KAYSERİ İLİ’NDE GÖREV YAPAN SAĞLIK YÖNETİCİLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ VE UYGULAMADA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 3, 174 - 183, 01.12.2011

Elçin Balcı Enver Çakıl Ahmet Hamdi Dudak İskender Gün Fevziye Çetinkaya Osman Günay

Öz

Sağlık sorunlarının çözümünde etkin bir yönetimin önemli bir işlevi olduğu, bilinen bir gerçektir. Ülkemizde her düzeydeki sağlık kurum ve kuruluşlarına yönetici olarak atanan kişilerin daha önce bu konularda eğitim almamış olması, görevlerin yürütülmesi sırasında sıkıntılar yaşanmasına neden olmaktadır. Bu araştırmada, Kayseri ilinde her düzeyde görev yapan sağlık yöneticilerinin özelliklerinin ve görevlerini yürütürken karşılaştıkları sorunların belirlenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı nitelikteki bu araştırmanın kapsamına, Kayseri il merkezindeki birinci ve ikinci basamak sağlık kuruluşları ve İl Sağlık Müdürlüğü’nün yöneticileri dahil edilip, kişilere yüz yüze görüşme ile anket uygulanmıştır. Araştırmaya alınan 78 sağlık yöneticisinin yaklaşık dörtte üçü erkek, dörtte biri kadın olup yaş ortalamaları erkeklerde 42.1±8.1, kadınlarda 37.1±6.7’dir. Kadın yöneticilerin % 61.9’u başhemşire ve başhemşire yardımcılarından oluşmaktadır. Yöneticilerin %94.9’u evli ve %56.4’ünün memleketi Kayseri’dir. Yöneticilerin ortalama çalışma süresi 17.3±7.7 yıl ve ortalama yöneticilik süresi 8.4 ± 6.9 yıldır. Görevleriyle ilgili sorun yaşadıkları konular olarak bilgisayar kullanımı (%60.3), ücret yetersizliği (%59.0), yetki eksikliği (% 57.7) konularını dile getirme yüksek iken, mevzuat bilgisi yetersizliği (%25.6), deneyim eksikliği (%16.7), iş yoğunluğu nedeniyle kendini geliştirememe (%16.7) daha az ifade edilmiştir. Hastanede çalışan yöneticilerde memnuniyet diğer kurumlara göre anlamlı ölçüde yüksektir. Yöneticilerin %43.7’si program dışı ziyaret ve telefonlar nedeniyle günlük mesailerinin bir saatten fazlasının (78.0±37.2 dakika) harcandığını ifade etmişlerdir. Kurum dışı yöneticiler ve politikacıların müdahaleleri en çok zorluk yaşadıkları durum (%43.6) olarak belirtilmiştir. Çalışmamızda, sağlık yöneticilerinin bazı yöneticilik özellikleri konusunda kendilerini yeterli hissetmedikleri, aldıkları ücretin yaptıkları işin karşılığı olmadığını düşündükleri, politikacılar ve kurum dışı yöneticilerin müdahalelerinden rahatsızlık duydukları ve özellikle bilgisayar konusundaki eksikliklerini gidermek için eğitim istedikleri belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Sağlık yöneticisi, sağlık yönetimi, sağlık hizmetleri

The General Characteristics of the “Health Managers” Working in Kayseri and the Problems They Encounter

Öz

It is a known fact that efficient management is crucial in solving health problems. The fact that the managers assigned to health institutions and organizations have not received any education on this topic, causes many problems in the performance of duties. With this study, it was aimed to establish the general characteristics of “Health Managers” in the province of Kayseri, and to determine the difficulties they encounter while performing their duty. The managers in the provincial directorate of health, the ones in the primary and secondary health care centers were enrolled in this descriptive study. A questionnaire was applied face-to-face to these participants.Three forth of the 78 managers enrolled were male, and one forth was female, the mean age was 42.1 ± 8,1 in men, and 37.1 ± 6.7 in women. Of the research group, 61.9% of the female managers were head nurses or their assistants. 94.9% of the managers were married and 56,4% were from Kayseri. Their mean duration of employment was 17.3 ± 7.7 years and their mean duration of working as a manager was 8.4 ± 6.9 years. The participants have framed in higher rates, issues such as using computers (60.3%), insufficient wages (59.9%), lack of authority regarding their work (57.7%), whereas problems such as the lack of legislative knowledge (25.6%), the lack of experience (16.7%), not being able to improve oneself due to workload (16.7%) were less framed. Work satisfaction was higher in managers working in hospitals, compared to those working in other institutions. Of the managers; 43,7% of them stated that they usually lost over an hour of their working time (78.0 + 37.2 minutes) due to unscheduled visits and phone calls. Intervention by managers outside their own institution and also by politicians was stated as the most troublesome part of their work (43.6%). In our study, it is found that health care managers do not feel they are adequate in some management features, they believe that the wage for their work is inconvenience. They feel discomfort about the intervention by politicians and external managers disproportionate in their work. Especially they want education in the computer training to eliminate the shortcomings

Anahtar Kelimeler

Health managers, health administration, health services

Kaynakça

• Eren E. Yönetim ve Organizasyon, 2. Baskı. Beta Basım Yayım ve Dağı- tım,İstanbul ,1993. 2. Şimşek Ş. Yönetim ve Organizasyon, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 1999. 3. Tortop N. Personel Yönetimi (6. baskı). Yar- gı Yayınları, Ankara 1999, ss:13–14, 265. 4. Williams D. Hastane Yönetimi İlkeleri. İçin- de Hayran O, Sur H (editörler). Hastane Yöneticiliği. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul 1997, ss: 205, 215–216. 5. Hayran O. Sağlık Hizmetlerinin Yönetimi, www.merih.net/m1/0mngmt.htm.(Erişim tarihi: 01.03.2010).
• Tengilimoğlu D, Işık O, Akbolat M. Bölüm XVII: Dünya’da ve Türkiye’de sağlık yöneti- mi eğitimi. Nobel Kitap Dağıtım AŞ, İstan- bul 2009.
• Seç Hastane H.M, İsletmeciliği (Seçme Yazılar) içinde: Sarvan F. Gelişmiş Ülkelerde ve Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Yöneticiliği Meslek ve Eğitimi, Anadolu Üniversitesi yayın No: 845, Eskişehir, 1995, s. 4 8.
• Taylor R. J., Taylor S B. The AUPHA Manual of Health Services Management. Aspen Publications, Maryland 1994; ss: 17. 9.
• Sarvan F. “Gelismis Ülkelerde ve Türkiye’ de Saglık Hizmetleri Yöneticiligi Meslek ve Egitimi”içinde: Seç H.M. Hastane İsletme ciliği (Seçme Yazılar). Anadolu Üniversitesi Yayın No:845, Eskisehir, 1995, s. 4
• Sağlık Bakanlığı “Sağlıkta Dönüşüm Proje- si. 2003
• Alagözlü Ş, Çelik Y. Hastane yöneticileri- S nin karar verme ve problem çözme becerile- rini etkileyen faktörler. Hastane Yönetimi Dergisi, 2008:12 (1); 1-11 12. Gemici E, Yorulmaz F, Saltık A, Ekerbiçer HÇ, Ekuklu G, Berberoğlu U. Sağlık İdaresi Yüksekokulu Mezunu Sağlık Yöneticilerinin Bazı özellikleri ve Uygulamada Karşılaştık- ları Sorunlar. 5. Ulusal Halk Sağlığı Kong- resi Bildiri Kitabı. İstanbul 1996; 11–5.
• Kaya Başhekim ve Hastane Müdürlerinin Y. Mevcut, Özerk ve Özel Hastane Modelleri Konusundaki Görüş, Tutum ve Beklentileri. İçinde, Ersoy K, Kavuncubaşı Ş (editörler). Sağlık Kuruluşları ve Hastane Yönetimi, Haberal Eğitim Vakfı, Ankara 1999, 429– 34. 14. Öncel S,Aksu T. İl Sağlık Müdürlüğü Yöne- ticilerinin Niteliklerinin belirlenmesi ve Yö- netim Eğitimi İhtiyaçları Araştırması. 4. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kongre Kita- bı, 1994, ss: 325–8. 15. Bodur S, Güler S, Güler S. Sağlık Yönetici
• lerinde İş Doyumu. 5. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Kitabı, 1996, ss: 293–5. 16.
• Öztürk A, Tolga S, Şenol V, Günay O. Kayseri ilinde görev yapan sağlık idarecilerinin tükenmişlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Erciyes Tıp Dergisi 2008; 30 (2): 92–99.