adet TLD her gün sabah ve akşam 100’er santigray (cGy) olmak üzere toplam 1000 cGy ışınlanarak doygunluk düzeyine getirildi. Daha sonra bu TLD’ler için, Co-60 teleterapi cihazında, 80 cm kaynak-cilt mesafesi (SSD) değerinde, 10cm x 10cm alan boyutunda, yüzeyden 5 cm derinlikte 100 cGy doz alacak şekilde ışınlanıp “Element Correction Coefficient” (ECC) ve “Reader Calibration Factor” (RCF) değerleri bulunmuştur. ± %1 hassasiyet sınırları seçilerek kalibrasyon işlemi yapılmıştır. İnsan vücuduyla birebir uyumlu olan erkek rando fantom üzerinde tiroid bezinin yeri tespit edildikten sonra fantom hodgkin hastalığı mantle tedavi alanı için simülatör cihazında planlanmıştır. Ayrıca akciğer koruma blokları fokalize olarak kalıp odasında hazırlanmıştır. Kalibre edilen TLD çipleri fantomun tiroidine yerleştirilmiş ve çiplerin yerleştirildiği noktaların kaynak cilt mesafesi değerleri tek tek bulunmuştur. Rando fantom klasik hodgkin hastalığı mantle ışınlamasında olduğu gibi, Varian 2300 C/D lineer akseleratör cihazında 6 MV foton enerjisinde, kaynak cilt mesafesi 100 cm değerinde anterioposterior alandan fraksiyon dozu olarak 90 cGy, posterioanterior alandan 90 cGy verilecek günlük toplam 180 cGy ışınlanmıştır. Işınlama işlemi 5 kez tekrarlandı. Her ışınlamadan sonra tiroidin sol ve sağ lobuna yerleştirilen TLD çipleri Harshaw 3500 TLD sisteminde WinRems yazılımı yardımıyla okunmuştur. Çalışma sonucu olarak hodgkin hastalığı mantle tedavisinde sabit kaynak cilt mesafesi tekniği ile orta hatta, AP ve PA alanlardan verilen toplam 180 cGy fraksiyon dozu için tiroidin almış olduğu ortalama doz yaklaşık olarak %25 oranında daha yüksek bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Mantle ışınlaması, termolüminesans dozimetre, rando fantom

Investigating Dose Received by Thyroid in the Mantle Irradiation of the Hodgkin Disease

Öz

In this study, it is aimed to determine the dose received by the thyroid gland in the mantle field radiation for Hodgkin disease using a thermoluminescence dosimeter on the rando phantom. In order to standardize sensitivities and natural background of thermoluminesance dosimeters (TLD) to be used in the study, they were tempered before radiation measurements were performed. In the study, totally 168 TLDs, blind to the radiation and completely tempered, reached the saturation level by radiating the total dose of 1000 cGy, including 100 cGy every morning and night per day. Later, for those TDLs, “Element Correction Coefficient” (ECC) and “Reader Calibration Factor” (RCF) values were found by radiating in the Co-60 teletherapy device with the value of 80 cm source-skin distance (SSD) in a manner that 100 cGy dose is received at 5 cm depth from the surface on a 10 cm x 10 cm field area. Calibration procedure was performed using sensitivity ranges of ± 1 percent. After the location of thyroid gland is determined on the male rando phantom perfectly matching the with human body, phantom is planned on the simulator device for mantle treatment field of Hodgkin disease. Moreover, lung protection blocks were focally prepared in the mould room. Calibrated TLD chips are placed to the thyroid of the phantom and source-skin distance values of points where chips are located are separately determined. As in the classical Hodgkin disease mantle field radiation, rando phantom was radiated totally 180 cGy, including the fraction dose of 90 cGy from anteroposterior field and 90 cGy from postero-anterior field, with the 6 MV photon energy and source-skin distances of 100 cm in the Varian 2300 C/D linear accelerator device. Radiation procedure was repeated 5 times. Following each radiation, TLD chips placed into the right and left lobes of thyroid gland were read using WinRems software in the Harshaw 3500 TLD system. As a consequence of the study, total mean dose received by thyroid gland for total 180 cGy fraction dose given from midline, AP and PA fields using constant source-skin distance technique in the Hodgkin disease mantle treatment is approximately around 25 % higher than the total dose planned for mantle treatment

Anahtar Kelimeler

Mantle radiation, thermoluminescence dosimeter, rando phantom

Kaynakça

• Rosen PJ, Lavey RS, Haskell CM. Hodgkin’s Disease In: Haskell CM (ed). Cancer treatment. 4th ed. W.B. Saunder Company, Philadelphia 1995; pp 951-979.
• Lester EP, Ultmann JE. Hodgkin Disease. In: Williams WJ, Beutler E, Erslev AJ et all. Hematology. 4th ed.(İnternational ed.). McGraww-Hill, New York 1991; pp 1039- 1066.
• Coşkun ŞH, Er Ö, Eser B ve ark. Erken evre hodgkin hastalığı: Erciyes Üniversitesi dene- yimi. Erciyes Tıp Dergisi 2002; 24: 120-125.
• Stein RS. Hodgkin’s Disease. In: Lee RG, Foerster J, Lukens J et al. (eds). Wintrobe’s Clinical Hematology. 10th ed. Mass Pub, Egypt 1999; pp 2538-2571.
• Chao KSC, Perez CA, Brady LW. Radiation Oncology Theratment Principles. Çeviri: Ge- mici C, Mayadağlı A, Parlak C. Bölüm Çeviri: Özşeker NI. Hodgkin hastalığı. Kitap: Rad- yasyon Onkolojisi Tedavi Kararları. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul 2004; ss 575-587.
• Hoppe RT. Hodgkin Lymphoma. In: Halperin EC, Perez CA, Brady LW (eds), Principles and Practice of Radiation Oncology. 15th ed. Lippincott Williams&Wilkins, Philadelphia 2008; pp 1721-1733.
• Yüksel M. Orta Anadolu FluoritLerinin (CaF2) Termolünimenans (TL) Işıma Tepele- rine Tavlamanın Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü- sü, Adana 2008.
• McKinlay AF. Thermolüminescence Dosimetry-Medical Physics Handbook;5. Çe- viri: Aypar A, Akın E. Kitap:Medikal Fizik Kitapları-5 Termolüminesans Dozimetri. Adam Hilger Ltd, Konya; ss 14-19.
• Thermo Electron Corporation, WinRems’li Model 3500 Manuel TLD Okuyucu İşletmen Kılavuzu.USA; Kısım 1 ss 1-3.
• McKinlay AF. Thermolüminescence Dosimetry-Medical Physics Handbook;5. Çe- viri: Aypar A, Akın E. Kitap:Medikal Fizik Kitapları-5 Termolüminesans Dozimetri. Adam Hilger Ltd, Konya; ss 123.
• Karaçam SÇ, Öksüz DÇ, Koca A ve ark. Hodgkin hastalığı mantle ışınlamasında fetus dozlarının araştırılması. Cerrahpaşa Tıp Der- gisi 2008; 39: 56-62.
• Emre D. Tiroid Bezinin Eksternal Işınlamaya Karşı Duyarlılığının Belirlenmesi ve Fonksi- yonlarının Değişmelerinin İncelenmesi, Yük- sek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 1985.
• Acun H, Kemikler G, Karadeniz A. Dosimetric analysis of thyroid doses from total cranial irradiation. Radiation Protection Dosimetry 2007; 123: 498-504.
• Rubino C, Cailleux AF, De Vathaire F, Schlumberger M. Thyroid cancer after radiation exposure. European Journal of Cancer 2002; 38: 645-647.
• Cohen A, Van der Schaaf A. Scatter irradiation in childhood causes thyroid cancer. Medical Journal Aust. 2002; 176: 570 -571.