YOZGAT İL MERKEZİNDEKİ SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA SAĞLIK SORUNLARI GÖRÜLME DURUMU VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 3, 184 - 194, 01.12.2011

Mahmut Kılıç Fevziye Çetinkaya

Öz

Sağlık hizmetlerinin temel kaynaklarından biri olan sağlık çalışanları, yetiştirilmesi yüksek maliyetli olan ve fazla zaman alan bir gruptur. Sağlık çalışanlarının da diğer kişiler gibi sağlık sorunları bulunmaktadır. Araştırmanın amacı, sağlık çalışanlarında sağlık sorunlarının görülme durumunu ve etkileyen faktörleri belirlemektir.Kesitsel olan bu çalışma, 2009 yılında Yozgat İl merkezinde çalışan sağlık personelinin tamamı üzerinde yapılmıştır. Araştırmaya 151 hekim, 325 hemşire/ ebe, 275 sağlık memuru ve 84 diğer lisans mezunu sağlık çalışanı olmak üzere toplam 835 sağlık çalışanı katılmıştır. Veriler, araştırmacı tarafından literatüre dayalı olarak hazırlanan anket formu aracılığıyla elde edilmiştir. İstatistiksel analizlerde binary lojistik regresyon (Forward LR) kullanılmıştır. Araştırma grubunun %58.8’i kadın, %78.9’u evli olup ortanca yaş 34’tür. Sağlık çalışanlarının %17.4’ü sağlık durumunun orta/ kötü olduğunu, %26.4’ü tanısı konmuş herhangi bir hastalık/ sağlık sorunu olduğunu, %21.5’i son bir ay içinde ≥14 gün ruhsal sorun yaşadığını, %8.9’u son bir yıl içinde psikiyatriste gittiğini belirtmiştir. Hastalık/ sağlık sorunu bulunma riski kadın sağlık çalışanları ve yaşı büyük olanlarda daha yüksektir. Sağlık durumunu orta/kötü olarak algılama riski, kadın sağlık çalışanlarında, hemşire/ebelerde, sağlık memurlarında, yaşamından ve işinden memnun olmayan/ kararsızlarda ve hastalık/sağlık sorunu olanlarda daha yüksektir. Ruhsal sorun yaşama riski ise kadın sağlık çalışanlarında, yaşamından ve işinden memnun olmayan/ kararsız olanlarda ve sağlık durumunu orta/ kötü olarak algılayanlarda daha yüksek bulunmuştur. Araştırmaya katılan sağlık çalışanları, her düzeydeki diğer sağlık çalışanlarıyla benzer düzeyde sağlık sorunlarına sahipken, toplumdaki diğer yetişkinlere göre daha az sağlık sorunlarına sahiptir

Anahtar Kelimeler

Sağlık çalışanı, sağlık durumu, ruh sağlığı

The Status of Health Problems and Affecting Factors Among the Health Workers in Yozgat Provincial Center

Öz

Training of the health care workers, who are one of the main sources of health services, is a costly process and requires time. Health care workers also have health problems like other people. The aim of this study is to determine the status of health problems and the factors affecting the health personnel. This cross-sectional study was carried out on all health case personnel in Yozgat provincial center in 2009. A total of 835 health care personnel including 151 physicians, 325 nurses, 275 health technicians, and 84 other health professions participated in this study. The data were collected by means of the questionnaire, prepared by the researcher based on the literature and filled by the participants. Binary logistic regression (Forward LR) analysis were used in the analysis of each selected health problems. Fifty-eight point eight percent of health workers were female, 78.9% of them were married, and the average age was 34. %17.4 of health workers assessed their health as fair/ poor, 26.4% reported that they had some kind of disease or health problem diagnosed by doctors, 21.5% stated that they had mental problem for about 14 days or more in the last month, 8.9% reported that they visited a psychiatrist in the last year. The risk of disease / health problems is higher among women and older health workers. The risk of fair/ poor health status perception is higher in women health workers, nurses, health officers, persons who are not satisfied/ neutral with their lives and jobs, and the ones who have a disease/ health problem. The risk of mental problems is higher among women health workers, persons who are not satisfied/ neutral with their lives and jobs, and the ones who define their health condition as fair/ poor. Although health care workers who participated in the study have similar level of health problems with the other health workers in all levels in other places, they have fewer health problems than other adults in the community

Anahtar Kelimeler

Health personnel, health status, mental health

Kaynakça

• WHO. The World Health Report 2006: Working Together for Health. WHO, Ge- neva 2006; pp 1-15. 2. WHO. The Global Burden of Diseases: 2004 Update. WHO, Geneva 2008; pp 8-22. 3. WHO. Global Health Risks: Mortality and burden of disease attributable to selected major risks. WHO, Geneva 2009; pp 1-23. 4. T.C.
• Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Türkiye Hastalık Yükü Çalışması 2004. Sağlık Bakanlığı Yayın No:, Ankara 2007; ss 4-40. 5. Türkiyeİstatistik Kurumu. Sağlık Araştırması 2008. Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara 2010; ss 5-44.
• Karadeniz Yanıkkerem E, Sarıcan ES, ve G, ark. Manisa ili sağlık çalışanlarında metabolik sendrom riski. Fırat Sağlık Hiz- metleri Dergisi, 2007; 2: 13-24. 7. Türk Tabipler Birliği. Türkiye’de Tabip Odalarına kayıtlı olan bir grup hekimde tükenmişlik sendromu ve etkileyen faktörler. Türk Tabipler Birliği Yayınları, Ankara 2005; ss 13-45.
• Buğdaycı R, Kurt AÖ, Şaşmaz T, Öner S. Mersin ilinde görev yapan pratisyen ve uz- man hekimlerde depresyon sıklığı ve etkile- yen faktörler. Toplum Hekimliği Bülteni 2007; 26: 32-36. 9. T.C.
• Yükseköğretim Kurulu, Sağlık Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı.
• Türkiye’de Sağlık Eğitimi ve Sağlık İnsangücü Durum Raporu. YÖK Yayın No: / 1, Ankara 2010; ss 45-110. 10.
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 2009 Behavioral Risk Factor Surveillance System Questionnaire. Erişim: http://www.cdc.gov/brfss/questionnaires/ pdf-ques/2009brfss.pdf], Erişim Tarihi: 01 Ocak 2010.
• WHO. The WHO STEP wise approach to chronic disease risk factor surveillance (STEPS). WHO, Geneva. Erişim: [http:// www.who.int/chp/steps/en/], Erişim Tarihi: 01 Ocak 2010. 12. WHO. Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases. WHO Technical Report Series: 916, Geneva 2003; pp 13-91.
• Özdamar K. SPSS ile Biyoistatistik (5.Baskı). Kaan Kitapevi, Eskişehir 2003; ss 195-436.
• Kalaycı Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (2. baskı). Asil Yayın Dağıtım, Ankara 2006; ss 273-298. 15. Brown DW, Brown DR, Heath GW, et al. Associations between physical activity dose and health-related quality of life. Med. Sci. Sports Exerc 2004; 36: 890-896. 16. Uysal Adana Y.
• İli Seyhan İlçesi'nde davra nışsal risk faktörlerinin belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekim
• Ağkoç S. Hekimlerde Mesleki Riskler İstan- bul Tıp Fakültesi Tıpta Uzmanlık Öğrenci- leri Üzerinde Bir Çalışma. İstanbul Üniver- sitesi İstanbul Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD. Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi 2005.
• Linzer M, Gerrity M, Douglas JA, et al. Physician stress: results from the physician worklife study. Stress and Health 2002; 18: 37–42. 26. Taycan O, Kutlu L, Çimen S, Aydın N. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşireler- de depresyon ve tükenmişlik düzeyinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anado- lu Psikiyatri Dergisi 2006; 7: 100-108.
• Oğuz A, Sağun G, Uzunlulu M, ve ark. Sağ- lık çalışanlarında abdominal obezite ve metabolik sendrom sıklığı ve bu durumlar hakkında farkındalık düzeyleri. Türk Kardiyol Dern Arş 2008; 36: 302-309.
• Pischon T, Girman CJ, Rifai N, Hotamisligil G S, Rimm EB. Association between dietary factors and plasma adiponectin. concentrations in men. Am J Clin Nutr 2005; 81: 780–786.